Author: Redactie SvhMKB ^MV

In 2016 had bijna 30 procent van de startende ondernemers in Nederland een migratieachtergrond. Van de in totaal 46 duizend starters met een niet-Nederlandse achtergrond had 46 procent een Westerse achtergrond en 54 procent een niet-Westerse achtergrond. Deze nieuwe cijfers zijn vandaag in een nieuwe tabel op MKB-statline gepubliceerd.

Europa (exclusief Nederland) was in 2016 met 44,3 procent hofleverancier van de starters met een migratieachtergrond. Daarna volgden Azië (23,2 procent), Amerika (17,6 procent), Afrika (13,9 procent) en Oceanië (0,8 procent).

Turkse achtergrond scoort het hoogst onder Europese (excl. Nederland) komaf

Starters met een Europese achtergrond (exclusief Nederland) hadden in 2016 vooral een Turkse achtergrond (5210 starters). Daarnaast scoorden starters met een Poolse (2620) en Duitse (2490) achtergrond hoog. Beginnende ondernemers met een Aziatische achtergrond hadden vooral een Indonesische komaf (4440). Starters met Afrikaanse achtergrond waren vooral afkomstig uit Marokko (4120), terwijl de Amerikaanse komaf vooral van Surinaamse starters (4170) kwam.

Starters met een migratieachtergrond met ruim 13 procent gestegen

Tussen 2010 en 2016 is het aantal starters met een migratieachtergrond met 13,2 procent gestegen van bijna 41 duizend naar ruim 46 duizend. De hoogste groei deed zich in deze periode voor bij starters met een niet-Westerse achtergrond (+26,6 procent). Er was nauwelijks stijging te zien onder starters met Westerse achtergrond (+0.7 procent). Starters met een Afrikaanse achtergrond waren de hardste groeiers (+54,8 procent), gevolgd door Oceanië (+34,5), Amerika (+10,4 procent), Europa, excl. Nederland (+8,0 procent) en Azië (+7,1 procent).

Begin tweede kwartaal van dit jaar telde Nederland bijna 1,77 miljoen MKB-bedrijven. Dit is een toename van ruim 18 duizend bedrijven (1,0 procent) vergeleken begin eerste kwartaal 2019. Deze nieuwe bedrijfscijfers zijn vandaag op MKB-statline gepubliceerd.

Het totaal aantal bedrijven in Nederland bestond begin tweede kwartaal van dit jaar voor 99,8 procent uit MKB-bedrijven. Het aandeel van het kleinbedrijf stond op 99,2 procent, het middenbedrijf op 0,7 procent. Het totaal aantal grootbedrijven steeg vergeleken met het eerste kwartaal van dit jaar met 0,3 procent naar 3200, bijna 0,2 procent van de totale bedrijfspopulatie in Nederland.

Vooral eenmansbedrijven

Voor ruim 80 procent bestaat het Nederlandse bedrijfsleven uit eenmansbedrijven, bedrijven met 1 werkzame persoon. Begin tweede kwartaal van dit jaar waren het er 1,43 miljoen in totaal, 20 duizend meer dan begin eerste kwartaal (+1,4 procent)

Bedrijfssectoren met hoogste groei De sectoren waar het aantal MKB-bedrijven begin tweede kwartaal van dit jaar met meer dan 2 duizend toenam vergeleken met begin eerste kwartaal zijn de bouw (+2885), financiële dienstverlening (+2185), specialistische zakelijke dienstverlening (+3710) en de gezondheids- en welzijnszorg (+2055). In de handel (-170) en de landbouw (-15) daalde het aantal bedrijven in deze periode.

Naar de nieuwe cijfers:
Aantal bedrijven naar bedrijfstak
Aantal bedrijven naar bedrijfsgrootte en rechtsvorm

In het eerste kwartaal van dit jaar zijn 715 MKB-bedrijven failliet verklaard, 2 minder dan in het laatste kwartaal van vorig jaar. De gemiddelde leeftijd van de MKB-bedrijven die in het eerste kwartaal failliet gingen, was 8,9 jaar. Bij deze faillissementen waren in totaal 4265 werkzame personen betrokken. Dit blijkt uit cijfers die vandaag op de Staat van het MKB zijn gepubliceerd.

