Author: Walter Idema

De toegevoegde waarde van niet-financiële midden- en kleinbedrijven nam in 2018 toe met 5,4 procent. Ook in 2017 was de groei ruim 5 procent. Zowel de arbeidsproductiviteit als de werkgelegenheid namen toe in 2018. Dit blijkt uit statistisch onderzoek van het CBS voor het ‘Jaarbericht Staat van het mkb 2019’ van het Comité voor Ondernemerschap.

Download: Jaarbericht Staat van het mkb 2019

De toegevoegde waarde van het mkb in het niet-financiële bedrijfsleven, de business economy, was 241 miljard euro in 2018. De toegevoegde waarde nam in het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) en bij de zzp’ers (1 werkzame persoon) met circa 8 procent het sterkst toe. In het klein- en microbedrijf (2 tot 50 werkzame personen) groeide de toegevoegde waarde in 2018 minder dan in 2017. Bij het grootbedrijf was de groei met ruim 6 procent wel groter dan in 2017.

Groeiversnelling middenbedrijf vooral door verbetering arbeidsproductiviteit

De toename van de toegevoegde waarde is deels toe te schrijven aan een verbeterde arbeidsproductiviteit. De toegevoegde waarde per vte nam binnen het mkb toe met 2,4 procent in 2018. De arbeidsproductiviteit van het middenbedrijf nam in 2018 met 4,6 procent toe, waar deze in 2017 nog met 0,9 procent daalde. In het kleinbedrijf nam de arbeidsproductiviteit in 2018 juist af met 0,8 procent. In het microbedrijf groeide de arbeidsproductiviteit met 3,1 procent.

Personeelstekort belemmert activiteiten

Het arbeidsvolume van het mkb in de business economy is in 2018 met 2,9 procent toegenomen tot ruim 3,5 miljoen vte. Daarbij nam het aantal openstaande vacatures aanzienlijk toe. Deze toename zette door in 2019. Aan het eind van het tweede kwartaal van 2019 stonden er 161 duizend vacatures open bij midden- en kleinbedrijven met personeel, ruim 9 procent meer dan een jaar eerder. 54,8 procent van alle openstaande vacatures in Nederland zijn in het mkb.

De openstaande vacatures blijken steeds moeilijker in te vullen. Bedrijven geven namelijk steeds vaker aan dat een tekort aan gekwalificeerd personeel hen belemmert bij hun zakelijke activiteiten. Aan het begin van het derde kwartaal 2019 gaf een kwart van de ondernemers dit aan. Met 27,2 procent was het tekort het grootst bij het grootbedrijf en het kleinst bij het kleinbedrijf (22,3 procent).

Relevante links:

Jaarbericht 2019

Achtergrondtabellen Jaarbericht 2019

Begin derde kwartaal van dit jaar telde Nederland 1,79 miljoen MKB-bedrijven. Dit is een toename van ruim 19 duizend bedrijven (1,1 procent) vergeleken met een kwartaal eerder. Deze nieuwe bedrijfscijfers zijn vandaag op MKB-statline gepubliceerd.

Vooral eenmansbedrijven

Voor 81 procent bestaat het Nederlandse bedrijfsleven uit eenmansbedrijven, bedrijven met 1 werkzame persoon. Begin derde kwartaal van dit jaar waren het er 1,45 miljoen in totaal, 20 duizend meer dan begin tweede kwartaal. Het aantal bedrijven met 2 tot 20 werkzame personen daalde vergeleken met een kwartaal eerder.

Bedrijfssectoren met hoogste groei

De sectoren waar het aantal MKB-bedrijven begin derde kwartaal van dit jaar met meer dan 2 duizend toenam vergeleken met begin eerste kwartaal zijn de specialistische zakelijke dienstverlening (+4405), de bouw (+3580) en de gezondheids- en welzijnszorg (+2750).

Naar de nieuwe cijfers:
Aantal bedrijven naar bedrijfstak
Aantal bedrijven naar bedrijfsgrootte en rechtsvorm

In het tweede kwartaal zijn er 750 MKB-bedrijven failliet verklaard. Dat is een stijging van 5 procent vergeleken met een kwartaal eerder. In totaal waren er ruim 3,7 duizend personen werkzaam bij deze bedrijven, 13 procent minder dan een kwartaal eerder. Dit blijkt uit de nieuwe cijfers die vandaag op de Staat van het MKB zijn gepubliceerd.

In het tweede kwartaal gingen er 35 meer MKB-bedrijven failliet dan een kwartaal eerder. Dit is de grootste toename in 3,5 jaar tijd. Toch ligt het aantal faillissementen bijna drie keer lager dan in het tweede kwartaal van 2013. Toen piekte het aantal MKB-faillissementen naar meer dan 2 duizend. De afgelopen twee jaar schommelde het aantal MKB-faillissementen rond de 700 per kwartaal.

