Nederlands Comité voor Ondernemerschap wil ‘wenkend perspectief’ voor midden- en kleinbedrijf

Het zijn lastige tijden, met veel onzekerheden. Van ondernemers wordt veel verwacht op het terrein van verduurzaming en digitalisering, tegelijkertijd dienen zij aan voldoende financiering en personeel te kunnen komen. Een routekaart moet hen helpen om antwoord te geven op de vraag: hoe dan? Dit stelt het Nederlands Comité voor Ondernemerschap bij de presentatie van het Jaarbericht Staat van het mkb 2022.

Nu het Nederlandse mkb meer dan ooit moet investeren, is het ook meer dan ooit belangrijk dat de bereidheid daartoe wordt gestimuleerd. Dat kan alleen als ondernemers een wenkend perspectief wordt geboden: een groener mkb, met een hoge productiviteitsgroei, aangejaagd door digitalisering en met goede toegang tot talent en financiering.

Trends

De Staat van het mkb biedt inzicht in de trends in het Nederlandse mkb en daarmee het ondernemingsklimaat. Uit eerdere jaarberichten, voorafgaand aan de coronacrisis, bleek dat het conjunctureel goed ging met het mkb, maar ook toen waren er al structurele uitdagingen; investeringen en productiviteitsgroei bleven achter en groeimogelijkheden werden beperkt door een gebrek aan geschikt personeel. De Staat van het mkb 2022 laat nu zien dat bijna de helft van de mkb-ondernemers zich vooral zorgen maakt over de prijsstijgingen van materiaal, energie en diensten. Daarnaast ervaren ondernemers personeelstekorten als een grote belemmering voor hun activiteiten. Ook hebben kleinere ten opzichte van grotere bedrijven meer moeite met digitaliseren.

Structuur, samenhang en samenwerking

Voor ondernemers hangt alles met alles samen; verduurzamen en digitaliseren kan niet zonder voldoende financiering en personeel. Het Comité vindt het noodzakelijk om de fundamenten van het ondernemingsklimaat te versterken en vraagt daarom aandacht voor drie S’en. Er zijn structurele maatregelen nodig, gericht op versterking van de productiviteit en het verdienvermogen. Dat kan alleen in samenhang: er is behoefte aan een nationale routekaart waarin beleidsambities gecombineerd worden. Dat vraagt ook om samenwerking en bundeling van beleids- en uitvoeringskracht, tussen ministeries, tussen overheden en met sociale partners en het bedrijfsleven.

Ondertussen

“Ondernemers leven in een ondertussen, een permanente overgangssituatie, met uitdagingen op zowel de korte als de lange termijn”, zegt Comité-voorzitter Jacques van den Broek in een toelichting. “Bedrijven hebben behoefte aan duidelijkheid en een wenkend perspectief. En dus aan duidelijke doelen. Een routekaart kan juist kleinere ondernemers, die kampen met grote onzekerheden, helpen om goed te anticiperen op de transities. Wij vragen de minister van Economische Zaken en Klimaat om hiertoe het initiatief te nemen.”

Reactie minister

Minister Adriaansens (EZK): “Ondernemers zijn de ruggengraat van onze economie en blijven vernieuwen is essentieel voor onze toekomstige welvaart. We verwachten veel van ondernemers, bijvoorbeeld op het gebied van verduurzamen en digitaliseren. Om mkb’ers daarbij te helpen en hun ondernemerschap te stimuleren, moeten wij als overheid zorgen voor stabiliteit en voorspelbaarheid. De door het Comité voorgestelde routekaart is een belangrijke stap.”

Reactie MKB-Nederland

Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland: “We zijn blij met dit rapport van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Dat ondersteunt de visie van MKB-Nederland. Juist in deze voor ondernemers ingewikkelde tijden, waarin opvolgende crises het zicht op structurele trends en de toekomst soms wegnemen, hebben we behoefte aan een overheid met een langetermijnvisie. Het is lastiger ondernemen als het beleid van de overheid ook een onzekere factor is.”

