Author: Mirjam Braamse

Meeste faillissementen bij bedrijven met 1 werkzame persoon

In het tweede kwartaal van 2021 werden 366 mkb-bedrijven failliet verklaard. Dit is meer dan een halvering ten opzichte van dezelfde periode voorgaand jaar, toen werden er 770 bedrijven failliet verklaard. Ruim 62 procent van de faillissementen in het tweede kwartaal 2021 betrof een bedrijf met 1 werkzame persoon. Een jaar eerder maakte gefailleerde bedrijven met 1 werkzame persoon nog minder dan de helft van het totaal aantal mkb-faillissementen uit. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het MKB.

Het aantal faillissementen nam in het tweede kwartaal van 2021 opnieuw af. Vanaf 2018 tot en met het tweede kwartaal van 2020 was het aantal faillissementen binnen het mkb redelijk stabiel met een licht stijgende trend over de jaren. Vanaf het derde kwartaal van 2020 daalde het aantal faillissementen en bereikte kwartaal op kwartaal een historisch laag niveau.

Meeste faillissementen binnen de handel

In het tweede kwartaal van 2021 waren de handel, bouwnijverheid en de sector specialistische zakelijke diensten samen goed voor het merendeel van de faillissementen binnen het mkb. De handel telde met een aandeel van ongeveer 22 procent de meeste faillissementen. Dit aandeel was voor de bouwnijverheid met 77 faillissementen bijna even groot. Binnen de sector specialistische zakelijke diensten gingen 46 mkb-bedrijven failliet. Deze sector omvat bedrijven zoals managementadviesbureaus en administratiekantoren en is uitgedrukt in het aantal bedrijven de grootste sector binnen Nederland. De handel en bouwnijverheid komen hierbij op de tweede en derde plaats.

Relatief veel werkzame personen betrokken bij faillissement industriebedrijven    

Voor veel sectoren gold in het tweede kwartaal van 2021 dat het aandeel in het totaal aantal faillissementen nagenoeg gelijk was aan het aandeel in het totaal aantal werkzame personen betrokken bij een faillissement. Zo was dit aandeel voor de handel in beide gevallen ongeveer 22 procent en ook voor de specialistische zakelijke diensten en de bouwnijverheid kwamen de verschillende aandelen nagenoeg overeen. De opvallendste uitzondering was de industrie. Bijna 17 procent van de werkzame personen betrokken bij een faillissement was werkzaam binnen de industrie, terwijl nog geen 7 procent van de faillissementen een industriebedrijf betrof. Hiermee was de industrie één van de drie sectoren met het hoogste aantal betrokken werkzame personen bij een faillissement binnen het mkb.

Meeste gefailleerde bedrijven hadden stabiel aantal werknemers

Ongeveer 42 procent van de gefailleerde mkb-bedrijven bestond nog geen drie jaar toen het failliet werd verklaard. Van de bedrijven die wel langer bestonden had bijna 54 procent de drie jaren voorafgaand aan het faillissement een stabiel aantal werknemers. Meer dan 23 procent van de gefailleerde mkb-bedrijven kende in deze periode juist een krimp van het aantal werknemers en bijna 15 procent was een groeiend bedrijf. Voor de overige bedrijven kon geen groeitype worden vastgesteld.

Aantal faillissementen in het MKB neemt verder af

In het eerste kwartaal van 2021 werden 375 MKB-bedrijven failliet verklaard. Dit is minder dan de helft van het aantal faillissementen in dezelfde periode voorgaand jaar. Toen werden er 759 MKB-bedrijven failliet verklaard. Bij de faillissementen in het eerste kwartaal 2021 waren 1159 werkzame personen betrokken. Dat is ongeveer een vierde van het aantal betrokkenen bij een faillissementen begin 2020. Verhoudingsgewijs waren er in het eerste kwartaal van 2021 dus minder werkzame personen betrokken bij een faillissement dan in dezelfde periode voorgaand jaar. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het MKB.

Het aantal faillissementen viel sinds het begin van de huidige meetmethode in 2011 niet eerder zo laag uit. Halverwege 2013 piekte het aantal faillissementen nog op 2080, waarna het aantal gefailleerde bedrijven over de jaren daalde. Vanaf 2018 tot en met het tweede kwartaal van 2020 bleef het aantal faillissementen redelijk stabiel. Sindsdien neemt het aantal failliet verklaarde bedrijven elk kwartaal fors af. Dit is niet los te zien van het noodpakket waarmee de overheid bedrijven in coronatijd ondersteunt.

Faillissementen minst gedaald in bouwnijverheid

Hoewel de meeste bedrijven (96) failliet gingen in de handel, is dit aantal ten opzichte van het eerste kwartaal 2020 meer dan gehalveerd. Het aandeel in het totaal aantal faillissementen bleef wel nagenoeg gelijk, namelijk 26 procent. Dit betekent dat het aantal faillissementen binnen de handel en op totaalniveau procentueel gezien ongeveer evenveel afnamen.

Na de handelssector gingen binnen de bouwnijverheid de meeste MKB-bedrijven failliet, namelijk 80. De procentuele afname ten opzichte van dezelfde periode voorgaand jaar was binnen deze branche het minst groot van alle te onderscheiden branches. Binnen de industrie was de afname van het aantal faillissementen daarentegen met 71 procent relatief gezien groot. Binnen geen enkele branche nam het aantal faillissementen toe.

Bijna 74 procent gefailleerde bedrijven bestond nog geen 10 jaar

De gemiddelde leeftijd van het totaal aantal failliet verklaarde bedrijven in het eerste kwartaal 2021 was bijna 9 jaar. Van de gefailleerde bedrijven bestonden 277 bedrijven (bijna 74 procent) nog geen 10 jaar. Hiervan waren 100 bedrijven jonger dan 3 jaar.