Meer zakelijke dienstverleners, eenmanszaken en jonge bedrijven failliet
In de bedrijfstakken specialistische diensten en overige zakelijke diensten was de toename van het aantal faillissementen in het tweede kwartaal het grootst vergeleken met een kwartaal eerder. Daarnaast gingen er meer eenmanszaken failliet evenals bedrijven die korter dan vijf jaar bestonden.

Minder personen werkzaam bij failliet verklaarde MKB-bedrijven
In het tweede kwartaal waren er 13 procent minder personen werkzaam bij failliete MKB-bedrijven vergeleken met de MKB-faillissementen van een kwartaal eerder.

Bekijk de cijfers op MKB-Statline

In 2018 zijn ruim 191 duizend mkb-bedrijven opgericht, vooral  eenmansbedrijven. In 2018 zijn ook veel mkb-bedrijven (bijna 107 duizend) opgeheven. Het saldo van oprichtingen en opheffingen is met bijna 85 duizend het hoogste sinds 2007. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers over bedrijfsoprichtingen en -opheffingen op MKB-Statline.

Van alle oprichtingen in 2018 bestond 94 procent uit eenmanszaken, vergeleken met 82 procent in 2007. Bij de opheffingen is dat 90 procent (72 procent in 2007). Van het saldo van oprichtingen en opheffingen is 98 procent een eenmansbedrijf. Dat was 92 procent in 2007.

In de afgelopen tien jaar is het aantal bedrijven met 52 procent toegenomen tot ruim 1,75 miljoen op 1 januari 2019, waarvan 80 procent eenmansbedrijven.

Grootste toename in mkb-bedrijven die onderwijs aanbieden

Onderwijs dat buiten scholen en universiteiten wordt gegeven is in opkomst. Per saldo kwamen er 6 980 bedrijven bij die onderwijs aanbieden. Het gaat dan met name om eenmansbedrijven op het gebied van studiebegeleiding, sportonderwijs en bedrijfsopleiding. Per saldo nam het aantal managementadviesbureaus toe met 6 415. In deze sector was zowel het aantal starters als het aantal stoppers het grootst.

Bedrijven in de algemene bouw zoals klusbedrijven kenden ook een flinke netto groei (plus 4 955). In 2018 nam ook het aantal kunstbedrijven (vooral eenpersoonsbedrijfjes in de podiumkunsten) sterk toe, net als het aantal webwinkels.

Bronnen

MKB-Statline: Bedrijven; oprichtingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak

MKB-Statline: Bedrijven; opheffingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak

Volgens de Global Entrepreneurship Monitor 2018/2019, het jaarlijkse rapport waarin van meer dan 50 landen de randvoorwaarden voor ondernemerschap onderzocht worden, behoort Nederland wederom tot de koplopers als het gaat om ondernemerschap. In de (NECI-)index, die aangeeft hoe ondernemersvriendelijk een land is, staat Nederland op de derde plek. Vorig jaar was Nederland ook al een van de koplopers.

Nederland scoort met name goed op het gebied van fysieke, commerciële en juridische infrastructuur. Daarnaast is het klimaat op het vlak van financiering en belasting en van samenwerking met universiteiten in Nederland uitstekend.

Nederland scoort het hoogst op het gemak om een bedrijf te starten, gemeten onder volwassenen. Driekwart van de volwassenen vindt het makkelijk om een bedrijf te starten in Nederland, vergeleken met 12% van de volwassenen in Griekenland. Ook starten ondernemers in Nederland vergeleken met andere landen relatief vaak met hun bedrijf vanuit het zien van kansen dan vanuit noodzaak. Volgens het rapport hebben inspanningen van de overheid in de afgelopen decennia om regelgeving te versoepelen en een gunstiger klimaat voor nieuwe ondernemers te scheppen, eraan bijgedragen dat de omstandigheden om een bedrijf te starten in Nederland relatief goed zijn.

Wat verder opvalt is dat 23% van de Nederlandse ondernemers hun bedrijf als eenmanszaak willen blijven runnen en dus niet de intentie hebben om personeel aan te nemen. Alleen in Brazilië (53%) en Madagaskar (30%) ligt dit percentage hoger.

Naar de Global Entrepreneurship Monitor 2018/2019

De Global Entrepreneurship Monitor is het grootste internationaal vergelijkende onderzoek naar ondernemerschap onder de beroepsbevolking. Alle fasen van de ondernemerschapscyclus worden behandeld: van de benodigde vaardigheden via de daadwerkelijke start tot aan het eigendom van een onderneming.

Bron: Global Entrepreneurship Monitor 2018/2019 – Global report