Lindsey de Graaff – CBS Staat van het MKB

Afname mkb werkgevers in de periode 2020-2023

In 2023 hebben ruim 151 duizend werkgevers in het midden- en klein bedrijf, hun personeelsbestand zien krimpen ten opzichte van 2020. Ruim 134 duizend mkb-werkgevers, daarentegen, zagen een groei in het aantal werknemers vergeleken met drie jaar geleden. Dit meldt het CBS op Staat van het MKB StatLine.

In de bedrijfstakken handel, bouwnijverheid vervoer en opslag, verhuur en handel van onroerend goed en de zakelijke dienstverlening was een vergelijkbare dynamiek te zien, waarbij het aantal mkb-werkgevers met een afname in het personeelsbestand groter was dan het aantal mkb-werkgevers met een toename in het aantal werknemers.
Bij ruim 34 duizend mkb-bedrijven in de bedrijfstak handel was er in 2023 sprake van afname in het aantal werknemers ten opzichte van drie jaar geleden. Van een toename was sprake bij ruim 30 duizend mkb-bedrijven.
In de bedrijfstak informatie en communicatie is de groei en krimp in werkgeverschap met bijna 6 duizend mkb-werkgevers nagenoeg gelijk gebleven.
Wel waren er bijna 2 duizend nieuwe mkb-werkgevers in 2022 ten opzichte van drie jaar geleden.
In de business economy zijn er ruim 143 duizend bedrijven gestart, deze zijn in 2020 in het register opgenomen.
Hiervan hadden ruim 130 duizend bedrijven 1 werkzame persoon.
Bijna 8,5 duizend waren startende bedrijven met groei. Dit wil zeggen dat er sinds de opname in het register in 2020 werkzame personen zijn bijgekomen. En 2,3 duizend startende bedrijven hadden te maken met krimp van het personeelsbestand.

Aantal bedrijven gegroeid in het tweede kwartaal 2024

Het aantal bedrijven in de Business Economy is in het tweede kwartaal met 10 procent gestegen ten opzichte van dezelfde periode in het voorgaand jaar. Er zijn in totaal nu ruim 1,5 miljoen bedrijven. Dit is het hoogste aantal sinds het begin van de meting in 2007. Dit meldt het CBS op de Staat van het mkb.

Veruit de meeste hiervan bestaan uit 1 werkzame persoon, dit zijn ruim 1,2 miljoen bedrijven.
Hiervan zijn er 524 duizend actief in de zakelijke dienstverlening.
Dit zijn er 66 duizend meer, dan het het vergelijkbare kwartaal in het voorgaande jaar.
De bedrijven met 2 werkzame personen zijn drie procent gestegen ten opzichte van het derde kwartaal in 2023 en tellen nu 140 duizend bedrijven.
Hiervan zijn bijna 63 duizend bedrijven actief in de handel, vervoer en horeca.
Het aantal bedrijven in het middenbedrijf is vrijwel gelijk gebleven.
De meest gekozen rechtsvorm is de eenmanszaak, met ruim een miljoen bedrijven.
Na de eenmanszaak is de besloten vennootschap (BV) met 375 duizend bedrijven het populairst.

Bekijk de cijfers hier en hier op MKB-StatLine

Hoogste aantal bedrijfsoprichtingen sinds 2011

In 2022 werden bijna 95 duizend bedrijven opgeheven en bijna 160 duizend bedrijven opgericht. Met een totaal van ruim 1,5 miljoen bedrijven in de Business Economy komt dit op een churnrate van ongeveer 16,5 procent. De churnrate geeft een beeld van de verversingsgraad van de bedrijvenpopulatie en is gelijk aan de som van het aantal oprichtingen en aantal opheffingen gedeeld door de totale bedrijvenpopulatie.
Dat meldt het CBS op de staat van het mkb.