Meer dan de helft van de gefailleerde MKB-bedrijven was een bedrijf met 1 werkzaam persoon. Ongeveer 36 procent van de faillissementen betrof bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen en de overige bedrijven betroffen met name bedrijven met 10 tot 50 werkzame personen.

Bekijk hier de cijfers over de bedrijfsleeftijd, bedrijfstak en bedrijfsgrootte van de failliet verklaarde bedrijven in Nederland.

Verbetering conjunctuurbeeld MKB zet begin 2021 door

Begin 2021 liet het conjunctuurbeeld van het MKB een positieve ontwikkeling zien ten opzichte van eind 2020. Negen conjunctuurindicatoren verbeterden ten opzichte van het vierde kwartaal 2020, toen waren dit er nog zeven. Het toegenomen financiële vertrouwen en de optimistische verwachtingen over de exportontwikkelingen droegen onder andere bij aan een positiever beeld begin 2021. Wel was er nog steeds sprake van laagconjunctuur, waarbij het conjunctuurbeeld zich onder de trend bevindt. Dit blijkt uit de vandaag gepubliceerde MKB-conjunctuurklok.

Stemmingsindicatoren verbeterd

De conjunctuurindicatoren kunnen worden onderverdeeld in stemmingsindicatoren en reële indicatoren. Alle zes de stemmingsindicatoren namen in het eerste kwartaal 2021 toe ten opzichte van voorgaand kwartaal. Voorgaand kwartaal daalden het financieel vertrouwen, de verwachtingen over de consumptie en de economische ontwikkeling nog. Hoewel deze indicatoren positief omsloegen bevonden zij zich nog wel onder de trend. Het ondernemersvertrouwen, de stemming over de exportontwikkeling en de verwachte ontwikkeling van vacatures verbeterden net als voorgaand kwartaal. Deze indicatoren bleven ondanks de verbetering in hetzelfde kwadrant.

Drie reële indicatoren verslechterd

De reële indicatoren lieten begin 2021 een gevarieerder beeld zien, waarbij drie van de zes indicatoren verbeterden ten opzichte van het vierde kwartaal 2020. Deze indicatoren geven de stand op basis van het afgelopen kwartaal weer. Het BBP liet voor het eerst een verbetering zien. De hogere omzet van het MKB en het verminderde aantal faillissementen zorgden voor een verbetering ten opzichte van voorgaand kwartaal. Het aantal faillissementen bevond zich hierbij als enige indicator boven de trend. Waar de consumptie van duurzame goederen zich voorgaand kwartaal nog positief ontwikkelde tot boven trendniveau, daalde deze indicator dit kwartaal en kwam weer onder de trend uit. Ook het aantal vacatures verslechterde begin 2021 en het volume van de binnenlandse consumptie ontwikkelde zich nog verder in negatieve richting.

Bekijk het Conjunctuurdashboard

MKB-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een verslechtering. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het tweede kwartaal van 2021 wordt begin juni 2021 verwacht.

 

Recordaantal opheffingen en oprichtingen in het MKB in 2020

In 2020 zijn er ruim 208 duizend bedrijven opgericht. Hiermee is het recordaantal opgerichte bedrijven (sinds het begin van de meetmethode in 2007) van 2019 verbroken. Toen waren er ruim 207 duizend oprichtingen. Tegenover het hoogste aantal oprichtingen staat ook het hoogste aantal opheffingen. Voor lange tijd vonden de meeste opheffingen plaats in 2012 (ongeveer 127 duizend). Met ruim 140 duizend opheffingen zijn dit er voor het eerst sinds 2012 nu meer. Alle oprichtingen en opheffingen betroffen MKB-bedrijven. Dit meldt het CBS in de Staat van het MKB.

Grootste toename oprichtingen binnen detailhandel

In 2020 werden er fors meer detailhandelsbedrijven opgericht dan in 2019, ruim 7 duizend meer. Dit betrof met name webwinkels. Binnen de meeste bedrijfstakken werden juist minder bedrijven werden opgericht; in zowel de bouwnijverheid als de gezondheids- en welzijnszorg zelfs zo’n 1000 bedrijven minder. Ook bedrijfstakken waar het aantal oprichtingen veel lager ligt laten forse afnames zien. Zo werden er bijna de helft minder waterbedrijven en afvalbeheerbedrijven opgericht en ongeveer 29 procent minder bedrijven binnen de tak openbaar bestuur en overheidsdiensten.

Hoogste aantal opheffingen ooit in 2020

In 2020 werden ruim 140 duizend bedrijven opgeheven. Dit zijn ruim 25 duizend opheffingen meer dan in 2019 en bovendien het hoogste aantal opheffingen sinds het begin van de meetmethode in 2007. Bijna de helft van deze toename valt te wijten aan een stijging van het aantal opheffingen binnen de sector specialistische zakelijke diensten. Ook binnen de handelssector en de informatie- en communicatiesector nam het aantal opheffingen ten opzichte van 2019 toe. De meeste bedrijven werden opgeheven in de sector specialistische zakelijke diensten (24%) en de handelssector (16%).

Oprichtingen en opheffingen met name bedrijven met één werkzaam persoon

In 2020 betrof 92 procent van de oprichtingen een bedrijf met één werkzaam persoon. De overige oprichtingen waren bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen. Ook de opheffingen betroffen met name bedrijven met 1 werkzaam persoon (bijna 89 procent). Ruim 10 procent betrof bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen en minder dan 1 procent betrof bedrijven met 10 tot 250 werkzame personen.

Bekijk hier de cijfers over oprichtingen en opheffingen.