Author: Redactie SvhMKB ^HC

Mkb vraagt minder financiering aan dan voor corona

Ongeveer evenveel midden- en kleinbedrijven (mkb) hadden in juli 2020 tot juli 2021 een financieringsbehoefte en verkenden vervolgens de mogelijkheden als twee jaar eerder. Daarentegen nam het aandeel bedrijven dat uiteindelijk een aanvraag deed af van 12 procent voor de coronacrisis naar 9 procent nu. Ten opzichte van een jaar eerder wijken deze indicatoren niet significant af. Dat meldt het CBS op basis van aanvullende CBS-analyses op de vierde en eerdere edities van de Financieringsmonitor.

De Financieringsmonitor gaat in op de zoektocht naar externe financiering1 en de gevolgen van corona voor het mkb in de business economy2. Daartoe is een enquête uitgezet onder een steekproef uit ruim 295 duizend bedrijven met 2 tot 250 werkzame personen over de periode juli 2020 tot juli 2021. Onder externe financiering vallen niet de coronasteunmaatregelen van de overheid.

Financieringsbehoefte ongeveer gelijk gebleven

Bijna 1 op de 5 midden- en kleinbedrijven in de business economy had behoefte aan externe financiering. Het merendeel van de bedrijven verkende vervolgens de mogelijkheden (86 procent). Deze aandelen zijn vergelijkbaar met die van voor de coronacrisis in 2019. Uiteindelijk deed 7 procent een succesvolle financieringsaanvraag. Dat is minder dan voor de coronacrisis, van juli 2018 tot juli 2019 was dit 10 procent. Het gezochte bedrag aan financiering was in doorsnee3 99 duizend euro.

Vooral bedrijven met financieringsbehoefte belemmerd door corona

Van de bedrijven met behoefte aan externe financiering werd 74 procent (heel erg) belemmerd in hun bedrijfsvoering door corona. De financieringsbehoefte nam toe naarmate bedrijven zich meer belemmerd voelden door corona. Hierbij gaven ze aan vooral moeite te hebben om vaste lasten en medewerkers door te betalen, en bedrijven waren soms (tijdelijk) gesloten. Bedrijven zonder behoefte aan externe financiering hadden minder vaak te kampen met de gevolgen van corona (43 procent).

Overbrugging coronaperiode belangrijkste financieringsdoel

Bijna een kwart (23 procent) van de succesvolle financieringsaanvragen in juli 2020 tot juli 2021 was gericht op het overbruggen van een moeilijke periode door corona. Bij 16 procent van de mkb-bedrijven was uitbreiden van het bedrijf het doel. Voordat corona zijn intrede deed was het belangrijkste financieringsdoel nog werkkapitaal en voorraden.

Enerzijds kunnen bedrijven in liquiditeitsproblemen raken door corona en juist op zoek gaan naar extra geld. Anderzijds remt corona de groei van bedrijven waardoor ze geen verplichtingen aan durven te gaan. Voor sommige bedrijven is het overbruggen van de coronaperiode een belangrijk financieringsdoel, terwijl het voor andere juist de reden is om af te zien van financiering.

Toelichting

1Externe financiering: het gaat hierbij om vreemd vermogen of om eigen vermogen dat buiten het bedrijf, of buiten het eigen geld van de ondernemer, wordt gezocht.

2Business economy: de marktgerichte bedrijfstakken zonder de overheidssector, de agrarische sector, de financiële dienstverlening, onderwijs, zorg, cultuur, sport en recreatie, belangen- en hobby-verenigingen en overige persoonlijke dienstverlening.

3Doorsnee: dit is het middelste getal in een reeks. Het doorsnee- of mediane bedrag houdt in dat de helft van de bedrijven een lager bedrag en de andere helft een hoger bedrag aanvroeg.

Bronnen

Dashboard Financieringsmonitor 2021

Relevante links

Longread Financieringsmonitor 2021

Webinar Staat van het mkb

Op 18 november 2021 reikte het Nederlands Comité voor ondernemerschap het Jaarbericht staat van het mkb 2021 uit aan demissionair minister Stef Blok. Op 19 november vond de laatste webinar plaats waarin dieper werd ingegaan op de staat van het mkb en de uitdagingen voor ondernemers door Meiny Prins (lid Comité voor Ondernemerschap), Prof. Justin Jansen (hoogleraar Ondernemerschap Rotterdam School of Management) en Peter Hein van Mulligen (hoofdeconoom CBS).