In de handel gingen in het eerste kwartaal de meeste MKB-bedrijven failliet: 201, gelijk aan het aantal dat in het vierde kwartaal vorig jaar failliet ging. In de detailhandel daalde het aantal MKB-faillissementen met 16 procent. De groothandel daarentegen gaf een stijging te zien van 3,3 procent. Bij de MKB-faillissementen in de handel waren in het eerste kwartaal in totaal 1165 werkzame personen betrokken, ruim een verdubbeling vergeleken met het laatste kwartaal van vorig jaar toen 574 personen in deze bedrijfstak geraakt werden door een faillissement.
Bedrijfstakken waar het aantal faillissementen in het eerste kwartaal afnam, zijn o.m. de industrie (-21 procent), de bouw (-5 procent) en de informatie- en communicatiesector (-20,5 procent). In het MKB van de financiële dienstverlening steeg het aantal faillissementen echter met ruim 11 procent naar in totaal 106. Ook in onder andere de specialistische zakelijke dienstverlening (+20,3 procent) en de gezondheids- en welzijnszorg (+14,3 procent) steeg het aantal faillissementen onder het MKB.

Bekijk de nieuwe cijfers

Het economisch beeld van het MKB is in het eerste kwartaal van dit jaar in vergelijking met het vierde kwartaal vorig jaar licht verbeterd. Aan het begin van het eerste kwartaal lieten vijf van de twaalf beeldbepalende indicatoren een toename zien en staan in het groene kwadrant van de MKB-conjunctuurklok. Deze lichte verbetering volgt op de duidelijke verslechtering die zich in het laatste kwartaal van vorig jaar aftekende toen tien van de twaalf beeldbepalende indicatoren een afname lieten zien ten opzichte van het voorgaande kwartaal en in het oranje kwadrant belandden. Aan het begin van het vierde kwartaal vorig jaar stonden in totaal slechts twee indicatoren in het groene kwadrant.

Indicatoren die zich in het oranje of groene kwadrant bevinden hebben een ontwikkeling boven hun trendniveau waarbij groen vergeleken met het vorige kwartaal wijst op een toename en oranje op een afname van de indicator.

Laat de MKB-klok zelf lopen of filter op indicatoren

Meerderheid reële indicatoren verbeterd

De meeste reële conjunctuurindicatoren in de MKB-conjunctuurklok hebben zich verbeterd en staan daardoor begin eerste kwartaal in het groene kwadrant. Verbetering trad op bij de binnenlandse consumptie, aankopen van duurzame goederen, MKB-omzet en het aantal faillissementen onder het MKB. De enige twee reële indicatoren die begin eerste kwartaal een negatieve ontwikkeling lieten zien waren het BBP en het aantal vacatures in het MKB.

Vijf van de zes MKB-stemmingsindicatoren lager

Vijf van de zes stemmingsindicatoren in de MKB-conjunctuurklok (economische ontwikkeling, financiële vertrouwen onder MKB’ers, MKB-ondernemersvertrouwen, MKB-exportindicator en de onder consumenten gemeten consumptie-indicator) zijn begin eerste kwartaal verder afgenomen en blijven daardoor in het oranje kwadrant. De vacature-indicator is de enige stemmingsindicator die in het begin van het eerste kwartaal in vergelijking met begin van het vierde kwartaal een verbetering liet zien en daarmee in het groene kwadrant terugkeert. In het derde kwartaal waren nog twee stemmingsindicatoren positief: de MKB-exportindicator en de MKB-vacature indicator.

MKB-klok toegelicht

De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het tweede kwartaal van 2019 wordt begin juni 2019 verwacht.

MKB-ondernemers zijn aan het begin van het eerste kwartaal iets minder positief gestemd. Het ondernemersvertrouwen, de stemmingsindicator van ondernemend Nederland, daalde voor het MKB van 11,8 naar 11,2. Het ondernemersvertrouwen in het gehele bedrijfsleven daalde van 13,4 naar 10,6. Het verschil komt dus grotendeels voort uit minder optimistische sentimenten in het grootbedrijf.

Het MKB-ondernemersvertrouwen daalt nu voor het vierde kwartaal op rij. Het vertrouwen is gelijk aan het gemiddelde sinds de start van de meting in 2015. In het eerste kwartaal van 2015 bereikte het MKB-ondernemersvertrouwen de laagste waarde (3,7) tot nu toe en in het eerste kwartaal van 2018 werd de hoogste waarde bereikt: 19,6. Het vertrouwen in het kleinbedrijf is met 10,8 iets groter dan in het gehele bedrijfsleven.

