De website Staat van het MKB is vernieuwd en daardoor aantrekkelijker en overzichtelijker geworden. De site start nu met de MKBarometer. Die geeft in één oogopslag weer wat de stand van zaken is in het mkb. Het is een interactieve tool, waarmee je ook in de tijd terug kunt. Vanaf de homepage ben je ook maar één klik verwijderd van mkb-relevante datasets, tabellen (MKB StatLine) en actuele artikelen die de laatste ontwikkelingen in het mkb beschrijven.
Ook is het conjunctuurdashboard ontwikkeld. Deze gaat verder en dieper dan de MKBarometer. Dit dashboard toont de staat van het mkb aan de hand van de MKBarometer, de MKB-conjunctuurklok en een visualisatie van de ontwikkeling van twaalf belangrijke conjunctuurindicatoren, die aan de basis staan van de MKBarometer.
De vernieuwing van de website gaat vooraf aan de presentatie van het nieuwe Jaarbericht Staat van het MKB 2019, de analyse en duiding van de meest recente data. Op 8 oktober om 18.00 uur biedt het Comité voor Ondernemerschap het nieuwe jaarbericht aan de staatssecretaris Mona Keijzer van EZK aan.
Het economisch beeld van het MKB is in het derde kwartaal van dit jaar in vergelijking met het tweede kwartaal duidelijk verslechterd. Stond in het tweede kwartaal nog de helft van de twaalf indicatoren van de conjunctuurklok in het groene kwadrant, begin derde kwartaal was dit nog maar bij een derde het geval. Alle zes verwachtingsindicatoren en drie reële indicatoren namen af en staan nu in het oranje kwadrant.
Indicatoren die zich in het oranje of groene kwadrant bevinden hebben een ontwikkeling boven hun trendniveau waarbij groen vergeleken met het vorige kwartaal wijst op een toename en oranje op een afname van de indicator.
Alle zes stemmingsindicatoren in de MKB-conjunctuurklok lieten begin derde kwartaal een daling zien en staan daardoor in het oranje kwadrant. Begin tweede kwartaal waren er nog twee stemmingsindicatoren die verbeterden en daardoor groen gekleurd waren (door MKB-ondernemers verwachte exportontwikkeling en het MKB-ondernemersvertrouwen). Stemmingsindicatoren die na een afname in het tweede kwartaal ook in het derde kwartaal verslechterden zijn de MKB-vacature-indicator, de verwachte economische ontwikkeling, het financiële vertrouwen onder MKB’ers en de onder consumenten gemeten consumptie-indicator.
Helft van de zes reële indicatoren afgenomen
De helft van de zes reële conjunctuurindicatoren in de MKB-conjunctuurklok is in het derde kwartaal verslechterd en staat daardoor in het oranje kwadrant. Zo verslechterde de omzetontwikkeling van het MKB, waren er meer faillissementen en minder vacatures, terwijl het BBP zich wel positief ontwikkelde evenals de binnenlandse consumptie en de aankopen van duurzame goederen.
MKB-klok toegelicht
De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het vierde kwartaal van 2019 wordt begin december 2019 verwacht.
In de horeca is het aantal bedrijven met omzetstijging afgenomen. Drie maanden geleden nam de omzet bij 54 procent van de horecabedrijven toe. Nu is dat 50 procent. Het aantal bedrijven met een omzetdaling groeide van 43 naar 47 procent. Dit blijkt uit de cijfers over omzetstijgers en –dalers die vandaag gepubliceerd zijn.
Het beeld over de sectoren is wat diffuus. Net als in de horeca is het beeld in de bouw, de autohandel en de bedrijfstak vervoer en opslag minder positief dan drie maanden geleden. In de detailhandel, de informatie en communicatie en in de delfstoffenwinning is het beeld juist positiever. In nagenoeg alle sectoren is het aantal bedrijven met een omzetstijging groter dan het aantal met een omzetdaling.
Aan het eind van het tweede kwartaal dit jaar stonden er 161 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (MKB). Dat was 54,8 procent van alle openstaande vacatures op dat moment in Nederland. Het aantal openstaande vacatures in het MKB was eind tweede kwartaal ruim 9 procent hoger dan eind tweede kwartaal 2018. Dat is duidelijk minder dan de stijging in het eerste kwartaal. Toen steeg het aantal MKB-vacatures nog met bijna 18 procent. Dit meldt het CBS in De Staat van het MKB.
Bij het kleinbedrijf (tot 50 werkzame personen) stonden in het tweede kwartaal 2019 ruim 107 duizend vacatures open, 8,8 procent meer dan een jaar eerder. In het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) nam het aantal openstaande vacatures in deze periode met 9,8 procent toe tot bijna 54 duizend. In het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) stonden aan het einde van het tweede kwartaal bijna 133 duizend vacatures open, een stijging van 17,3 procent. Hiermee kwam het totaal aantal openstaande vacatures in Nederland aan het einde van het tweede kwartaal uit op bijna 294 duizend, ruim 33 duizend meer dan het tweede kwartaal van vorig jaar.
