Category: Nieuws

De ondernemers van 2022

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers gepubliceerd over de  persoonskenmerken van ondernemers, waaronder ook cijfers over startende en stoppende ondernemers.

  • In 2022 waren ruim 2,33 miljoen ondernemers actief in het midden- en kleinbedrijf. In 2012 waren dit er bijna 1,69 miljoen.
  • Het percentage vrouwelijke ondernemers is tussen 2012 en 2022 toegenomen. In 2022 was 36 procent van de ondernemers vrouw. Tien jaar eerder was dit 33 procent.
  • Vrouwelijke ondernemers bezitten relatief vaker een klein bedrijf dan een groot bedrijf
  • Het percentage ondernemers jonger dan 30 jaar is in tien jaar tijd toegenomen van 9 procent in 2012 naar 14 procent in 2022.
  • Grotere bedrijven zijn relatief vaker van oudere ondernemers dan jongere ondernemers.
  • In vergelijking met 2012 zijn er in 2022 relatief meer jongere startende ondernemers.

Bekijk de tabel over ondernemerskenmerken

Nieuwe cijfers over ICT gebruik bij bedrijven

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over het ICT gebruik bij bedrijven gepubliceerd.

  • Binnen het midden- en kleinbedrijf (mkb, exclusief zzp) komt telewerken bij 59 procent van de bedrijven voor.
  • In het middenbedrijf komt telewerken meer voor dan in het kleinbedrijf.
  • 40 procent van het mkb gebruikt betaalde clouddiensten, bijvoorbeeld voor e-mail, bestandopslag, boekhouding- of officesoftware.
  • 7 procent van het midden- en kleinbedrijf (mkb, exclusief zzp) gebruikte in 2022 een vorm van artifical intelligence (AI),
  • 4 procent van het mkb heeft ooit AI-gebruik overwogen, maar niet toegepast,
  • Het aantal bedrijven dat in 2022 te maken kreeg met een ICT veiligheidsincident was relatief hoger in het grootbedrijf dan het mkb (exclusief zzp).
  • 12 procent van het mkb kreeg te maken met een incident door interne oorzaak en 5 procent door een aanval van buitenaf. Voor het grootbedrijf waren deze percentages respectievelijk 44 en 8 procent.
  • In het mkb had het middenbedrijf het vaakst last van een ICT veiligheidsincident.

Bekijk de tabellen

Economisch beeld MKB: onder de trend en dalend

Het economisch beeld van het midden- en kleinbedrijf (mkb) is aan het begin van het vierde kwartaal van 2023 onder de trend en dalend. Daarmee staat de mkb-barometer dit kwartaal op “regenbui”. In totaal lagen zes van de twaalf conjunctuurindicatoren onder de langjarige trend, in het vorige kwartaal waren dat er nog vier. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van de nieuwste stand van de mkb-conjunctuurklok.

 

De mkb-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb. De twaalf conjunctuurindicatoren van het mkb worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren. Stemmingsindicatoren zijn bijvoorbeeld het financieel vertrouwen en het ondernemersvertrouwen. Reële economische indicatoren zijn onder andere het bbp, de omzet en de vacatures.

 

Dalende trend in conjunctuurbeeld MKB

De MKBarometer geeft het conjunctuurbeeld voor het mkb weer in één lijn. Halverwege 2022 werd de recente piek van de opleving na de coronacrisis bereikt. Sindsdien is er sprake van een dalende trend in de lijn. Ook in het vierde kwartaal van 2023 liet het conjunctuurbeeld voor het mkb een daling zien ten opzichte van een kwartaal eerder. Begin vierde kwartaal 2023 gingen elf indicatoren achteruit. Het conjunctuurbeeld is op dit moment voor het eerst sinds halverwege 2021 negatiever dan het langjarige gemiddelde.

 

Mkb-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een neergang. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

Daling in aantal openstaande vacatures in het MKB en grootbedrijf in het 3e kwartaal van 2023

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) en grootbedrijf in de business economy telden aan het eind van het derde kwartaal van 2023 respectievelijk 176 duizend en 112 duizend openstaande vacatures. Dit zijn dalingen in aantallen openstaande vacatures van achtereenvolgens 11 en 10 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2022. Dit meldt het CBS op de Staat van het MKB.

