Nieuws – CBS Staat van het MKB

MKB-investeringen in vaste activa in 2023 licht toegenomen

De investeringen in materiële vaste activa door het midden- en kleinbedrijf van het niet-financiële bedrijfsleven nam in 2023 met 4 procent toe naar 40,1 miljard euro. Het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) heeft in 2023 voor 21 miljard euro in materiële vaste activa geïnvesteerd. Dit is 2 miljard euro meer dan in 2022. Het kleinbedrijf (tot 50 werkzame personen) investeerde in 2023 ongeveer even veel als in 2022.

In 2023 was het mkb goed voor 49 procent van de totale investeringen in materiële activa. In 2022 was dit aandeel 52 procent.
In vergelijking met 2021 investeerde het mkb in 2022 vooral meer bedrijfsgebouwen en in machines en installaties.
Alleen de mkb-investeringen in grond en terreinen was in 2023 lager dan een jaar eerder. De investeringen in bedrijfsgebouwen maakten het grootste deel (32 procent) uit van de totale mkb-investeringen.

Het middenbedrijf investeerde ten opzichte van het kleinbedrijf in 2023 naar verhouding meer grond-,water- en wegenbouwkundige werken en bedrijfsgebouwen. Het kleinbedrijf investeerde naar verhouding meer in vervoermiddelen.

Bekijk de cijfers over investeringen op MKB StatLine

Aantal startende ondernemers sinds lange tijd gedaald

In 2024 was het aantal startende ondernemers voor het eerst sinds 2013 lager dan het jaar ervoor. Het aantal stoppende ondernemers is wel toegenomen ten opzichte van een jaar eerder. Omdat het aantal startende ondernemers nog wel groter was dan het aantal stoppende is het totale aantal actieve ondernemers wel verder gegroeid. Dat meldt het CBS op de Staat van het MKB op basis van nieuwe cijfers op MKB-Statline.

De meeste ondernemers die in 2024 zijn gestart waren jonger dan 30 jaar, namelijk ruim 91 duizend. In 2023 waren er nog iets meer dan 104 duizend ondernemers in de leeftijdscategorie jonger dan 30 jaar gestart. Het aandeel startende ondernemers van 65 jaar of ouder lag precies op 5 duizend in 2024 en is daarmee de kleinste groep.
Het grootste deel van de startende ondernemers in 2024 begon in de zakelijke dienstverlening, bijna 61 duizend. Ook in de detailhandel en de bouwnijverheid begonnen veel ondernemers, respectievelijk bijna 29 duizend en ruim 23 duizend. In de bouwnijverheid is het aandeel startende ondernemers relatief sterk gedaald ten opzichte van 2023 toen daar nog bijna 30 duizend ondernemers startten.

Update cijfers omzetstijgers en -dalers

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over het aantal bedrijven met een stijgende en dalende omzet gepubliceerd. Deze zijn nu up-to-date tot en met het vierde kwartaal van 2024. De cijfers geven aan bij welk percentage van de ondernemers de omzet is gestegen, dan wel gedaald ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar. Er kan worden ingezoomd op verschillende grootteklassen en branches binnen het MKB.

Een kleine meerderheid van de bedrijven zag de omzet stijgen in het eerste kwartaal van 2025 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In de bouwnijverheid lag dat percentage het hoogst met 55 procent, waarvan 35 procent een snelle stijger was. Een snelle stijger of daler is een bedrijf met meer dan 20 procent omzetgroei of -krimp.
Het percentage bedrijven met een snelle omzetstijging was bij het merendeel van de bedrijfstakken en grootteklassen hoger dan het percentage bedrijven dat de omzet snel zag dalen. Het percentage bedrijven met een snelle stijging lag met 30 procent onder andere hoog in de informatie en communicatie.
In de energievoorziening lag met 50 procent het aantal bedrijven met omzetdaling het hoogst. Het aantal bedrijven met een snelle omzetdaling lag daar op 35 procent. In de informatie en communicatie lag het aantal bedrijven met een omzetdaling met 47 procent ook relatief hoog. Daarvan was 27 procent een snelle daler.

Ondernemersvertrouwen opnieuw gedaald in tweede kwartaal 2025

Het ondernemersvertrouwen is voor het tweede kwartaal op rij gedaald en komt in het tweede kwartaal van 2025 uit op -7,5. Vooral in het grootbedrijf daalde het vertrouwen wederom sterk. Desondanks ervaren minder ondernemers belemmeringen en zijn exporterende bedrijven positief over hun buitenlandse omzet. Dit meldt de CBS op basis van de conjunctuurenquête op MKB-Statline die in april gehouden is.