De churnrate was in 2022 het hoogst in de bedrijfstakken verhuur en overige zakelijke diensten (bijna 23 procent), vervoer en opslag ( ruim 21 procent) en delfstoffenwinning (bijna 21 procent).
De grootste groei in churnrate is te zien bij de branche delfstoffenwinning. Dit is met bijna 6 procentpunt toegenomen ten opzichten van 2021.
In de branche specialistische zakelijke diensten is het hoogst aantal bedrijven opgericht ( bijna 42 duizend)
Daar staat tegenover dat ook het aantal opheffingen in de branche specialistische zakelijke diensten het hoogst zijn (bijna 26 duizend)

Bekijk de cijfers over bedrijvendynamiek MKB en overleving

Record aantal bedrijfsoprichtingen tweede kwartaal 2023

In het tweede kwartaal van 2023 werden bijna 6 duizend mkb-bedrijven opgericht. Dit is het hoogst aantal oprichtingen sinds het begin van de meting in 2007. Er werden in het tweede kwartaal van 2023 ruim 29 duizend bedrijven opgeheven. Dit is een lichte toename van 355 opgeheven bedrijven ten opzichte van het vergelijkbare kwartaal in het voorgaande jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb*.

Het merendeel van de oprichtingen en opheffingen bestond uit bedrijven met 1 werkzame persoon. Van het totale aantal oprichtingen was dat 93 procent. Van het totale aantal opheffingen was 86 procent een bedrijf met 1 werkzame persoon
De meeste oprichtingen in het mkb betroffen bedrijven in de bedrijfstak specialistische zakelijke dienstverlening (bijna 13 duizend). Ook in de handel werden er in het tweede kwartaal 2023 relatief veel bedrijven opgericht (ongeveer 8.5 duizend).
In de bedrijfstak specialistische zakelijke diensten vonden de meeste opheffingen plaats (ruim 5 duizend). Vergeleken met het hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar is dit een lichte daling van 1 procent.

*op basis van voorlopige cijfers

Bekijk hier de cijfers over de oprichtingen en opheffingen in het mkb.

Mkb bedrijven hebben 20 duizend meer openstaande vacatures dan het grootbedrijf

Aan het eind van het eerste kwartaal 2023 stonden er ruim zo’n 227 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Dat waren er op dat moment ruim 20 duizend meer dan in het grootbedrijf waar 206 duizend vacatures opstonden. Het aantal openstaande vacatures nam in het mkb met bijna 9 procent af ten opzichte van het eerste kwartaal in 2022. Terwijl in het grootbedrijf in dezelfde periode het aantal openstaande vacatures steeg met 3,5 procent. Dit meldt het CBS op De Staat van het MKB.

De afname was in het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) met ruim 3 procent het kleinst. In het microbedrijf (0-10 werkzame personen) was de daling 7,5 procent en in het kleinbedrijf (10-50 werkzame personen) was de afname groter met ruim 11 procent. Het grootbedrijf laat een stijging van het aantal openstaande vacatures zien van 3,5 procent gemeten over dezelfde periode van het voorgaande jaar. De stijging in het grootbedrijf komt voornamelijk omdat meer bedrijven in 2023, door personeelsgroei in grootteklasse zijn gestegen.

Afname van openstaande vacatures in mkb breed zichtbaar
Diverse sectoren laten in het eerste kwartaal van 2023 een daling van het aantal openstaande vacatures ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2022 zien. In de Business Economy zijn er bijna 24 duizend openstaande vacatures minder, welke onder te verdelen zijn in onder andere handel, vervoer en horeca (bijna 14 duizend), gevolgd door zakelijke dienstverlening (ruim 3 duizend) en nijverheid en energie (bijna 3 duizend).

Stijging vacatures in grootbedrijf gedreven door overheid en zorg
De stijging van het aantal openstaande vacatures in het grootbedrijf is vooral zichtbaar bij de overheid en de zorg waar de openstaande vacatures stegen met ruim 11 duizend. Het aantal openstaande vacatures in het grootbedrijf daalde juist in sommige andere sectoren, zoals handel (bijna 4 duizend) en cultuur, recreatie en overige diensten (0,1 duizend).

Bekijk hier de cijfers over de openstaande vacatures in het mkb.

Record aantal bedrijfsoprichtingen eerste kwartaal 2023

In het eerste kwartaal van 2023 werden bijna 61 duizend mkb-bedrijven opgericht. Dit is het hoogst aantal oprichtingen sinds het begin van de meting in 2007. Er werden in het eerste kwartaal van 2023 ruim 28 duizend bedrijven opgeheven. Dit is een afname van 23 procent ten opzichte van het vergelijkbare kwartaal in het voorgaande jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb*.