U kunt het webinar terugkijken op ons YouTube kanaal:

 

Corona toont belang van veerkrachtig mkb

De coronacrisis laat zien hoe belangrijk het is voor ondernemers om zich telkens weer aan te passen aan nieuwe omstandigheden. Voor succes in de toekomst is het nodig dat bedrijven nu investeren in vernieuwing, duurzaamheid en digitalisering. De impact van ondernemers in beweging is groot: als zij hun kansen benutten, kan dit leiden tot extra productiviteit, extra toegevoegde waarde, extra banen en extra winst.

Dit blijkt uit de Staat van het mkb 2021, die het Nederlands Comité voor Ondernemerschap vandaag heeft gepubliceerd. Het Comité, met onder anderen voorzitter Harold Goddijn (TomTom) en Hare Majesteit Koningin Máxima, is ingesteld om duurzame groei van het midden- en kleinbedrijf te bevorderen. Het tweede jaarbericht in de coronacrisis, Ondernemers in beweging, is aangeboden aan demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken en Klimaat.

De Staat van het mkb toont een grote veerkracht van het mkb, dat in 2020 onverminderd belangrijk was voor de Nederlandse economie, maar dat ook hard werd geraakt. De mkb-conjunctuurklok laat zien dat er in het derde kwartaal van 2021 voor het eerst sinds het begin van de coronacrisis weer sprake was van hoogconjunctuur. Tegelijkertijd is duidelijk dat de crisis nog niet voorbij is.

In een wereld in beweging moet ook het mkb bewegen, aldus het Comité. De coronacrisis stelt veel bedrijven op de proef. Ook de transitie naar een duurzame en digitale economie vraagt een grote inspanning. Niet alleen het innovatieve mkb maar ook het zogenaamde brede mkb zal de komende jaren moeten vernieuwen. De krapte op de arbeidsmarkt maakt eens te meer duidelijk dat daarbij ook investeringen nodig zijn in arbeidsbesparende technologieën, naast versterking van een Leven Lang Ontwikkelen in het mkb.

De overheid doet er goed aan het ondernemersklimaat verder te versterken. Het Comité becijferde eerder dat een investering van 8 tot 12 miljard kan leiden tot een jaarlijkse extra toegevoegde waarde van 20 tot 30 miljard. Onlangs bracht het Comité een advies uit om het eigen vermogen van mkb-ondernemingen via een fonds te versterken. De overheid moet ook inzetten op arbeidsmobiliteit en ontwikkeling van de vaardigheden van ondernemers en werknemers. Ook kan de dienstverlening aan het mkb worden versterkt. Het Comité werkt hiertoe voorstellen uit.

Gezonde groei
De Staat van het mkb laat het potentieel van het mkb voor economische groei zien. Onderzoek van de Rotterdam School of Management heeft dit becijferd. Indien ongeveer 10 procent van het mkb, zo’n 45.000 bedrijven, meer samenwerken met klanten tijdens het innovatieproces, internationaliseren en inzetten op product- of procesinnovatie, dan levert dat bijna 15.000 banen, 1,3 miljard extra productiviteit, 11,7 miljard extra toegevoegde waarde en 670 miljoen extra winstgevendheid op.

Volgens RSM biedt “gezonde groei” de beste basis voor succes op de korte en lange termijn. Het aantal groeiende bedrijven is in het afgelopen decennium gelijk gebleven, terwijl het realiseren van zowel groei in banen als productiviteit – gezonde groei – het fundament vormt voor succes van Nederlandse mkb-bedrijven.

Samenwerking met klanten blijkt een doorslaggevende factor voor gezonde groei: via co-creatie met afnemers kunnen ondernemers inspelen op nieuwe technologie en veranderende klantwensen. Het is ook belangrijk dat het mkb over voldoende competenties beschikt om investeringen in kennis en technologie te laten renderen via nieuwe producten, diensten en verdienmodellen. Ook ondersteuning door de overheid blijkt een belangrijke aanjager te zijn van gezonde groei.

Ondernemerscompetenties

In een digitale bijeenkomst is vandaag ook een handreiking gepresenteerd en overhandigd aan Hare Majesteit Koningin Máxima: Aan de slag met EntreComp in het onderwijs: Handreiking voor ondernemerscompetenties van Thomas Lans (HAN) en Marco van Gelderen (VU). De leden van het Comité stonden aan de wieg van het programma O2LAB dat ondernemerschapsonderwijs stimuleert.