De afgelopen jaren lag het ondernemersvertrouwen in het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) vaak hoger dan in het midden- en kleinbedrijf. Aan het begin van het tweede kwartaal van 2025 is het vertrouwen in alle bedrijfsgroottes negatief. Het minst negatief in het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen), het meest negatief in het kleinbedrijf (5 tot 50 werkzame personen).
Ondernemers noemen het tekort aan arbeidskrachten nog steeds het vaakst als de belangrijkste belemmering voor hun bedrijfsvoering. Het aandeel bedrijven dat dit noemt daalt de laatste jaren echter wel, tot 34 procent aan het begin van het tweede kwartaal van 2025. De groep bedrijven die geen belemmeringen ervaart is in tweeënhalf jaar langzaam toegenomen tot 36 procent. Daarmee is die groep nu groter dan het aandeel bedrijven met een tekort aan arbeidskrachten.
Ondernemers in het grootbedrijf noemen relatief vaak een tekort aan productiemiddelen als belangrijkste belemmering ten opzichte van het mkb. Ondernemers in het mkb noemen daarentegen financiële beperkingen juist weer relatief vaker als belemmering dan ondernemers in het grootbedrijf.

Daling aantal openstaande vacatures in het mkb in het eerste kwartaal van 2025

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) en het grootbedrijf in de brede sector Business Economy telden aan het eind van het eerste kwartaal van 2025 respectievelijk 160 duizend en 107 duizend openstaande vacatures. Dit is voor het mkb een daling in het aantal openstaande vacatures van 6 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2024. Voor het grootbedrijf bleef het aantal openstaande vacatures nagenoeg gelijk ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2024. Dat blijkt uit recente cijfers over de openstaande vacatures op MKB-Statline.

In het middenbedrijf (50 tot 250 werknemers) daalde het aantal openstaande vacatures in de bedrijfstakken handel, vervoer en horeca en de overheid en zorg ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar. In de bedrijfstakken industrie, bouwnijverheid en zakelijke dienstverlening steeg het aantal openstaande vacatures.
In het kleinbedrijf (10 tot 50 werknemers) daalde het aantal openstaande vacatures in de industrie, handel, niet-commerciële dienstverlening en cultuur, recreatie en overige diensten. Het aantal openstaande vacatures steeg in de bouwnijverheid en gezondheids- en welzijnszorg.
Bij het microbedrijf (0 tot 10 werknemers) daalde het aantal openstaande vacatures in de handel, zakelijke dienstverlening en industrie ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar. In de gezondheids- en welzijnszorg en bouwnijverheid steeg het aantal openstaande vacatures.
De grootste daling in openstaande vacatures in het mkb (0 tot 250 werknemers) is zichtbaar in de branche commerciële dienstverlening met een daling van 10 duizend ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Aan het eind van het eerste kwartaal stonden in deze branche 123 duizend vacatures open.
Bij het grootbedrijf daalde het aantal openstaande vacatures ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024 in de overheid en zorg, industrie, handel, vervoer en horeca. Daarentegen steeg het aantal openstaande vacatures in de bouwnijverheid, de zakelijke dienstverlening en de cultuur, recreatie en overige diensten.

Bekijk hier de cijfers over de openstaande vacatures in het mkb.

Meer nieuwe exporteurs in het midden- en kleinbedrijf in 2023

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) in de brede sector Business Economy telden ruim 19 duizend nieuwe exporteurs in 2023. Nieuwe exporteurs zijn bedrijven die in 2023 goederen exporteren, maar dit 3 jaar daarvoor nog niet deden. In 2018 waren er nog 15 duizend nieuwe exporteurs ten opzichte van 3 jaar daarvoor. Dat blijkt uit de cijfers over op exporteurs en exportontwikkeling in goederen op MKB-Statline.

Het grootste aantal nieuwe exporteurs binnen het mkb werden gezien in de bedrijfstakken handel en zakelijke dienstverlening met respectievelijk 7500 en 4665 nieuwe exporteurs in 2023. In 2018 was er sprake van 6560 nieuwe exporteurs in de bedrijfstak handel en 3145 in de zakelijke dienstverlening.
Het mkb in de brede sector Business Economy telden ruim 35 duizend exporteurs met groei in 2023. Tot de exporteurs met groei worden bedrijven gerekend waarbij in 2023 met 3 jaar ervoor de omzet uit export van goederen is gestegen. In 2018 was er sprake van bijna 30 duizend exporteurs met groei.
Het mkb in de sector Business Economy telden 50 duizend exporteurs met krimp in 2023. Tot de exporteurs met krimp worden bedrijven gerekend waarbij in 2023 met 3 jaar ervoor de omzet uit export van goederen is gedaald. In 2018 waren er 45 duizend exporteurs met krimp ten opzichte van 3 jaar ervoor.

Eenmanszaken vormen grootste groep stoppers in tweede kwartaal 2025

Het aantal MKB-bedrijven in het tweede kwartaal van 2025 is met 1,2 procent gedaald ten opzichte van het eerste kwartaal in 2025. Vooral sectoren met een groot aandeel eenmanszaken laten een afname zien. De nieuwe cijfers zijn gepubliceerd op MKB Statline.