  • Het aantal openstaande vacatures daalde ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar in alle bedrijfstakken van het mkb, zowel in het microbedrijf (0 tot 10 werknemers) als kleinbedrijf (10 tot 50 werknemers).
  • De grootste daling in het mkb (0 tot 250 werknemers) is zichtbaar in de bedrijfstak commerciële dienstverlening met een daling van 19 duizend ten opzichte van 158 duizend in hetzelfde kwartaal in 2022. Cultuur, recreatie, overige diensten was de enige bedrijfstak binnen het mkb waar het aantal openstaande vacatures licht steeg van 10.5 naar 10.6 duizend.
  • Bij het grootbedrijf was het beeld wisselend, met dalingen in de bedrijfstak commerciële dienstverlening en stijgingen in de bedrijfstakken bouwnijverheid en overheid en zorg.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Nederlands Comité voor Ondernemerschap: ‘Vertrouwen op ondernemerschap cruciaal bij transitie economie’

In de volgende kabinetsperiode moet de kracht van ondernemerschap beter worden benut. Dat stelt het Nederlands Comité voor Ondernemerschap bij de presentatie van het Jaarbericht ‘Staat van het mkb 2023 – Vertrouwen op ondernemerschap’ in Katwijk. De overheid doet er goed aan om meer gebruik te maken van de kracht van samenwerking in netwerken van ondernemers.

Bedrijvigheid is nodig voor de grote transities van verduurzaming en digitalisering. Het Comité beveelt aan dat het volgende kabinet meer ruimte geeft voor samenwerking én dat het ministerie van EZK de regierol oppakt. Bij die rol hoort zorgen voor samenhang tussen beleidsambities en samenwerking tussen ministeries, tussen overheden en met sociale partners en bedrijfsleven zelf.

Van potjes naar plannen

“We moeten van potjes naar plannen”, aldus Comité-voorzitter Van den Broek. “Voor ondernemerschap is een stabiele infrastructuur nodig van beleid en dienstverlening. We moeten niet telkens een nieuwe voorziening verzinnen en die dan tijdelijk financieren, maar streven naar structurele maatregelen die ons verdienvermogen versterken.”

Het Comité heeft het Jaarbericht Staat van het mkb 2023 overhandigd aan demissionair minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat en Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland. Daarnaast ontving de minister de ‘Actieagenda mkb-dienstverlening’, uit handen van de kwartiermaker en leden van de stuurgroep. De Actieagenda bevat maatregelen om de ondersteuning van het mkb te versterken, naar aanleiding van het Comité-advies ‘Dienstbare Dienstverlening’ uit 2022.

Werkbezoek

Tijdens een werkbezoek in Katwijk werd duidelijk wat Oomen Opslag en Verhuizers doet aan verduurzaming en digitalisering. Het bedrijf deelt kennis met andere ondernemers, onder andere door duurzaamheidscafés met de Katwijkse Ondernemersvereniging. Dit soort activiteiten past in de doelstelling van het regionale netwerk Economie071, een voorbeeld van een regionale netwerkorganisatie – van Leiden tot Katwijk – waarin ondernemers, ondernemersverenigingen, overheid en onderwijs elkaar opzoeken en nauw samenwerken. Economie071 bestaat inmiddels bijna 10 jaar.

Kracht van samenwerken in netwerken

Het Jaarbericht Staat van het mkb 2023 belicht de kracht van samenwerking in lokale en regionale netwerken. In een serie reportages van netwerkinitiatieven komen ondernemers aan het woord, voorzitters van ondernemersverenigingen, brancheverenigingen en MKB-Nederland. Ook zijn er essays van Kim Putters, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER), en van hoogleraren die gespecialiseerd zijn in netwerken.
Overal in het land wordt samengewerkt en kennis gedeeld in netwerken. In het Jaarbericht staan verhalen over de Stadslabs in Sittard-Geleen, het netwerk voor circulair ondernemen CIRCO-NL, het Achterhoeks Centrum voor Technologie en ondernemersverenigingen in Woerden. Het is vooral voor ondernemers in het kleinere mkb, die vaak weinig tijd hebben omdat ze druk zijn met hun bedrijf, van levensbelang om relevante kennis en contacten aan te boren via lokale en regionale ondernemersverenigingen, brancheorganisaties en netwerken van overheid, ondernemers en onderwijs.

