Nieuws – Page 6 – CBS Staat van het MKB

Relatief weinig bedrijven hebben problematische schulden

Ruim 5 procent van de bedrijven beoordeelt de schuldenlast als problematisch. Voor bijna 95 procent van de bedrijven is de schuldenlast dragelijk. Het beeld van de schuldenlast van bedrijven in oktober 2023 is daarmee hetzelfde als een half jaar geleden. Dit meldt het CBS voor het Jaarbericht Staat van het mkb 2023. De gegevens over bedrijven met 5 of meer werkzame personen zijn begin oktober verzameld door het CBS in samenwerking met KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW.

Het merendeel van de bedrijven (88 procent) beoordeelt hun schuldenlast als lager of ongeveer even hoog als vorig jaar. 12 procent van de bedrijven zag de schuldenlast toenemen, maar in de meeste gevallen was dit dragelijk voor het bedrijf.

In het kleinbedrijf (bedrijven tot 50 werkzame personen) is het percentage bedrijven met problematische schulden bijna 8 procent. Dit is groter dan in het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) waar dit bijna 3 procent is.

Schuldenlast voor 54 procent van de bedrijven van gewenste omvang

Meer dan de helft (54 procent) van de bedrijven geeft aan dat de schuldenlast van een gewenste omvang is en niet zal worden verminderd. 6 procent van de bedrijven zegt de schuldenlast binnen een jaar naar een gewenste omvang te kunnen verminderen. 21 procent heeft daar maximaal 1 tot 5 jaar voor nodig en bijna 3 procent heeft meer dan 5 jaar nodig. 14 procent van de bedrijven geeft aan niet te weten op welke termijn de schuldenlast naar een gewenste omvang verminderd kan worden. Anderhalf procent van de bedrijven geeft aan dat het verminderen van de schuldenlast wenselijk is, maar niet mogelijk. Minder dan een half procent van de bedrijven geeft aan dat het bedrijf wordt beëindigd vanwege de schuldenlast.

Voor het grootbedrijf (61 procent) is de omvang van de schuldenlast vaker van een gewenste omvang die niet zal worden verminderd, dan voor het middenbedrijf (ruim 53 procent) en het kleinbedrijf (48 procent).

Deze resultaten komen uit de Conjunctuurenquête Nederland (COEN). Deze wordt gehouden onder bedrijven met 5 of meer werkzame personen in het niet-financiële bedrijfsleven. Dat zijn alle bedrijven zonder de banken, de verzekeraars en de pensioenfondsen. De Conjunctuurenquête Nederland is een gezamenlijk onderzoek van het CBS, KVK, EIB, MKB-Nederland en VNO-NCW, met steun van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het doel van de samenwerking is completere informatie over het niet-financiële bedrijfsleven te verzamelen tegen minder administratieve lasten.

Bronnen

COEN Conjunctuurenquête

Ondernemersvertrouwen MKB daalt licht begin vierde kwartaal

Het ondernemersvertrouwen in het MKB is licht gedaald. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb. De gegevens voor dit onderzoek zijn begin oktober 2023 verzameld en beschikbaar via MKB-Statline.

Het totale ondernemersvertrouwen komt aan het begin van het vierde kwartaal van 2023 uit op -10,1. Vorig kwartaal was dit -8,3.
Vooral in het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) verslechterde het sentiment van -3,5 naar -6,6.
Het ondernemersvertrouwen in het mkb ligt lager dan in het grootbedrijf. Aan het begin van het vierde kwartaal kwam het ondernemersvertrouwen in het kleinbedrijf (5 tot 50 werkzame personen) uit op -12,1. In het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) was dit -11,6.
Daarnaast ervaren steeds meer ondernemers onvoldoende vraag als de belangrijkste belemmering bij hun zakelijke activiteiten.
Voor 2024 verwachten MKB-ondernemers meer omzet en personeel dan in 2023. Het kleinbedrijf verwacht in 2024 minder te investeren, het middenbedrijf meer.

Toename opheffingen en oprichtingen in derde kwartaal 2023

In het derde kwartaal van 2023 werden ruim 28 duizend mkb-bedrijven opgeheven. Daarmee is het aantal opheffingen met bijna 16 procent toegenomen ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het aantal oprichting van mkb-bedrijven is in het derde kwartaal van 2023 met 6 procent toegenomen tot bijna 63 duizend ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb*.

Met iets meer dan 6 duizend vonden de meeste opheffingen plaats in de specialistische zakelijke diensten. Het aantal opheffingen nam in die bedrijfstak toe met iets meer dan 28 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. De grootste relatieve stijging vond plaats bij de bouwnijverheid waar het aantal opheffingen met 32 procent is toegenomen.
Met ruim 11 duizend vonden ook de meeste oprichtingen plaats in de specialistische zakelijke diensten. Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder nam het aantal oprichtingen daar met iets meer dan 10 procent toe. De grootste toename van het aantal oprichtingen vond plaats bij de handel waar het aantal oprichten met iets meer dan 28 procent is toegenomen.
Bij de verhuur en handel van onroerend goed, de gezondheids- en welzijnszorg en de landbouw, bosbouw en visserij nam het aantal oprichten juist af ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Bij de opheffingen zat alleen een lichte daling bij de verhuur en handel van onroerend goed en de handel.