Het merendeel van de oprichtingen en opheffingen bestond uit bedrijven met 1 werkzame persoon. Van het totale aantal oprichtingen was dat 94 procent. Van het totale aantal opheffingen was 86 procent een bedrijf met 1 werkzame persoon
De meeste oprichtingen in het mkb betroffen bedrijven in de bedrijfstak specialistische zakelijke dienstverlening (ruim 11 duizend). Ook in de bouwnijverheid werden er in het eerste kwartaal 2023 relatief veel bedrijven opgericht (ongeveer 7 duizend).
In de bedrijfstak specialistische zakelijke diensten vonden de meeste opheffingen plaats (ruim 5.5 duizend). Vergeleken met het hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar is dit wel een daling van 33 procent.

*op basis van voorlopige cijfers

Bekijk hier de cijfers over de oprichtingen en opheffingen in het mkb.

Meer samenwerking bij innoveren in het mkb

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over innovatie bij bedrijven over de periode 2018-2020. Het gaat om type innovatie en ontwikkeling van innovaties en over de samenwerking en belemmeringen bij innovatie. De mkb bedrijven met 10-50 werkzame personen hebben de grootste groei in innovatie laten zien. De belemmeringen die invloed hebben gehad om innovatie activiteiten op te starten, lagen vooral in andere prioriteiten binnen het bedrijf

Van de bevraagde bedrijven in de business economy en landbouw waren er 23.525 bedrijven met een innovatie.
Procesinnovaties waren net zoals in de eerder gemeten periode de meest voorkomende innovaties.
14.925 mkb bedrijven met 10-50 werkzame personen, hadden procesinnovaties gerealiseerd. Dit zijn 2.760 bedrijven meer dan de voorgaande gemeten periode van 2016-2018.
Van deze procesinnovaties waren de administratieve innovaties bij 8.400 bedrijven de meest voorkomende innovaties.
Er 8.375 mkb bedrijven die innovaties samen met andere bedrijven of instellingen hebben ontwikkeld. Dit zijn 2.380 bedrijven meer dan de voorgaande gemeten periode. Het vaakst werd er samengewerkt met leveranciers.
Redenen voor belemmeringen van innovaties waren vooral andere prioriteiten binnen het bedrijf. En gebrek aan kapitaal en/of subsidies in combinatie met te hoge kosten voor het realiseren van innovaties. Dit beeld is niet veranderd ten opzichte van de eerder gemeten periode.

Bekijk hier de cijfers over innovatie bij bedrijven, type innovatie en samenwerking en belemmeringen bij innovatie

Bedrijven met gestegen kosten hebben meer behoefte aan externe financiering

Voor bijna 6 op de 10 bedrijven vormden de bedrijfskosten een (zeer) belemmerende factor voor de bedrijfsvoering in de periode van 1 juli 2021 tot 1 juli 2022. Dat waren er meer dan een jaar eerder, en deze bedrijven gaven ook vaker aan behoefte te hebben aan externe financiering. Binnen het totale mkb is het aantal bedrijven met behoefte aan financiering licht afgenomen. Dit blijkt uit de Financieringsmonitor, die jaarlijks door het CBS wordt gemaakt in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Voor dit onderzoek is een enquête gehouden onder bedrijven in de business economy met twee of meer werkzame personen.

Bekijk het dashboard van de financieringsmonitor

Meer bedrijven belemmerd door hoge kosten

Meer bedrijven dan in voorgaande jaren gaven in 2022 aan dat de bedrijfskosten een (zeer) belemmerende factor vormden. 57 procent van de bedrijven in het midden- en kleinbedrijf (mkb) gaf dit aan. In 2021 was dit 39 procent. Bij middelgrote bedrijven steeg dit percentage van 43 naar 68. Onder alle grootteklassen is het aandeel bedrijven dat de huidige bedrijfskosten als zeer belemmerend ervaart, relatief sterk toegenomen. Van de bedrijven in het mkb die de huidige bedrijfskosten als (zeer) belemmerend ervaren, heeft 22 procent een externe financieringsbehoefte. Voor bedrijven die hoge kosten niet als belemmerend ervaren is dit 6 procent.