Sterk mkb

Een sterk, gezond en wendbaar mkb in Nederland is belangrijk voor de vernieuwing van de economie. SER-voorzitter Kim Putters pleit er in zijn essay voor om in deze roerige tijd niet te kiezen voor een “vecht-economie” maar voor de “typisch Nederlandse overleg-economie”, en daarbij voor de “menselijke maat”. Want, zo betoogt hij, dat is een “keuze voor een sterk mkb”. De CBS-cijfers in het Jaarbericht laten een aantal trends zien die de staat van het mkb beïnvloeden: het aantal faillissementen begint weer toe te nemen en het blijft moeilijk voor bedrijven aan personeel te komen. Het Jaarbericht laat ook zien dat bij het mkb (exclusief zzp’ers) meer bedrijven zijn gekrompen dan gegroeid tussen 2012 en 2022. De meeste bedrijven geven aan de schuldenlast niet als problematisch te ervaren, maar meer bedrijven staan voor meer uitdagingen. De (bancaire) financieringen aan het mkb zijn afgenomen. Volgens het Comité blijft het nuttig en nodig om de ontwikkelingen in het mkb nauwlettend te volgen. In 2014 verscheen het eerste Jaarbericht ‘Staat van het mkb’. Het Comité roept de minister van EZK op de data- en kennisinfrastructuur verder te versterken, zodat er beter inzicht ontstaat in de ontwikkelingen die relevant zijn voor het mkb.

Reacties op het Jaarbericht

Jacques van den Broek, voorzitter van het Comité: “Bedrijvigheid is nodig voor de grote transities van verduurzaming en digitalisering. En bedrijvigheid biedt kansen: productievere mkb-bedrijven zorgen voor meer toegevoegde waarde en meer welvaart. We mogen van ondernemers verwachten dat ze hun verantwoordelijkheid nemen. En van de overheid dat die aansluit op de kracht van ondernemerschap en samenwerking. Daarvoor is zowel ruimte als regie nodig.”

Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, stelt in het interview met hem: “We zijn een low trust society geworden. En dat is jammer. De overheid is te voorzichtig geworden en wil met wet- en regelgeving elk risico uitbannen. Uitgangspunt is niet de grote meerderheid die het goed doet, maar de paar slechteriken die het fout doen. We moeten weer terug naar high trust. En ja, ook naar high penalty, als de regels die we hebben afgesproken echt met voeten worden getreden.”

Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat: “Ik ben blij dat er stappen worden ondernomen om de dienstverlening van de overheid aan ondernemers te verbeteren. De Actieagenda, gesteund door gemeenten, provincies, KVK, RVO, ROM’s en MKB-Nederland, is een noodzakelijke stap om de uitdagingen in de vernieuwing van de economie aan te pakken. Een sterke economie vereist een sterk mkb en een overheid die nauwer aansluit bij de behoeften van ondernemers. Vertrouwen in ondernemerschap, het bieden van meer ruimte aan ondernemers en een betere afstemming op de praktijk zijn van essentieel belang. Het Jaarbericht van het Comité voor Ondernemerschap biedt daar weer inzichten in. De samenwerking tussen overheid, ondernemers en onderwijs in Economie071 heeft indruk op me gemaakt. Het Jaarbericht van het Comité bevat eveneens inspirerende voorbeelden. Er is ruimte voor aanzienlijke verbeteringen. Als Rijk en regio zetten we ons in om deze verbeteringen te realiseren via de Actieagenda mkb-dienstverlening.”