Aantal MKB-vacatures groeit het hardst in gezondheids- en welzijnszorg
De gezondheids- en welzijnszorg is de sector met in het tweede kwartaal de grootste vacaturegroei in het MKB. Eind tweede kwartaal stonden hier in het MKB 11,6 duizend vacatures open, bijna 20 procent meer dan eind tweede kwartaal 2018. In de commerciële sector groeide alleen het aantal MKB-vacatures in de zakelijke dienstverlening (+15,2 procent) bovengemiddeld. Het aantal vacatures in het MKB van de bouw (+8,7 procent), industrie (+7,5 procent en vooral de handel (+2,9 procent) bleef onder de gemiddeld gemeten groei in het MKB (+9,2 procent).
De stemming onder MKB-ondernemers is aan het begin van het derde kwartaal gedaald van 11,2 naar 9,2. Hiermee staat het MKB-ondernemersvertrouwen na zes kwartalen van daling, nog net boven het niveau van het vierde kwartaal 2016. Vergeleken met het piekniveau van 19,6 dat in het eerste kwartaal van 2018 werd bereikt, is de stemming inmiddels aanzienlijk gedaald.
Onder MKB-ondernemers in de informatie- en communicatiesector was begin derde kwartaal het vertrouwen het hoogst: 23,1, onder MKB-ondernemers in de verhuur en handel in onroerend goed het laagst: 0,9. Het vertrouwen van ondernemers in het totale bedrijfsleven daalde in het derde kwartaal van 12 naar 10,6.
Stemming kleinbedrijf verder onder druk
De stemming onder ondernemers in het kleinbedrijf daalde begin derde kwartaal van 9,8 naar 8,7. Het is het zesde kwartaal op rij dat de stemming onder ondernemers in het kleinbedrijf verslechtert. De grootste daling in vertrouwen deed zich voor in het kleinbedrijf van de verhuur en handel in onroerend goed: van 9,4 naar 0,3. Ook in het kleinbedrijf van de transportsector (-4,0), handel (-3,2) en de horeca (-3,0) stond de stemming flink onder druk. De enige sectoren waar het vertrouwen van ondernemers in het kleinbedrijf in het derde kwartaal toenam zijn de bouw (+3,0) en de zakelijke dienstverlening (+1,7). De stemmingsverbetering in het kleinbedrijf van de bouw wordt niet in de hele sector gedeeld. Voor de sector als geheel daalde de stemming namelijk met maar liefst 7,2 punten naar 20,6. Dit is het laagste niveau sinds het derde kwartaal van 2016.
Samenstelling ondernemersvertrouwen
Het MKB-ondernemersvertrouwen geeft de stemming van Nederlandse MKB-ondernemers weer. Per bedrijfstak wordt het ondernemersvertrouwen samengesteld op basis van vragen over recente ontwikkelingen en verwachtingen van de ondernemers zoals bijvoorbeeld de omzetontwikkeling. Deze vragen worden gesteld in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN). Het ondernemersvertrouwen Nederland wordt vervolgens samengesteld uit een gewogen gemiddelde van het vertrouwen per bedrijfstak. Het ondernemersvertrouwen geeft een indicatie van de richting waarin de Nederlandse economie zich naar verwachting zal ontwikkelen.
Het aantal MKB-bedrijven in de business economy (bedrijfsleven, exclusief financiële instellingen) dat op 1 januari van dit jaar 10 jaar of ouder was, is 467 duizend. Dit is 41,2 procent van het totaal aantal MKB-bedrijven op deze peildatum. Vijf jaar eerder (in 2014) was 37 procent van de MKB-bedrijven 10 jaar of ouder. Dit blijkt uit cijfers van de MKB-tabel “Bedrijven; bedrijfstak, grootteklasse, leeftijd” die vandaag in de Staat van het MKB op MKB-Statline is gepubliceerd. Vandaag is ook de tabel “Bedrijven; bedrijfstak, groeicategorie, leeftijd” gepubliceerd. In deze laatste tabel worden bedrijven ingedeeld in groeicategorieën (sterke/ matige groei/krimp) gebaseerd op de ontwikkeling van het gemiddeld aantal werknemers in een jaar in vergelijking met 3 jaar eerder.
Twintig procent MKB-bedrijven jonger dan drie jaar
Het aantal MKB-bedrijven in de business economy jonger dan 3 jaar bedroeg begin 2019 234 duizend. Dat is 20,6 procent van het totaal aantal MKB bedrijven. Op basis van leeftijd vormden begin dit jaar MKB-bedrijven in de leeftijd van 3 tot 5 jaar de kleinste groep (14,3 procent). In het grootbedrijf van de business economy was 81 procent van de bedrijven begin dit jaar 10 jaar of ouder. Er waren op dat moment 60 grootbedrijven jonger dan drie jaar (3,2 procent van het totaal aantal grootbedrijven).