Meer informatie: Paul van Dijk, telefoon 06- 15 47 68 52

Over het Nederlands Comité voor Ondernemerschap
Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap zet zich in voor duurzame groei van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf. Tot de taken behoren het monitoren van de ontwikkelingen in het midden- en kleinbedrijf en het doen van aanbevelingen. Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap bestaat uit Kemal Tas, Barbara Baarsma, Jacques van den Broek (voorzitter), Hare Majesteit Koningin Máxima, Meiny Prins en Diederik Laman Trip.

Comité adviseert om dienstverlening aan mkb te versterken

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap adviseert om de (semi)publieke dienstverlening aan het midden- en kleinbedrijf te versterken. De grote transities op het terrein van verduurzaming, digitalisering en arbeidsmarkt maken dat het niet alleen belangrijk maar ook urgent is om vooral het “brede” mkb beter te ondersteunen met informatie en advies. Dit schrijft het Comité in het advies Dienstbare dienstverlening aan minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat.

 

Het Comité constateert dat het landschap van private en publieke dienstverlening in de afgelopen jaren sterk is veranderd. In dit stelsel – privaat en publiek, landelijk, regionaal en lokaal – gaat veel goed, maar er is zeker ook ruimte voor verbetering, blijkt uit onderzoek van het bureau KplusV.

 

Volgens het Comité moet de (semi)publieke dienstverlening meer dienstbaar worden aan de behoeften van ondernemers. Meer focus op – de verschillende segmenten binnen – het zogenaamde “peloton”, extra aandacht voor de grote transities. Informatie moet breed beschikbaar zijn, maar er is ook meer persoonlijk advies nodig.

 

Het Comité adviseert de minister om te komen tot een ontwikkelagenda. Er is behoefte aan landelijke afspraken op hoofdlijnen, waarbij ook provincies, gemeenten, brancheorganisaties en andere private partijen worden betrokken. Voor transitiethema’s (digitalisering, verduurzaming en arbeidsmarkt) is een specifieke aanpak nodig. Om het stelsel te versterken stelt het Comité bovendien voor om de kwaliteit vanuit het perspectief van de gebruikers systematisch te meten en een ambitie te formuleren voor het verzamelen en delen van data.

 

Minister Adriaansens heeft het advies aangeboden aan de Tweede Kamer. De inhoudelijke reactie zal na de zomer aan de Tweede Kamer worden gestuurd. Op korte termijn wordt een bestuurlijke bijeenkomst met KvK, RVO en ROM’s georganiseerd om het gecreëerde momentum en positieve energie bij de stakeholders te behouden.

 

Meer informatie:

Paul van Dijk (p.c.h.vandijk@minezk.nl, 06 – 15 47 68 52)

 

Nederlands Comité voor Ondernemerschap

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap zet zich in voor duurzame groei van het mkb en formuleerde daartoe 10 concrete maatregelen voor herstel en groei van het mkb. Het Comité is in 2007 opgericht door het ministerie van EZK, in het begin ter bevordering van microkredieten, later om zich, meer in den brede, in te zetten voor duurzame groei van het mkb. Leden zijn, naast voorzitter Jacques van den Broek, Hare Majesteit Koningin Máxima, Barbara Baarsma, Meiny Prins en Diederik Laman Trip. Het Comité publiceert sinds 2016 jaarlijks een Staat van het mkb en bracht adviezen uit over mogelijkheden voor herstel en groei van het mkb tijdens en na de coronacrisis. Het Comité ondersteunt initiatieven als Qredits, Stichting MKB-Financiering, NLgroeit en O2LAB.

 

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap is opgericht door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat om ondernemerschap te stimuleren en het groeipotentieel van het midden- en kleinbedrijf te versterken. Het Comité heeft een onafhankelijke rol in het monitoren, onderzoeken en duiden van trends en ontwikkelingen voor het midden- en kleinbedrijf en het doen van aanbevelingen.

Het Comité presenteert elk najaar de trendanalyse Jaarbericht Staat van het mkb. In de afgelopen jaren bracht het Comité aan het kabinet adviezen uit over herstel en groei van het mkb. De voorstellen zijn gericht op verbetering van de toegang tot financiering, toegang tot talent en versterking van het ondernemerschap.