De handreiking is bedoeld voor docenten en opleiders uit het voortgezet en beroepsonderwijs die meer werk willen maken van breed ondernemerschapsonderwijs. Ondernemerschapsonderwijs gaat over ondernemend gedrag in brede zin, niet slechts om het starten en managen van bedrijven. En dat kun je leren, ook al tijdens je opleiding. Docenten spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van ondernemerscompetenties bij leerlingen en studenten. Het boek biedt hen concrete inzichten en handvatten voor het aanleren van 15 ondernemerscompetenties.

 

Download het Jaarbericht Staat van het mkb 2021

 

Over het Nederlands Comité voor Ondernemerschap
Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap zet zich in voor duurzame groei van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf. Tot de taken behoren het monitoren van de ontwikkelingen in het midden- en kleinbedrijf en het doen van aanbevelingen. Op de website www.staatvanhetmkb.nl worden de ontwikkelingen van het midden- en kleinbedrijf door het CBS bijgehouden. Het Comité bestaat uit Harold Goddijn (voorzitter), Hare Majesteit Koningin Máxima, Barbara Baarsma, Diederik Laman Trip, Meiny Prins en Occo Roelofsen.

 

Meer informatie:
Paul van Dijk, adviseur Nederlands Comité voor Ondernemerschap
(06-15476852, p.c.h.vandijk@minezk.nl)

Groeidynamiek van Nederlandse MKB bedrijven 2007-2019

Op deze pagina vindt u een onderzoek over de Groeidynamiek van Nederlandse MKB bedrijven door Dr. Richard Haans en Prof dr. Justin Jansen van de Rotterdam School of Management. Nederlandse MKB bedrijven staan voor belangrijke uitdagingen. De wereld verandert in razend tempo. Online zakendoen is het nieuwe normaal. Tegelijkertijd vergrijst de maatschappij en bepalen nieuwe sociaal-technologische ontwikkelingen het nieuwe landschap van veel MKB bedrijven. Actie is dan ook noodzakelijk. MKB bedrijven zullen niet alleen nieuwe groeikansen moeten waarmaken door beter aan te sluiten bij veranderende behoeften van bestaande en nieuwe klanten, maar ook moeten investeren in de productiviteit van de organisatie. Door te investeren in digitalisering en de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen. Dat vergt durf en nieuwe manieren om de markt te bedienen. Om gezonde groei van Nederlandse MKB bedrijven waar te maken.

Lees hier het volledige onderzoeksrapport.

Presentatie Jaarbericht 2021

Ondernemers in beweging: online presentatie van het Jaarbericht Staat van het mkb 2021

Op 18 november presenteert het Nederlands Comité voor Ondernemerschap het ‘Jaarbericht Staat van het mkb 2021’. Rond de presentatie van het Jaarbericht worden 3 webinars georganiseerd. In aanwezigheid van Hare Majesteit Koningin Máxima zal het Jaarbericht worden aangeboden aan demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken en Klimaat. In de webinars zult u onder anderen Jacco  Vonhof  (voorzitter MKB-Nederland), Justin Jansen (hoogleraar ondernemerschap aan de Rotterdam School of Management) en Peter Hein van Mulligen (hoofdeconoom CBS) zien.

De twee webinars rondom de overhandiging zijn op 18 november, zonder aanmelding vooraf, te volgen via de stream op YouTube.

De derde webinar ‘Deepdive in de staat van het mkb’ zal op 19 november plaatsvinden. U dient zich vooraf aan te melden via het e-mailadres staatvanhetmkb@cbs.nl

Kijk in het bijgevoegde programma voor meer informatie en zet de webinars in uw agenda!

Staat van het mkb in 3 webinars op 18 en 19 november

Het mkb veert op uit de coronacrisis. Wat is er veranderd voor ondernemers? Hoe staat het mkb er écht voor? Wat zijn de uitdagingen voor ondernemend Nederland, voor de overheid en voor het onderwijs?

Deze vragen komen aan de orde in 3 webinars op 18 en 19 november. De webinars worden georganiseerd rond de presentatie van het ‘Jaarbericht Staat van het mkb 2021’ door het Nederlands Comité voor Ondernemerschap en het verschijnen van een nieuwe ‘Handreiking ondernemerscompetenties’ voor het onderwijs.

In de webinars zult u onder anderen Barbara Baarsma, minister Stef Blok, Jacco Vonhof en Peter Hein van Mulligen zien. In de stream op 18 november kunt u ook het bedrijfsbezoek van het Comité meebeleven.

Kijk in het bijgevoegde programma en zet de webinars in uw agenda!

Meer bedrijven in culturele en creatieve sector in 2021

Op 1 oktober 2021 waren er 22,3 duizend culturele en creatieve bedrijven met twee of meer werkzame personen, ruim 5 procent meer dan op 1 januari 2020. In Delfzijl en omgeving en de Zaanstreek was de toename procentueel gezien het grootst. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe voorlopige cijfers.