Meer informatie:
Paul van Dijk, telefoon 06 – 15 47 68 52

#StaatMKB2023
Het Comité is te volgen op X @ComitevoorO en op LinkedIn

Relatief weinig bedrijven hebben problematische schulden

Ruim 5 procent van de bedrijven beoordeelt de schuldenlast als problematisch. Voor bijna 95 procent van de bedrijven is de schuldenlast dragelijk. Het beeld van de schuldenlast van bedrijven in oktober 2023 is daarmee hetzelfde als een half jaar geleden. Dit meldt het CBS voor het Jaarbericht Staat van het mkb 2023. De gegevens over bedrijven met 5 of meer werkzame personen zijn begin oktober verzameld door het CBS in samenwerking met KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW.

Het merendeel van de bedrijven (88 procent) beoordeelt hun schuldenlast als lager of ongeveer even hoog als vorig jaar. 12 procent van de bedrijven zag de schuldenlast toenemen, maar in de meeste gevallen was dit dragelijk voor het bedrijf.

In het kleinbedrijf (bedrijven tot 50 werkzame personen) is het percentage bedrijven met problematische schulden bijna 8 procent. Dit is groter dan in het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) waar dit bijna 3 procent is.

Schuldenlast voor 54 procent van de bedrijven van gewenste omvang

Meer dan de helft (54 procent) van de bedrijven geeft aan dat de schuldenlast van een gewenste omvang is en niet zal worden verminderd. 6 procent van de bedrijven zegt de schuldenlast binnen een jaar naar een gewenste omvang te kunnen verminderen. 21 procent heeft daar maximaal 1 tot 5 jaar voor nodig en bijna 3 procent heeft meer dan 5 jaar nodig. 14 procent van de bedrijven geeft aan niet te weten op welke termijn de schuldenlast naar een gewenste omvang verminderd kan worden. Anderhalf procent van de bedrijven geeft aan dat het verminderen van de schuldenlast wenselijk is, maar niet mogelijk. Minder dan een half procent van de bedrijven geeft aan dat het bedrijf wordt beëindigd vanwege de schuldenlast.

Voor het grootbedrijf (61 procent) is de omvang van de schuldenlast vaker van een gewenste omvang die niet zal worden verminderd, dan voor het middenbedrijf (ruim 53 procent) en het kleinbedrijf (48 procent).

Deze resultaten komen uit de Conjunctuurenquête Nederland (COEN). Deze wordt gehouden onder bedrijven met 5 of meer werkzame personen in het niet-financiële bedrijfsleven. Dat zijn alle bedrijven zonder de banken, de verzekeraars en de pensioenfondsen. De Conjunctuurenquête Nederland is een gezamenlijk onderzoek van het CBS, KVK, EIB, MKB-Nederland en VNO-NCW, met steun van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het doel van de samenwerking is completere informatie over het niet-financiële bedrijfsleven te verzamelen tegen minder administratieve lasten.

Bronnen

COEN Conjunctuurenquête

Ondernemersvertrouwen MKB daalt licht begin vierde kwartaal

Het ondernemersvertrouwen in het MKB is licht gedaald. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb. De gegevens voor dit onderzoek zijn begin oktober 2023 verzameld en beschikbaar via MKB-Statline.

  • Het totale ondernemersvertrouwen  komt aan het begin van het vierde kwartaal van 2023 uit op -10,1. Vorig kwartaal was dit -8,3.
  • Vooral in het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) verslechterde het sentiment van -3,5 naar -6,6.
  • Het ondernemersvertrouwen in het mkb ligt lager dan in het grootbedrijf. Aan het begin van het vierde kwartaal kwam het ondernemersvertrouwen in het kleinbedrijf (5 tot 50 werkzame personen) uit op -12,1. In het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) was dit -11,6.
  • Daarnaast ervaren steeds meer ondernemers onvoldoende vraag als de belangrijkste belemmering bij hun zakelijke activiteiten.
  • Voor 2024 verwachten MKB-ondernemers meer omzet en personeel dan in 2023. Het kleinbedrijf verwacht in 2024 minder te investeren, het middenbedrijf meer.