De business economy liet een daling van ruim 19 duizend bedrijven zien ten opzichte van het eerste kwartaal in 2025.
De zakelijke dienstverlening daalde met ruim 8 duizend bedrijven tussen het eerste en het tweede kwartaal van 2025.
Binnen deze categorie daalde de specialistische zakelijke dienstverlening met ruim 6 duizend bedrijven.
Alleen de branche financiële dienstverlening laat een stijging zien van 7,9 procent vergeleken met het eerste kwartaal van 2025.
Alle andere branches vertonen allemaal een afname.
De afname is vooral zichtbaar in sectoren met een groot aantal eenmanszaken, zoals zakelijke dienstverlening en handel.

Bekijk de tabel over MKB-bedrijven:

StatLine – Bedrijven; bedrijfstak (cbs.nl)

StatLine – Bedrijven; bedrijfsgrootte en rechtsvorm (cbs.nl)

Minder faillissementen in eerste kwartaal 2025

In het eerste kwartaal van 2025 zijn 750 mkb-bedrijven failliet verklaard in de business economy. Daarmee is het aantal faillissementen met 13 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2024. Dit meldt het CBS op de Staat van het mkb en op MKB-Statline.

De meeste faillissementen vonden plaats bij bedrijven met 1 werkzame persoon. Het aantal faillissementen lag daar 10 procent lager dan een jaar eerder met 369 faillissementen. De grootste daling van het aantal faillissementen was bij bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen; 20 procent minder dan vorig jaar.
Bij bedrijven met 50 tot 250 werkzame personen werden de minste faillissementen uitgesproken maar wel meer dan vorig jaar. In het eerste kwartaal van 2024 waren er 3 faillissementen, in datzelfde kwartaal dit jaar waren het er 9.
De meeste mkb-faillissementen vonden plaats bij bedrijven met een leeftijd van 5 tot 10 jaar (242) gevolgd door bedrijven van 10 jaar en ouder (230). De minste faillissementen werden uitgesproken bij bedrijven jonger dan 3 jaar (133) en bedrijven van 3 tot 5 jaar (144).

Gebruik van kunstmatige intelligentie door mkb-bedrijven in 2024

Steeds meer mkb-bedrijven maken gebruik van kunstmatige intelligentie (AI; Artificial Intelligence). Vooral onder bedrijven met 100 tot 250 werkzame personen wint AI aan terrein: 35 procent van deze bedrijven past AI toe in hun bedrijfsvoering. Kleinere bedrijven blijven daarin achter. Zo maakt slechts 18 procent van de bedrijven met 10 tot 20 werkzame personen gebruik van AI. Dit meldt het CBS op basis van cijfers op MKB-Statline.

De ICT-sector is koploper in AI-toepassing met 50 procent van de mkb-bedrijven die AI gebruiken.
Ook bedrijven binnen de sector Informatie en communicatie – waar ook de ICT onder valt – maken veel gebruik van AI: 49 procent.
Specialistische zakelijke diensten volgen op afstand, met 25 procent van de bedrijven die AI inzetten.
Het gebruik van AI is het laagst in de sector Vervoer en opslag: slechts 3 procent van de mkb-bedrijven maakt daar gebruik van AI.

Bekijk de tabel over ICT gebruik bij MKB-bedrijven:

StatLine – ICT-gebruik bij bedrijven; bedrijfsgrootte, 2024

StatLine – ICT-gebruik bij kleine bedrijven; bedrijfstak en bedrijfsgrootte, 2024

Update cijfers omzetstijgers en -dalers

Een meerderheid van de bedrijven zag de omzet stijgen in het vierde kwartaal van 2024 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In de horeca lag dat percentage het hoogst met 61 procent, waarvan 25 procent een snelle stijger was. Een snelle stijger of daler is een bedrijf met meer dan 20 procent omzetgroei of -krimp.
Het percentage bedrijven met een snelle omzetstijging was bij het merendeel van de bedrijfstakken en grootteklassen hoger dan het percentage bedrijven dat de omzet snel zag dalen. Het percentage bedrijven met een snelle stijging lag met 34 procent onder andere hoog in de bouwnijverheid.
In de energievoorziening lag met 61 procent het aantal bedrijven met omzetdaling het hoogst. Het aantal bedrijven met een snelle omzetdaling lag daar op 45 procent. In de informatie en communicatie lag het aantal bedrijven met een omzetdaling met 46 procent ook relatief hoog. Daarvan was 26 procent een snelle daler.
In het kleinbedrijf (10 tot 50 werkzame personen) hadden relatief de meeste bedrijven een omzetstijging in het vierde kwartaal van 2024 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Met 67 procent lag dat percentage daar het hoogst bij de horeca.

Bekijk hier de laatste cijfers