Op 1 oktober 2021 waren er in de culturele en creatieve sector 1,1 duizend bedrijven meer dan op 1 januari 2020, vóór het begin van de coronacrisis. Dit bericht gaat over bedrijven met minimaal twee werkzame personen, die 9 procent vormen van alle bedrijven en zelfstandigen in de sector.

Na een daling in de tweede helft van 2020 is het aantal bedrijven in de sector in 2021 elk kwartaal gestegen. Begin vierde kwartaal was de toename ten opzichte van begin 2020 het grootst bij de creatieve zakelijke dienstverlening, met 7 procent. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om industrieel ontwerpers, architecten- en publicrelationsbureaus. De culturele en creatieve sector bevat ook bedrijven in media & entertainment (4 procent meer), zoals uitgeverijen, boekenwinkels, radio- en televisieomroepen en bioscopen. Verder omvat de sector de kunsten (+3 procent), zoals dansscholen, theaters en musea, en de scheppende kunst.

Meer industrieel ontwerpers

Binnen de culturele en creatieve sector zit de grootste relatieve stijging bij publicrelationsbureaus, hun aantal is met ruim 50 procent toegenomen. Het aantal industrieel ontwerpers steeg met bijna 20 procent en het aantal makers en uitgevers van geluidsopnamen met 17 procent. Het aantal reclamebureaus met twee of meer werkzame personen daalde tot 4,4 duizend, een afname van ruim 100 bedrijven.

Aantal vestigingen in culturele en creatieve sector in meeste regio’s toegenomen

Het aantal vestigingen in de culturele en creatieve industrie met twee of meer werkzame personen steeg in bijna 80 procent van de regio’s (COROP-gebieden). De meest recente regionale cijfers gaan over de periode tot 1 april 2021 in plaats van 1 oktober 2021. In Delfzijl en omgeving (26 procent) en de Zaanstreek (9 procent) was de groei procentueel gezien het grootst. In Zuidwest-Drenthe en de Kop van Noord-Holland nam het aantal vestigingen het meest af (met respectievelijk 6 en 3 procent).

Groot-Amsterdam is de regio met veruit het grootste aantal vestigingen met minstens twee werkzame personen (ruim 4 duizend). Deze regio nam samen met de regio Utrecht bijna 30 procent van het totaal aantal vestigingen in de culturele en creatieve industrie voor haar rekening. Groot-Amsterdam is met bijna 3 vestigingen per duizend inwoners bovendien de regio waar de culturele en creatieve industrie het meest is geconcentreerd, gevolgd door Het Gooi en Vechtstreek met 2 vestigingen per duizend inwoners.

 

Bronnen:

Bedrijven; bedrijfstak

Vestigingen van bedrijven; bedrijfstak, regio

Bedrijven; opheffingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak

Bedrijven; oprichtingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak

Bedrijven; fusies en overnames, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak

 

Nederlands Comité voor Ondernemerschap pleit voor versterking eigen vermogen mkb via fonds

Een nieuw fonds kan in de kern gezonde ondernemers helpen om te investeren, onder meer in vernieuwing, verduurzaming en digitalisering. Het fonds kan gevuld worden door private (institutionele) investeerders. In de aanloopfase is een aanjagende rol en (co-)financiering vanuit de overheid nodig.

Dit schrijft het Nederlands Comité voor Ondernemerschap in een briefadvies aan de demissionaire ministers Blok (Economische Zaken en Klimaat) en Hoekstra (Financiën). Onderzoek bevestigt dat er een “gat” in de mkb-financieringsmarkt is, voor financieringsbedragen tussen 250.000 euro en 5 miljoen euro. De huidige markt biedt onvoldoende mogelijkheden voor bedrijven die een dergelijke financieringsbehoefte hebben.

Het onderzoek leidt tot het advies om te werken aan een gestandaardiseerd product met een marktconforme risico/rendement-verhouding, dat interessant is voor zowel ondernemers als investeerders. Daarbij dient er ook aandacht te zijn voor flankerend beleid ter versterking van het mkb-financieringsklimaat. De financiering kan bijvoorbeeld gecombineerd worden met coaching.

Het Comité adviseert een stapsgewijze aanpak, waarbij bedrijven, investeerders, financiële instellingen en overheden samen het product verder ontwikkelen. Het is de bedoeling dat het fonds in een later stadium volledig door de markt wordt overgenomen.

Lees hier het volledige briefadvies van het Comité en het achterliggende onderzoeksrapport.