Vertrouwen het grootst in het MKB van de bouw

In het MKB van de bouw is het vertrouwen het grootst van alle bedrijfstakken: 27,7. Ook in de horeca, informatie en communicatie en zakelijke dienstverlening is het vertrouwen van MKB-ers bovengemiddeld. In de handel is het MKB-ondernemersvertrouwen in het eerste kwartaal het meest gedaald ten opzichte van het vierde kwartaal van 2018.

Samenstelling ondernemersvertrouwen

Het MKB-ondernemersvertrouwen geeft de stemming van Nederlandse MKB-ondernemers weer. Per bedrijfstak wordt het ondernemersvertrouwen samengesteld op basis van vragen over recente ontwikkelingen en verwachtingen van de ondernemers zoals bijvoorbeeld de omzetontwikkeling. Deze vragen worden gesteld in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN).
Het ondernemersvertrouwen Nederland wordt vervolgens samengesteld uit een gewogen gemiddelde van het vertrouwen per bedrijfstak. Het ondernemersvertrouwen geeft een indicatie van de richting waarin de Nederlandse economie zich naar verwachting zal ontwikkelen.

De nieuwste resultaten van de Conjunctuur Enquête Nederland voor het MKB zijn beschikbaar in MKB-StatLine, net als het MKB-Ondernemersvertrouwen.

Begin 2019 telde Nederland ruim 1,75 miljoen MKB-bedrijven. Dit is een toename van 600 duizend bedrijven (52,1 procent) vergeleken begin 2009. Het aantal eenmansbedrijven nam in tien jaar tijd met 77,8 procent toe tot 1,4 miljoen. Deze nieuwe bedrijfscijfers zijn vandaag op MKB-StatLine gepubliceerd.

Het totaal aantal bedrijven in Nederland bestond begin eerste kwartaal van dit jaar voor 99,8 procent uit MKB-bedrijven. Het aandeel van het kleinbedrijf stond op 99,2 procent, het middenbedrijf op 0,7 procent. In vergelijking met het eerste kwartaal van 2018 is het aantal MKB-bedrijven begin 2019 met 89 duizend gestegen.

Het totaal aantal grootbedrijven steeg vergeleken met het eerste kwartaal van 2018 met 1,8 procent naar bijna 3200, bijna 0,2 procent van de totale bedrijfspopulatie in Nederland. In tien jaar tijd is het aantal grootbedrijven met 3,6 procent toegenomen.

Bedrijfssectoren met bovengemiddelde groei

De sectoren met de hoogste groei van het aantal MKB-bedrijven in de afgelopen tien jaar zijn de gezondheids- en welzijnszorg (+199,7 procent) en het onderwijs (+177,7 procent). Eveneens bovengemiddeld groeide het aantal MKB-bedrijven in de specialistische zakelijke dienstverlening (+70,4 procent), de informatie- en communicatiesector (+69,2 procent) en de verhuur en overige zakelijke diensten (+59,8 procent).

Naar de nieuwe cijfers:
Aantal bedrijven naar bedrijfstak
Aantal bedrijven naar bedrijfsgrootte en rechtsvorm

In 2018 zijn er in het MKB 2818 bedrijven failliet verklaard. Dit is 6,6 procent minder dan in 2017 toen 3018 bedrijven failliet gingen. In 2013, tijdens de financieel-economische crisis, bereikte het aantal faillissementen in het MKB een recordniveau. In dat jaar gingen 7825 bedrijven failliet.

De helft van het aantal MKB-faillissementen in 2018 betrof bedrijven met één werkzame persoon. Het aandeel van bedrijven met twee tot tien werkzame personen bedroeg 38 procent. Het laagst (1,5 procent) was het aandeel van het middenbedrijf (50-250 werkzame personen). Het middenbedrijf was overigens wel de enige subgroep waar het aantal faillissementen in 2018 hoger was dan in 2017 (+21 procent).