Het Comité bestaat uit Meiny Prins, Eva Beekman-Sillen, Hare Majesteit de Koningin Máxima, Jacques van den Broek (voorzitter), Barbara Baarsma en Diederik Laman Trip.

Advies versterking eigen vermogen mkb van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap

Voor duurzame groei zijn investeringen cruciaal, maar het investeringsvermogen van het Nederlandse mkb is al jaren te laag. Structurele knelpunten op het gebied van mkb-financiering blijven een belemmerende factor. Dit is het moment voor structurele verbeteringen, zowel aan de vraag- als aan de aanbodzijde. Dit schrijft het Nederlands Comité voor Ondernemerschap in een Comitéadvies. Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap neemt het initiatief voor een nieuw privaat fonds ter versterking van het eigen vermogen. Het Comité richt zich op het brede mkb met een financieringsbehoefte waarin de markt nog niet of onvoldoende voorziet. De komende tijd wordt dit initiatief verder uitgewerkt, in samenwerking met vertegenwoordigers van bedrijven, financiers en overheid. Dit is te lezen in het Comitéadvies.

Lees hier het advies.

Investeren in ondernemers

‘Juist nu we een nieuwe lockdown zijn ingegaan, beleven veel ondernemers zeer barre tijden. Zij verdienen onze steun. We weten gelukkig ook dat bedrijven die tijdelijk stagneren, straks weer kunnen groeien. Daarom moeten we niet alleen de coronacrisis overleven van de coronacrisis, maar ons ook voorbereiden op de volgende fase van herstel en groei.’ Dat zegt Harold Goddijn in een toelichting op ‘Ondernemen is vooruitzien’, het Jaarbericht Staat van het mkb 2020 van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap.

Veel bedrijven worden hard geraakt, andere beleven juist nu hoogtijdagen. Goddijn: ‘Alle ondernemers – krimpend of groeiend, startend of stoppend – staan voor grote keuzes over hun toekomst. De overheid moet hen daarbij zo goed mogelijk helpen.’

Volgens het Comité kan het ondernemersklimaat in Nederland worden verbeterd op het gebied van financiering van innovatie, arbeidsmobiliteit en ondernemerschap. Het Jaarbericht biedt daartoe handvatten. Het Comité werkt verder aan adviezen om de financiering en dienstverlening aan mkb-bedrijven te verbeteren.

Investeringen

Uit de laatste cijfers van het CBS blijkt dat de coronacrisis de investeringsplannen van het mkb heeft vertraagd: 21 procent van de bedrijven geeft aan dat de investeringen zullen afnemen, terwijl 15 procent verwacht meer te investeren.

De Staat van het mkb laat zien dat investeringen ook in de hoogconjunctuur al achterbleven. Twee derde van het mkb investeerde niet in product- of procesinnovatie, terwijl digitalisering en Leven Lang Ontwikkelen (LLO) zeker in het mkb nog te beperkt zijn doorgevoerd.

Juist met gerichte investeringen kunnen ondernemers hun kansen verbeteren, blijkt uit onderzoek van de Rotterdam School of Management (RSM). Van bedrijven die stilstaan of krimpen blijkt gemiddeld 65% in staat om weer te gaan groeien in productiviteit én banen. Om hun productiviteit te versterken kunnen ondernemers bijvoorbeeld investeren in innovatie en internationalisering.

Reacties

Het Jaarbericht Staat van het mkb 2020 is op 16 december overhandigd aan staatssecretaris Mona Keijzer, in aanwezigheid van Hare Majesteit Koningin Máxima. De bijeenkomst is terug te kijken via YouTube (https://youtu.be/_m1WFJyi6nM). Daar zijn ook de reacties te beluisteren van Mona Keijzer, Mariëtte Hamer (voorzitter van de Sociaal-Economische Raad), Jacco Vonhof (voorzitter MKB-Nederland) en Ronald Kleverlaan (voorzitter Stichting MKB-Financiering).