*op basis van voorlopige cijfers

Bekijk hier de cijfers over de oprichtingen en opheffingen in het mkb.

Hoogste aantal bedrijfsoprichtingen sinds 2011

In 2022 werden bijna 95 duizend bedrijven opgeheven en bijna 160 duizend bedrijven opgericht. Met een totaal van ruim 1,5 miljoen bedrijven in de Business Economy komt dit op een churnrate van ongeveer 16,5 procent. De churnrate geeft een beeld van de verversingsgraad van de bedrijvenpopulatie en is gelijk aan de som van het aantal oprichtingen en aantal opheffingen gedeeld door de totale bedrijvenpopulatie.
Dat meldt het CBS op de staat van het mkb.

De churnrate was in 2022 het hoogst in de bedrijfstakken verhuur en overige zakelijke diensten (bijna 23 procent), vervoer en opslag ( ruim 21 procent) en delfstoffenwinning (bijna 21 procent).
De grootste groei in churnrate is te zien bij de branche delfstoffenwinning. Dit is met bijna 6 procentpunt toegenomen ten opzichten van 2021.
In de branche specialistische zakelijke diensten is het hoogst aantal bedrijven opgericht ( bijna 42 duizend)
Daar staat tegenover dat ook het aantal opheffingen in de branche specialistische zakelijke diensten het hoogst zijn (bijna 26 duizend)

Bekijk de cijfers over bedrijvendynamiek MKB en overleving

Aandeel internationale handel door mkb is gedaald

Het aandeel in de totale invoer en uitvoer in Nederland van mkb-bedrijven is in 2022 gedaald. Het aandeel van de invoer door mkb-bedrijven daalde van 63 procent naar 58 procent vergeleken met 2021. Bij de uitvoer daalde datzelfde aandeel van 59 procent naar 54 procent. De totale waarde van de internationale handel door mkb-bedrijven steeg in 2022 met 25 procent. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van een aantal tabellen over internationale handel op MKB-Statline.

Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer en uitvoer kwam 41 procent van zelfstandige mkb-bedrijven en 59 procent door niet-zelfstandige mkb-bedrijven. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.
Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer kwam 16 procent van bedrijven met een sterke groei. Bij de uitvoer was datzelfde aandeel 17 procent. In beide gevallen was het grootste aandeel van bedrijven met een stabiele groei; bijna 60 procent. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.
Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer kwam 18 procent van bedrijven jonger dan 5 jaar. Bij de uitvoer was datzelfde aandeel 17 procent. In beide gevallen was het grootste aandeel van bedrijven van tien jaar of ouder; bijna 70 procent. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.

Update cijfers omzetstijgers en -dalers

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over het aantal bedrijven met een stijgende en dalende omzet gepubliceerd. Deze zijn nu up-to-date tot en met het tweede kwartaal van 2023. De cijfers geven aan bij welk percentage van de ondernemers de omzet is gestegen, dan wel gedaald ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar. Er kan worden ingezoomd op verschillende grootteklassen en branches binnen het MKB.

Een meerderheid van de bedrijven zag de omzet stijgen in het tweede kwartaal van 2023 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In de horeca lag dat percentage het hoogst met 64 procent, waarvan 27 procent een snelle stijger was. Een snelle stijger of daler is een bedrijf met meer dan 20 procent omzetgroei of -krimp.
Het percentage bedrijven met een snelle omzetstijging was bij het merendeel van de bedrijfstakken en grootteklassen hoger dan het percentage bedrijven dat de omzet snel zag dalen. Het percentage bedrijven met een snelle stijging lag met 34 procent onder andere hoog in de bouwnijverheid.

Bekijk de tabel over omzet stijgers-dalers

Economisch beeld MKB: boven de trend en dalend

Het economisch beeld van het midden- en kleinbedrijf (mkb) is aan het begin van het derde kwartaal van 2023 boven de trend en dalend. Daarmee staat de mkb-barometer dit kwartaal op “licht bewolkt”. In totaal lagen acht van de twaalf conjunctuurindicatoren boven de langjarige trend, hetzelfde aantal als in het voorgaande kwartaal. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van de nieuwste stand van de mkb-conjunctuurklok.

De mkb-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb. De twaalf conjunctuurindicatoren van het mkb worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren. Stemmingsindicatoren zijn bijvoorbeeld het financieel vertrouwen en het ondernemersvertrouwen. Reële economische indicatoren zijn onder andere het bbp, de omzet en de vacatures.

