Category: Nieuws

Begin tweede kwartaal van dit jaar telde Nederland bijna 1,77 miljoen MKB-bedrijven. Dit is een toename van ruim 18 duizend bedrijven (1,0 procent) vergeleken begin eerste kwartaal 2019. Deze nieuwe bedrijfscijfers zijn vandaag op MKB-statline gepubliceerd.

Het totaal aantal bedrijven in Nederland bestond begin tweede kwartaal van dit jaar voor 99,8 procent uit MKB-bedrijven. Het aandeel van het kleinbedrijf stond op 99,2 procent, het middenbedrijf op 0,7 procent. Het totaal aantal grootbedrijven steeg vergeleken met het eerste kwartaal van dit jaar met 0,3 procent naar 3200, bijna 0,2 procent van de totale bedrijfspopulatie in Nederland.

Vooral eenmansbedrijven

Voor ruim 80 procent bestaat het Nederlandse bedrijfsleven uit eenmansbedrijven, bedrijven met 1 werkzame persoon. Begin tweede kwartaal van dit jaar waren het er 1,43 miljoen in totaal, 20 duizend meer dan begin eerste kwartaal (+1,4 procent)

Bedrijfssectoren met hoogste groei De sectoren waar het aantal MKB-bedrijven begin tweede kwartaal van dit jaar met meer dan 2 duizend toenam vergeleken met begin eerste kwartaal zijn de bouw (+2885), financiële dienstverlening (+2185), specialistische zakelijke dienstverlening (+3710) en de gezondheids- en welzijnszorg (+2055). In de handel (-170) en de landbouw (-15) daalde het aantal bedrijven in deze periode.

Naar de nieuwe cijfers:
Aantal bedrijven naar bedrijfstak
Aantal bedrijven naar bedrijfsgrootte en rechtsvorm

In het eerste kwartaal van dit jaar zijn 715 MKB-bedrijven failliet verklaard, 2 minder dan in het laatste kwartaal van vorig jaar. De gemiddelde leeftijd van de MKB-bedrijven die in het eerste kwartaal failliet gingen, was 8,9 jaar. Bij deze faillissementen waren in totaal 4265 werkzame personen betrokken. Dit blijkt uit cijfers die vandaag op de Staat van het MKB zijn gepubliceerd.

In de handel gingen in het eerste kwartaal de meeste MKB-bedrijven failliet: 201, gelijk aan het aantal dat in het vierde kwartaal vorig jaar failliet ging. In de detailhandel daalde het aantal MKB-faillissementen met 16 procent. De groothandel daarentegen gaf een stijging te zien van 3,3 procent. Bij de MKB-faillissementen in de handel waren in het eerste kwartaal in totaal 1165 werkzame personen betrokken, ruim een verdubbeling vergeleken met het laatste kwartaal van vorig jaar toen 574 personen in deze bedrijfstak geraakt werden door een faillissement.
Bedrijfstakken waar het aantal faillissementen in het eerste kwartaal afnam, zijn o.m. de industrie (-21 procent), de bouw (-5 procent) en de informatie- en communicatiesector (-20,5 procent). In het MKB van de financiële dienstverlening steeg het aantal faillissementen echter met ruim 11 procent naar in totaal 106. Ook in onder andere de specialistische zakelijke dienstverlening (+20,3 procent) en de gezondheids- en welzijnszorg (+14,3 procent) steeg het aantal faillissementen onder het MKB.

Bekijk de nieuwe cijfers

Het economisch beeld van het MKB is in het eerste kwartaal van dit jaar in vergelijking met het vierde kwartaal vorig jaar licht verbeterd. Aan het begin van het eerste kwartaal lieten vijf van de twaalf beeldbepalende indicatoren een toename zien en staan in het groene kwadrant van de MKB-conjunctuurklok. Deze lichte verbetering volgt op de duidelijke verslechtering die zich in het laatste kwartaal van vorig jaar aftekende toen tien van de twaalf beeldbepalende indicatoren een afname lieten zien ten opzichte van het voorgaande kwartaal en in het oranje kwadrant belandden. Aan het begin van het vierde kwartaal vorig jaar stonden in totaal slechts twee indicatoren in het groene kwadrant.

Indicatoren die zich in het oranje of groene kwadrant bevinden hebben een ontwikkeling boven hun trendniveau waarbij groen vergeleken met het vorige kwartaal wijst op een toename en oranje op een afname van de indicator.