Gemiddelde bedrijfsleeftijd bij MKB-faillissementen afgenomen

De gemiddelde leeftijd van de in 2018 failliet verklaarde MKB-bedrijven was 9,5 jaar. In 2013 toen een recordaantal MKB-bedrijven failliet ging, was de gemiddelde leeftijd op de datum van faillissement 12 jaar.

Kleinere MKB-bedrijven gingen in 2018 op gemiddeld jongere leeftijd failliet dan grotere  MKB-bedrijven. Failliete bedrijven met 1 werkzame persoon waren in 2018 gemiddeld 8,3 jaar oud en bedrijven met 50 tot 250 werkzame personen waren op het moment van faillissement ruim twee keer zo oud: 18,7 jaar. In 2018 gingen 863 MKB-bedrijven van tien jaar of ouder failliet, ruim 30 procent van het totaal aantal MKB-faillissementen in dat jaar. Bedrijven van drie tot vijf jaar oud vormden in 2018 de kleinste groep van failliete bedrijven (18,9 procent).

Aantal werkzame personen betrokken bij faillissement gestegen

Bij de MKB-bedrijven in de business economy die in 2018 failliet gingen werkten in totaal ruim 15 duizend personen. Vergeleken met 2017 steeg hiermee het aantal werkzame personen dat betrokken is bij een faillissement met 6,4 procent.

De cijfers in dit bericht zijn voorlopig en kunnen nog worden bijgesteld.

Bekijk de cijfers op MKB-StatLine

Het aantal MKB-bedrijven in de business economy (bedrijfsleven, exclusief financiële instellingen) dat op 1 januari van dit jaar 10 jaar of ouder was, is 446 duizend. Dit is 41,4 procent van het totaal aantal MKB-bedrijven op deze peildatum. Op basis van leeftijd vormen MKB-bedrijven van 10 jaar of ouder daarmee veruit de grootste groepering MKB-bedrijven. De categorie MKB-bedrijven van 3 tot 5 jaar oud was op 1 januari van dit jaar met bijna 15 procent van het totaal aantal MKB-bedrijven de kleinste groepering. Dit blijkt uit cijfers van de nieuwe MKB-tabel “Bedrijven; bedrijfstak, grootteklasse, leeftijd” die op 30 november jl. in de Staat van het MKB op MKB-Statline is gepubliceerd. Op dezelfde datum werd de eveneens nieuwe tabel “Bedrijven; bedrijfstak, groeicategorie, leeftijd” gepubliceerd. In deze laatste tabel worden bedrijven ingedeeld in groeicategorieën (sterke/ matige groei/krimp) gebaseerd op de ontwikkeling van het gemiddeld aantal werknemers in een jaar in vergelijking met 3 jaar eerder.

Ruim 90 procent middenbedrijf is 5 jaar of ouder

In het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) van de business-economy maakten de  jongere bedrijven op 1 januari van dit jaar nog geen 10 procent uit van het totaal aantal middelgrote bedrijven (8895). Bijna 4 procent van het middenbedrijf bestond op dat moment nog geen 3 jaar en bijna 5 procent zat in de leeftijdscategorie 3 tot 5 jaar oud. Ruim 90 procent van het middenbedrijf was op 1 januari dit jaar 5 jaar of ouder. De middelgrote bedrijven van 10 jaar of ouder vormden met bijna 80 procent van de bedrijven duidelijk de hoofdmoot.

Aantal MKB-bedrijven stijgt in alle leeftijdscategorieën

In het MKB is het aantal bedrijven in 2018 in alle leeftijdscategorieën hoger dan in 2014. Het aantal MKB-bedrijven van 10 jaar of ouder steeg het hardst (+30,3 procent). Het kleinst was de toename bij de MKB-bedrijven van 5 tot 10 jaar (+2,2 procent). Het aantal MKB-bedrijven jonger dan 3 jaar steeg in deze periode met 10,2 procent.

Landbouw telt meeste oudere MKB-bedrijven, Informatie en communicatie de minste

De landbouw kent relatief de meeste MKB-bedrijven van tien jaar of ouder. Op 1 januari dit jaar was bijna 58 procent van de bijna 74 duizend MKB-bedrijven in deze sector minstens 10 jaar oud en 6,9 procent jonger dan 3 jaar. De informatie en communicatiesector had op 1 januari met 33 procent de minste MKB-bedrijven van 10 jaar of ouder. Ruim 22 procent van de MKB-bedrijven was hier jonger dan 3 jaar.