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap is ingesteld door het ministerie van EZK en zet zich in voor duurzame groei van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf. Tot de taken behoren het monitoren van de ontwikkelingen in het midden- en kleinbedrijf en het doen van aanbevelingen. Eind juni verscheen een tussenbericht naar aanleiding van de coronacrisis, in augustus een advies over een herstel- en groeiplan voor het mkb. Het Comité staat onder voorzitterschap van Harold Goddijn en bestaat verder uit Hare Majesteit Koningin Máxima, Barbara Baarsma, Diederik Laman Trip, Meiny Prins en Occo Roelofsen.

Comité presenteert investeringspakket voor herstel en groei mkb

Om banen te creëren en het Nederlandse bedrijfsleven te versterken is een ‘Herstel- en groeiplan mkb’ nodig. “Het mkb is de motor van de economie en is nu hard geraakt. Er is een gericht pakket nodig om het tij te keren”, aldus Harold Goddijn, de voorzitter van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. “Dit pakket helpt ons om versneld uit de crisis te komen.”

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap pleit bij het kabinet voor een samenhangend pakket van maatregelen, die bijdragen aan investeringen in innovatie en groei, een ondernemende arbeidsmarkt en een productiviteitssprong van ondernemers. Na de massieve steunmaatregelen moet worden gewerkt aan herstel van vertrouwen en (nieuwe) groei van het mkb. Het ‘Herstel- en groeiplan mkb’ beschrijft tien gerichte maatregelen, die rekening houden met de fase van herstel waarin een bedrijf zich bevindt en met de verschillen tussen bedrijven.

Financiering van het plan kost naar schatting 8 tot 12 miljard euro. Het Comité verwacht dat deze investering zichzelf terugverdient via een versneld economisch herstel. Vanaf 2025 kan het plan jaarlijks een extra toegevoegde waarde opleveren van naar schatting 20 tot 30 miljard. De schatkist zou daarvan met 10 tot 15 miljard per jaar profiteren.

De maatregelen van het ‘Herstel- en groeiplan mkb’ zijn verwerkt in drie programma’s:

  1.  Investeren in innovatie en groei: Om investeringen in innovatie en groei structureel te stimuleren moet het eigen vermogen worden versterkt, het aantrekken van (non-bancair) vermogen worden vergemakkelijkt en de toepassing van innovatie gestimuleerd. Op korte termijn kunnen gerichte verlichting van schulden en een (fiscale) investeringskorting helpen om de schuldenlast te verminderen en investeringen aan te jagen.
  2. Ondernemende arbeidsmarkt: Voor een wendbaar en weerbaar mkb is een wendbare en weerbare arbeidsmarkt nodig. Dit vraagt om een goed evenwicht in regelgeving, met oog voor de belangen van zowel werkgevers/opdrachtgevers als werkenden. Een nationaal omscholingsprogramma kan een oplossing bieden voor de zogenaamde “tekortberoepen” en om werknemers in de meest hard geraakte sectoren van werk naar werk te helpen. Een persoonlijk ontwikkelbudget stimuleert werknemers en ondernemers om zich te (blijven) ontwikkelen.
  3. Productiviteitssprong ondernemers: Ondernemers zelf moeten ondersteund worden om hun bedrijf weerbaarder en productiever te maken. Een zelfhulptool (“mkb-hulplijn”) en coaches kunnen hen bijstaan om beter inzicht te krijgen in de staat van hun bedrijf in vergelijking tot andere bedrijven in dezelfde branche. Ook kunnen ondernemers zo informatie krijgen over de ontwikkelingsmogelijkheden en best practices waarvan zij kunnen leren. Verder kan opschaling van digitalisering in het bedrijf bijdragen aan een productiviteitssprong. Tot slot zou herstarten of eventueel stoppen gemakkelijker gemaakt moeten worden.

Het Comité wil met dit advies aan het kabinet een bijdrage leveren aan de maatregelen die de komende tijd moeten worden genomen. Een aantal van de voorgestelde maatregelen kan op korte termijn worden ingevoerd, andere maatregelen vragen meer voorbereiding. Het Comité bepleit een strakke regie in de invoering en uitvoering van het pakket, met betrokkenheid van zowel uitvoeringsorganisaties als sociale partners en marktpartijen.