Laat de MKB-klok zelf lopen of filter op indicatoren

Meerderheid reële indicatoren verbeterd

De meeste reële conjunctuurindicatoren in de MKB-conjunctuurklok hebben zich verbeterd en staan daardoor begin eerste kwartaal in het groene kwadrant. Verbetering trad op bij de binnenlandse consumptie, aankopen van duurzame goederen, MKB-omzet en het aantal faillissementen onder het MKB. De enige twee reële indicatoren die begin eerste kwartaal een negatieve ontwikkeling lieten zien waren het BBP en het aantal vacatures in het MKB.

Vijf van de zes MKB-stemmingsindicatoren lager

Vijf van de zes stemmingsindicatoren in de MKB-conjunctuurklok (economische ontwikkeling, financiële vertrouwen onder MKB’ers, MKB-ondernemersvertrouwen, MKB-exportindicator en de onder consumenten gemeten consumptie-indicator) zijn begin eerste kwartaal verder afgenomen en blijven daardoor in het oranje kwadrant. De vacature-indicator is de enige stemmingsindicator die in het begin van het eerste kwartaal in vergelijking met begin van het vierde kwartaal een verbetering liet zien en daarmee in het groene kwadrant terugkeert. In het derde kwartaal waren nog twee stemmingsindicatoren positief: de MKB-exportindicator en de MKB-vacature indicator.

MKB-klok toegelicht

De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het tweede kwartaal van 2019 wordt begin juni 2019 verwacht.

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over het aantal bedrijven met een stijgende en dalende omzet gepubliceerd. Deze zijn nu up-to-date tot en met het vierde kwartaal van 2018. De cijfers geven aan bij welk percentage van de ondernemers de omzet is gestegen, danwel gedaald ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar. Er kan worden ingezoomd op verschillende grootteklassen en branches binnen het MKB.

Zie MKB-StatLine voor de cijfers

Enkele opvallende branches hierin zijn de horeca, de bouwnijverheid en de branche vervoer en opslag. In de horeca is bij 58 procent van de bedrijven de omzet toegenomen. Daartegenover staat 40 procent van de horecaondernemingen waar de omzet is afgenomen. Het verschil tussen stijgers en daler is hier dus 18 procentpunt. Ook in de bouwnijverheid is dit verschil groot met 57 procent van de bedrijven waarbij de omzet toenam tegenover 42 procent van de ondernemingen met een krimpende omzet. In de autohandel en -reparatie is het verschil tussen omzetstijgers en -dalers het kleinst. Daar nam bij 52 procent van de ondernemers de omzet toe, terwijl deze bij 46 procent afnam.

 

Worden de sectoren verder opgedeeld naar grootteklassen, dan blijkt dat voor enkele groepen het aantal bedrijven met omzetstijging kleiner is dan het aantal bedrijven met omzetdaling. Dit komt voor bij de bedrijven met 1 werkzame persoon, in de delfstoffenwinning en bij het grootbedrijf in de autohandel.

 

MKB-ondernemers zijn aan het begin van het eerste kwartaal iets minder positief gestemd. Het ondernemersvertrouwen, de stemmingsindicator van ondernemend Nederland, daalde voor het MKB van 11,8 naar 11,2. Het ondernemersvertrouwen in het gehele bedrijfsleven daalde van 13,4 naar 10,6. Het verschil komt dus grotendeels voort uit minder optimistische sentimenten in het grootbedrijf.

Het MKB-ondernemersvertrouwen daalt nu voor het vierde kwartaal op rij. Het vertrouwen is gelijk aan het gemiddelde sinds de start van de meting in 2015. In het eerste kwartaal van 2015 bereikte het MKB-ondernemersvertrouwen de laagste waarde (3,7) tot nu toe en in het eerste kwartaal van 2018 werd de hoogste waarde bereikt: 19,6. Het vertrouwen in het kleinbedrijf is met 10,8 iets groter dan in het gehele bedrijfsleven.

Vertrouwen het grootst in het MKB van de bouw

In het MKB van de bouw is het vertrouwen het grootst van alle bedrijfstakken: 27,7. Ook in de horeca, informatie en communicatie en zakelijke dienstverlening is het vertrouwen van MKB-ers bovengemiddeld. In de handel is het MKB-ondernemersvertrouwen in het eerste kwartaal het meest gedaald ten opzichte van het vierde kwartaal van 2018.