Het economisch beeld van het MKB is in het vierde kwartaal in vergelijking met het derde kwartaal duidelijk verslechterd. Aan het begin van het vierde kwartaal zijn tien van de twaalf beeldbepalende indicatoren afgenomen en staan in het oranje kwadrant van de MKB-conjunctuurklok, terwijl slechts twee indicatoren zich positief ontwikkelden en in het groene kwadrant staan. Aan het begin van het derde kwartaal stond de meerderheid van de indicatoren (zeven) nog in het groene kwadrant.

Indicatoren die zich in het oranje of groene kwadrant bevinden hebben een ontwikkeling boven hun trendniveau waarbij groen vergeleken met het vorige kwartaal wijst op een toename en oranje op een afname van de indicator.

Laat de MKB-klok zelf lopen of filter op indicatoren

Alle MKB-stemmingsindicatoren lager

Alle stemmingsindicatoren in de MKB-conjunctuurklok zijn afgenomen in het vierde kwartaal en staan daardoor in het oranje kwadrant. In het derde kwartaal waren nog twee stemmingsindicatoren positief: de MKB-exportindicator en de MKB-vacature indicator. In het vierde kwartaal daalde de positieve stemming m.b.t. deze twee indicatoren echter en zijn ze in het oranje kwadrant beland. De overige vier stemmingsindicatoren (economische ontwikkeling, financiële vertrouwen, MKB-ondernemersvertrouwen en de onder consumenten gemeten consumptie-indicator) namen in het vierde kwartaal verder af en bleven in het oranje kwadrant.

Meerderheid reële indicatoren verslechterd

De meeste reële conjunctuurindicatoren in de MKB-conjunctuurklok hebben zich in het derde kwartaal verslechterd en staan daardoor begin vierde kwartaal in het oranje kwadrant. Verslechtering trad op bij het BBP, aankopen van duurzame goederen, MKB-omzet en het aantal faillissementen onder het MKB. De enige twee reële indicatoren die zich positief ontwikkelden in het derde kwartaal waren het aantal vacatures in het MKB en de binnenlandse consumptie. Dit zijn nog de enige overgebleven indicatoren in het groene kwadrant van de conjunctuurklok.

MKB-klok toegelicht

De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het eerste kwartaal van 2019 wordt begin maart 2019 verwacht.

Aan het eind van het derde kwartaal dit jaar stonden er 142 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (MKB). Dat was 55 procent van alle openstaande vacatures op dat moment in Nederland. Het aantal openstaande vacatures in het MKB is ruim 20 procent hoger dan eind derde kwartaal 2017. Dit meldt het CBS in De Staat van het MKB.

Bij het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) stonden in het derde kwartaal 2018 ruim 116 duizend vacatures open, 26,3 procent meer dan een jaar eerder. In het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) nam het aantal openstaande vacatures met bijna een kwart toe tot bijna 48 duizend eind derde kwartaal. In het kleinbedrijf (minder dan vijftig werkzame personen) stonden aan het einde van het derde kwartaal ruim 94 duizend vacatures open, waarvan 48 duizend bij de kleinste bedrijven (tot tien werkzame personen). Het aantal vacatures bij deze microbedrijven steeg met bijna 12 procent ten opzichte van het derde kwartaal van 2017.

Hiermee kwam het totaal aantal openstaande vacatures in Nederland aan het einde van het derde  kwartaal uit op ruim 258 duizend, 48 duizend meer dan het derde kwartaal van vorig jaar.

Aantal vacatures groeit het hardst in de industrie

De industrie was in het derde kwartaal de bedrijfstak met de grootste vacaturegroei. Eind derde kwartaal stonden hier ruim 22 duizend vacatures open, bijna 29 procent meer dan eind derde kwartaal 2017. De stijging was net iets groter dan die in de bouw (+27,3 procent), waar eind derde kwartaal ruim 16 duizend vacatures open stonden. Binnen de industrie gaf het kleinbedrijf  in het derde kwartaal de grootste vacaturegroei te zien (+33,3 procent). Koploper wat betreft de groei van het aantal vacatures in het derde kwartaal was het grootbedrijf in de bouw waar het aantal vacatures met bijna 45 procent steeg.

Bekijk de nieuwste cijfers op MKB StatLine