Toename opheffingen en oprichtingen in derde kwartaal 2023

In het derde kwartaal van 2023 werden ruim 28 duizend mkb-bedrijven opgeheven. Daarmee is het aantal opheffingen met bijna 16 procent toegenomen ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het aantal oprichting van mkb-bedrijven is in het derde kwartaal van 2023 met 6 procent toegenomen tot bijna 63 duizend ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb*.

  • Met iets meer dan 6 duizend vonden de meeste opheffingen plaats in de specialistische zakelijke diensten. Het aantal opheffingen nam in die bedrijfstak toe met iets meer dan 28 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. De grootste relatieve stijging vond plaats bij de bouwnijverheid waar het aantal opheffingen met 32 procent is toegenomen.
  • Met ruim 11 duizend vonden ook de meeste oprichtingen plaats in de specialistische zakelijke diensten. Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder nam het aantal oprichtingen daar met iets meer dan 10 procent toe. De grootste toename van het aantal oprichtingen vond plaats bij de handel waar het aantal oprichten met iets meer dan 28 procent is toegenomen.
  • Bij de verhuur en handel van onroerend goed, de gezondheids- en welzijnszorg en de landbouw, bosbouw en visserij nam het aantal oprichten juist af ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Bij de opheffingen zat alleen een lichte daling bij de verhuur en handel van onroerend goed en de handel.

*op basis van voorlopige cijfers

 

Bekijk hier de cijfers over de oprichtingen en opheffingen in het mkb.

Hoogste aantal bedrijfsoprichtingen sinds 2011

In 2022 werden bijna 95 duizend bedrijven opgeheven en bijna 160 duizend bedrijven opgericht. Met een totaal van ruim 1,5 miljoen bedrijven in de Business Economy komt dit op een churnrate van ongeveer 16,5 procent. De churnrate geeft een beeld van de verversingsgraad van de bedrijvenpopulatie en is gelijk aan de som van het  aantal oprichtingen en aantal opheffingen gedeeld door de totale bedrijvenpopulatie.
Dat meldt het CBS op de staat van het mkb.

  • De churnrate was in 2022 het hoogst in de bedrijfstakken verhuur en overige zakelijke diensten (bijna 23 procent), vervoer en opslag ( ruim 21 procent) en delfstoffenwinning (bijna 21 procent).
  • De grootste groei in churnrate is te zien bij de branche delfstoffenwinning. Dit is met bijna 6 procentpunt toegenomen ten opzichten van 2021.
  • In de branche specialistische zakelijke diensten is het hoogst aantal bedrijven opgericht ( bijna 42 duizend)
  • Daar staat tegenover dat ook het aantal opheffingen in de branche specialistische zakelijke diensten het hoogst zijn (bijna 26 duizend)

 Bekijk de cijfers over bedrijvendynamiek MKB en overleving

Aandeel internationale handel door mkb is gedaald

Het aandeel in de totale invoer en uitvoer in Nederland van mkb-bedrijven is in 2022 gedaald. Het aandeel van de invoer door mkb-bedrijven daalde van 63 procent naar 58 procent vergeleken met 2021. Bij de uitvoer daalde datzelfde aandeel van 59 procent naar 54 procent. De totale waarde van de internationale handel door mkb-bedrijven steeg in 2022 met 25 procent. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van een aantal tabellen over internationale handel op MKB-Statline.

  • Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer en uitvoer kwam 41 procent van zelfstandige mkb-bedrijven en 59 procent door niet-zelfstandige mkb-bedrijven. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.
  • Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer kwam 16 procent van bedrijven met een sterke groei. Bij de uitvoer was datzelfde aandeel 17 procent. In beide gevallen was het grootste aandeel van bedrijven met een stabiele groei; bijna 60 procent. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.
  • Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer kwam 18 procent van bedrijven jonger dan 5 jaar. Bij de uitvoer was datzelfde aandeel 17 procent. In beide gevallen was het grootste aandeel van bedrijven van tien jaar of ouder; bijna 70 procent. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.