Lees ook de bijbehorende notitie.

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap is ingesteld door het ministerie van EZK en zet zich in voor duurzame groei van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf. Tot de taken behoren het monitoren van de ontwikkelingen in het midden- en kleinbedrijf en het doen van aanbevelingen. Eind juni verscheen een Tussenbericht naar aanleiding van de coronacrisis. Het Comité staat onder voorzitterschap van Harold Goddijn en bestaat verder uit Hare Majesteit Koningin Máxima, Barbara Baarsma, Diederik Laman Trip, Meiny Prins en Occo Roelofsen.

‘Help ondernemers om zich aan te passen’

De coronacrisis doet een groot beroep op de wendbaarheid van ondernemers; vaak zijn forse veranderingen nodig om gezond verder te gaan. Ondernemers dienen daarbij geholpen te worden. Dat kan door slimme steun maar ook door hun aanpassingsvermogen te vergroten.“Dit zegt voorzitter Harold Goddijn van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap in een toelichting op een “tussenbericht” over de Staat van het MKB.

Het tussenbericht “Ondernemend uit de crisis: investeren in intelligent herstel” is vandaag aangeboden aan staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat.

Het Comité constateert dat het mkb hard wordt geraakt en nog een zware tijd tegemoet gaat. “Herstel van vertrouwen bij burgers en bedrijven is cruciaal. Er is nog veel onzekerheid; we weten niet hoe de COVID19-pandemie zich ontwikkelt en hoe stevig de recessie uitpakt. We zien wel dat er grote verschillen zijn in de impact op sectoren en bedrijven. We constateren schade, maar er zijn ook (nieuwe) mogelijkheden.” Het Comité doet aanbevelingen die beleidsmakers kunnen helpen om steunmaatregelen gericht in te zetten en structurele veranderingen door te voeren.

“De overheid heeft met de steunmaatregelen uitstel gekocht, maar geen afstel van de gevolgen van de coronacrisis.”, aldus Goddijn. “Het komt aan op ondernemerschap. Het zijn bedrijven die zorgen voor behoud en groei van het aantal banen.”

De noodzaak om het aanpassingsvermogen van het mkb te versterken is alleen maar groter geworden. “De coronacrisis maakt duidelijk dat we veel sneller en onder grote druk de arbeidsmarkt moeten moderniseren en innovatie in het mkb moeten faciliteren. Ook moet verder worden gebouwd aan een structuur van een leven lang ontwikkelen.” Het Comité pleit voor ondersteuning van bedrijven die een grote verandering moeten doormaken om ook in de toekomst te floreren.

Het tussentijdse bericht naar aanleiding van de coronacrisis bevat vijf aanbevelingen, die mede gebaseerd zijn op gesprekken met ondernemers:

  1. Bevorder intelligente transitie van steun naar herstel en maak daarbij onderscheid naar bedrijven met veel, gemiddeld en geen continuïteitsperspectief (segmentatie)
  2. Ondersteun bedrijven om beter inzicht in de noodzaak van aanpassing van hun bedrijfsmodel of –structuur te krijgen
  3. Stimuleer mobiliteit op de arbeidsmarkt en maak banengroei minder risicovol voor werkgevers
  4. Bouw een structuur van leven lang ontwikkelen voor werkenden en ondernemers
  5. Investeer in een klimaat van R&D, innovatie en vernieuwing gericht op arbeidsproductiviteitsgroei in het mkb.

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap is ingesteld door het ministerie van EZK en zet zich in voor duurzame groei van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf. Tot de taken behoren het monitoren van de ontwikkelingen in het midden- en kleinbedrijf en het doen van aanbevelingen. Op de website www.staatvanhetmkb.nl worden de ontwikkelingen van het midden- en kleinbedrijf bijgehouden. In november zal het Nederlands Comité voor Ondernemerschap hierover weer een jaarbericht publiceren.

Het Comité staat onder voorzitterschap van Harold Goddijn en bestaat verder uit Hare Majesteit Koningin Máxima, Barbara Baarsma, Diederik Laman Trip, Meiny Prins en Occo Roelofsen.