In alle bedrijfstakken zijn bedrijven van 10 jaar of ouder de grootste groep
In alle takken van de business economy vormden MKB-bedrijven van 10 jaar of ouder begin dit jaar veruit de grootste groep bedrijven. In de industrie was op dat moment zelfs meer dan de helft van de MKB-bedrijven 10 jaar of ouder (51,1 procent). In de bouw en de handel had ongeveer 47 procent van de MKB-bedrijven deze leeftijd. MKB-bedrijven jonger dan 3 jaar waren er begin dit jaar vooral in de verhuur en overige zakelijke diensten (25,0 procent) en bij bedrijven actief in vervoer en opslag (24,4 procent).
Begin derde kwartaal van dit jaar telde Nederland 1,79 miljoen MKB-bedrijven. Dit is een toename van ruim 19 duizend bedrijven (1,1 procent) vergeleken met een kwartaal eerder. Deze nieuwe bedrijfscijfers zijn vandaag op MKB-statline gepubliceerd.
Vooral eenmansbedrijven
Voor 81 procent bestaat het Nederlandse bedrijfsleven uit eenmansbedrijven, bedrijven met 1 werkzame persoon. Begin derde kwartaal van dit jaar waren het er 1,45 miljoen in totaal, 20 duizend meer dan begin tweede kwartaal. Het aantal bedrijven met 2 tot 20 werkzame personen daalde vergeleken met een kwartaal eerder.
Bedrijfssectoren met hoogste groei
De sectoren waar het aantal MKB-bedrijven begin derde kwartaal van dit jaar met meer dan 2 duizend toenam vergeleken met begin eerste kwartaal zijn de specialistische zakelijke dienstverlening (+4405), de bouw (+3580) en de gezondheids- en welzijnszorg (+2750).
In het tweede kwartaal zijn er 750 MKB-bedrijven failliet verklaard. Dat is een stijging van 5 procent vergeleken met een kwartaal eerder. In totaal waren er ruim 3,7 duizend personen werkzaam bij deze bedrijven, 13 procent minder dan een kwartaal eerder. Dit blijkt uit de nieuwe cijfers die vandaag op de Staat van het MKB zijn gepubliceerd.
In het tweede kwartaal gingen er 35 meer MKB-bedrijven failliet dan een kwartaal eerder. Dit is de grootste toename in 3,5 jaar tijd. Toch ligt het aantal faillissementen bijna drie keer lager dan in het tweede kwartaal van 2013. Toen piekte het aantal MKB-faillissementen naar meer dan 2 duizend. De afgelopen twee jaar schommelde het aantal MKB-faillissementen rond de 700 per kwartaal.
Meer zakelijke dienstverleners, eenmanszaken en jonge bedrijven failliet In de bedrijfstakken specialistische diensten en overige zakelijke diensten was de toename van het aantal faillissementen in het tweede kwartaal het grootst vergeleken met een kwartaal eerder. Daarnaast gingen er meer eenmanszaken failliet evenals bedrijven die korter dan vijf jaar bestonden.
Minder personen werkzaam bij failliet verklaarde MKB-bedrijven In het tweede kwartaal waren er 13 procent minder personen werkzaam bij failliete MKB-bedrijven vergeleken met de MKB-faillissementen van een kwartaal eerder.
Nederland telde in 2017 ruim 1,81 miljoen MKB-ondernemers. In 2016 waren dit er bijna 1,77 miljoen. De stijging van 2,4 procent kwam vooral door een groei van het aantal vrouwelijke MKB-ondernemers. Het aantal vrouwelijke MKB-ondernemers steeg in 2017 met 3,8 procent tot een totaal van 0,64 miljoen. Het aantal mannelijke MKB-ondernemers steeg in 2017 met 1,7 procent tot een totaal van 1,18 miljoen. Ongeveer een op de drie MKB-ondernemers was in 2017 een vrouw.
Nieuwe cijfers ondernemerskenmerken op MKB-Statline
Op MKB-Statline zijn vandaag nieuwe cijfers over ondernemerskenmerken gepubliceerd. De cijfers zijn nu up-to-date tot en met 2017. Er kan ingezoomd worden op verschillende persoonskenmerken, grootteklassen en branches binnen het MKB.
Van de 163 duizend bedrijven die in 2015 van start gingen, hadden er ruim 11 duizend (6,9 procent) in 2018 meer werknemers in dienst dan bij de start. Bij 2,2 procent van de starters kromp het personeelsaantal in deze periode. Dit blijkt uit cijfers van het CBS, gepubliceerd in het kader van Staat van het MKB.
De groep bedrijven die bij de start in 2015 al minstens 10 werkzame personen hadden (535 bedrijven in totaal), groeide het hardst: liefst 55,1 procent (295 bedrijven) had in 2018 meer personeel in dienst dan in 2015. Van de bedrijven die bij de oprichting in 2015 2 tot 10 werkzame personen hadden groeide het aantal werknemers bij bijna een kwart van de bedrijven. De laagste groei kenden de starters die in 2015 met 1 werkzame persoon begonnen. Van deze groep had ruim 5 procent in 2018 meer werknemers.