Start en uitbreiding meest genoemde financieringsdoel

De inzet van externe financiering is samen te vatten in drie hoofddoelen: start en uitbreiding, continuering en nieuwe activiteiten. Bedrijven kunnen behoefte hebben aan externe financiering voor meerdere van deze doelen. De meeste bedrijven met financieringsbehoefte hadden het geld nodig voor start en uitbreiding (78 procent). Bij 69 procent was continuering het hoofddoel en bij 58 procent nieuwe activiteiten. Onder de hoofddoelen vallen meerdere subdoelen. Het meest voorkomende financieringsdoel onder start en uitbreiding is uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. In het geval van het hoofddoel continuering is het meest voorkomende subdoel de financiering van voorraden en werkkapitaal (43 procent), en bij nieuwe activiteiten de financiering voor personeelskosten (21 procent).

Verwachte financieringsbehoefte kleine en middelgrote bedrijven gestegen

Met ruim 2 op de 10 middelgrote en kleine bedrijven die externe financiering verwachtten nodig te hebben, was de behoefte in deze grootteklassen in 2022 het grootst. Een jaar eerder was de verwachte financieringsbehoefte van deze bedrijven juist relatief klein. Onder grote en microbedrijven nam de verwachte financieringsbehoefte licht af. Dat geldt ook voor het totale mkb, met een afname van 13 procent in 2021 naar 12 procent in 2022.

bron: www.cbs.nl

Afname aantal mkb-vacatures in het derde kwartaal 2022

Aan het einde van het derde kwartaal 2022 stonden er ruim 240 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Daarmee is het aantal vacatures ten opzichte van het tweede kwartaal 2022 met 22,8 duizend gedaald. Dit is de eerste daling nadat het aantal openstaande vacatures vier kwartalen achtereen is toegenomen. Het aantal openstaande vacatures ligt nu onder het niveau van het eerste kwartaal van dit jaar. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op De Staat van het mkb.

Ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaren is het aantal openstaande vacatures in het mkb toegenomen. Met 26,4 duizend ten opzichte van het derde kwartaal in 2021 en ruim 125 duizend ten opzichte van het derde kwartaal in 2020. Daarmee is het aantal openstaande vacatures dit kwartaal nog steeds relatief hoog.
De meeste openstaande vacatures zijn net als in het vorige kwartaal te vinden in de commerciële dienstverlening, namelijk 157,5 duizend. Dit is wel een afname van 10 procent vergeleken met het tweede kwartaal van dit jaar.
Ook het aantal vervulde vacatures in het mkb neemt reeds drie kwartalen achtereen toe. Zo werden in het derde kwartaal van dit jaar 282 vacatures vervuld, in het voorgaande kwartaal waren dat er 268.
In de bedrijven met 10-50 werkzame personen zijn de meeste vacatures vervuld ten opzichte van het vergelijkbare kwartaal in 2021, namelijk 13 duizend.

Bekijk hier de (voorlopige) cijfers over de vacatures, bedrijfstak en bedrijfsgrootte van de bedrijven in Nederland.

Faillissementen gestegen in het derde kwartaal 2022

In het derde kwartaal van 2022 werden 387 mkb-bedrijven failliet verklaard binnen de business economy. Daarmee is het aantal faillissementen met bijna 32% gestegen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, het aantal faillissementen lag toen met 294 historisch laag voor een derde kwartaal. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb.

De meeste faillissementen vonden plaats binnen de handel, gevolgd door de bouwnijverheid. Deze branches waren samen goed voor bijna de helft van het totaal aantal faillissementen.
Bijna 45 procent van de faillissementen in het derde kwartaal van 2022 betrof een bedrijf met één werkzame persoon. Ruim 43 procent betrof een bedrijf met 2 tot 10 werkzame personen.
Er waren in totaal 1961 werkzame personen betrokken bij een faillissement in het derde kwartaal van 2022. Niet eerder steeg het aantal betrokken personen bij een faillissement zo hard.
Het hoogste aantal uitgesproken faillissementen vonden plaats bij bedrijven jonger dan drie jaar. Bij de bedrijven vanaf drie jaar en ouder nemen de faillissementen toe ten opzichte van dezelfde periode in het voorgaande jaar.

Bekijk hier de (voorlopige) cijfers over de bedrijfsleeftijd, bedrijfstak en bedrijfsgrootte van de failliet verklaarde bedrijven in Nederland.