Dalende trend in conjunctuurbeeld MKB

De MKBarometer geeft het conjunctuurbeeld voor het mkb weer in één lijn. Halverwege 2022 werd de recente piek van de opleving na de coronacrisis bereikt. Sindsdien is er sprake van een dalende trend in de lijn. Ook in het derde kwartaal van 2023 liet het conjunctuurbeeld voor het mkb een daling zien ten opzichte van een kwartaal eerder. Begin derde kwartaal 2023 gingen zeven indicatoren achteruit. Het conjunctuurbeeld is op dit moment nog wel positiever dan het langjarige gemiddelde.

Mkb-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een neergang. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

Bekijk de MKBarometer

Daling in openstaande vacatures in het MKB en grootbedrijf in het 2e kwartaal van 2023

Aan het eind van het tweede kwartaal van 2023 telde het midden- en kleinbedrijf (mkb) 230 duizend openstaande vacatures en het grootbedrijf 211 duizend openstaande vacatures. Dit zijn dalingen in aantallen openstaande vacatures van respectievelijk 12 en 3 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2022. Dit meldt het CBS op de Staat van het MKB.

De daling in het aantal openstaande vacatures was zichtbaar in vrijwel alle bedrijfstakken in het mkb, zowel in het microbedrijf (0 tot 10 werknemers) als kleinbedrijf (10 tot 50 werknemers).
In het mkb zijn de grootste dalingen zichtbaar in de brede bedrijfstak Business Economy met een daling van 30 duizend ten opzichte van 216 duizend in hetzelfde kwartaal in 2022. Cultuur, recreatie, overige diensten was de enige bedrijfstak binnen het mkb waar het aantal openstaande vacatures steeg. De stijging bedroeg 200 ten opzichte van 11 duizend in hetzelfde kwartaal in 2022.
Bij het grootbedrijf was er een wisselend beeld te zien, met dalingen in de Business Economy, en stijgingen in de bedrijfstakken Bouwnijverheid en Overheid en zorg.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Record aantal bedrijfsoprichtingen tweede kwartaal 2023

In het tweede kwartaal van 2023 werden bijna 6 duizend mkb-bedrijven opgericht. Dit is het hoogst aantal oprichtingen sinds het begin van de meting in 2007. Er werden in het tweede kwartaal van 2023 ruim 29 duizend bedrijven opgeheven. Dit is een lichte toename van 355 opgeheven bedrijven ten opzichte van het vergelijkbare kwartaal in het voorgaande jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb*.

Het merendeel van de oprichtingen en opheffingen bestond uit bedrijven met 1 werkzame persoon. Van het totale aantal oprichtingen was dat 93 procent. Van het totale aantal opheffingen was 86 procent een bedrijf met 1 werkzame persoon
De meeste oprichtingen in het mkb betroffen bedrijven in de bedrijfstak specialistische zakelijke dienstverlening (bijna 13 duizend). Ook in de handel werden er in het tweede kwartaal 2023 relatief veel bedrijven opgericht (ongeveer 8.5 duizend).
In de bedrijfstak specialistische zakelijke diensten vonden de meeste opheffingen plaats (ruim 5 duizend). Vergeleken met het hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar is dit een lichte daling van 1 procent.

*op basis van voorlopige cijfers

Bekijk hier de cijfers over de oprichtingen en opheffingen in het mkb.

Afname MKB-werkgevers in periode 2019-2022

In 2022 hebben nagenoeg 155 duizend werkgevers in het midden- en klein bedrijf (mkb; met 0 tot 250 werkzame personen), hun personeelsbestand zien krimpen ten opzichte van 2019. Ruim 125 duizend mkb-werkgevers, daarentegen, zagen een groei in het aantal werknemers vergeleken met drie jaar geleden. Dit meldt het CBS op Staat van het MKB StatLine.

In de bedrijfstakken handel, horeca en zakelijke dienstverlening was een vergelijkbare dynamiek te zien, waarbij het aantal mkb-werkgevers met een afname in het personeelsbestand groter was dan het aantal mkb-werkgevers met een toename in het aantal werknemers.
Bij nagenoeg 36 duizend mkb-bedrijven in de bedrijfstak handel was er in 2022 sprake van afname in het aantal werknemers ten opzichte van drie jaar geleden. Van een toename was sprake bij ruim 30 duizend mkb-bedrijven. Ruim 7 duizend mkb-bedrijven in de bedrijfstak handel die in 2019 geen personeel in dienst hadden, waren in 2022 wel mkb-werkgevers met personeel in dienst.
In de bedrijfstak informatie en communicatie is de groei en krimp in werkgeverschap met bijna 6 duizend mkb-werkgevers nagenoeg gelijk gebleven. Wel waren er bijna 2 duizend nieuwe mkb-werkgevers in 2022 ten opzichte van drie jaar geleden.