Samenstelling ondernemersvertrouwen

Het MKB-ondernemersvertrouwen geeft de stemming van Nederlandse MKB-ondernemers weer. Per bedrijfstak wordt het ondernemersvertrouwen samengesteld op basis van vragen over recente ontwikkelingen en verwachtingen van de ondernemers zoals bijvoorbeeld de omzetontwikkeling. Deze vragen worden gesteld in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN).
Het ondernemersvertrouwen Nederland wordt vervolgens samengesteld uit een gewogen gemiddelde van het vertrouwen per bedrijfstak. Het ondernemersvertrouwen geeft een indicatie van de richting waarin de Nederlandse economie zich naar verwachting zal ontwikkelen.

De nieuwste resultaten van de Conjunctuur Enquête Nederland voor het MKB zijn beschikbaar in MKB-StatLine, net als het MKB-Ondernemersvertrouwen.

In 2018 zijn ruim 191 duizend mkb-bedrijven opgericht, vooral  eenmansbedrijven. In 2018 zijn ook veel mkb-bedrijven (bijna 107 duizend) opgeheven. Het saldo van oprichtingen en opheffingen is met bijna 85 duizend het hoogste sinds 2007. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers over bedrijfsoprichtingen en -opheffingen op MKB-Statline.

Van alle oprichtingen in 2018 bestond 94 procent uit eenmanszaken, vergeleken met 82 procent in 2007. Bij de opheffingen is dat 90 procent (72 procent in 2007). Van het saldo van oprichtingen en opheffingen is 98 procent een eenmansbedrijf. Dat was 92 procent in 2007.

In de afgelopen tien jaar is het aantal bedrijven met 52 procent toegenomen tot ruim 1,75 miljoen op 1 januari 2019, waarvan 80 procent eenmansbedrijven.

Grootste toename in mkb-bedrijven die onderwijs aanbieden

Onderwijs dat buiten scholen en universiteiten wordt gegeven is in opkomst. Per saldo kwamen er 6 980 bedrijven bij die onderwijs aanbieden. Het gaat dan met name om eenmansbedrijven op het gebied van studiebegeleiding, sportonderwijs en bedrijfsopleiding. Per saldo nam het aantal managementadviesbureaus toe met 6 415. In deze sector was zowel het aantal starters als het aantal stoppers het grootst.

Bedrijven in de algemene bouw zoals klusbedrijven kenden ook een flinke netto groei (plus 4 955). In 2018 nam ook het aantal kunstbedrijven (vooral eenpersoonsbedrijfjes in de podiumkunsten) sterk toe, net als het aantal webwinkels.

Bronnen

MKB-Statline: Bedrijven; oprichtingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak

MKB-Statline: Bedrijven; opheffingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak

Bijna een kwart van de MKB-bedrijven in de business economy had in de periode juli 2017 tot juli 2018 behoefte aan externe financiering. Van die groep bedrijven verkende 81 procent de mogelijkheden, waarna 66 procent besloot een financieringsaanvraag te doen. Daarvan was 84 procent geheel of gedeeltelijk succesvol. Dit blijkt uit de nieuwe Financieringsmonitor die het CBS op aanvraag van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft opgezet.

Bekijk het dashboard met de resultaten van de Financieringsmonitor.

Slagingskans neemt toe met bedrijfsomvang

De kans op een succesvolle aanvraag hangt vooral samen met de omvang en de financiële gezondheid van het bedrijf. Het grootbedrijf is het vaakst succesvol: 99 procent slaagt er in het bedrag (deels) te krijgen. In het microbedrijf is dat 80 procent. Financiering gaat vaker naar bedrijven die de financier voldoende zekerheden kunnen bieden.

Crowdfunding en business angels vooral belangrijk voor kleinere bedrijven

Bankleningen zijn nog steeds het belangrijkst, maar alternatieven komen steeds meer voor. Van de financiering die in de markt tot stand komt, wordt het aandeel van bancair krediet in het totaal aan bedrijfsfinanciering gestaag kleiner. Het vormt nog wel altijd het grootste onderdeel in de totale financiering. In het grootbedrijf en het grotere MKB is er een beweging zichtbaar richting financiering met obligaties. Kleinere ondernemingen doen het vaakst een beroep op alternatieven zoals crowdfunding en business angels. Crowdfunding heeft in een paar jaar tijd een enorme groei doorgemaakt, maar vult nog altijd maar een klein deel van de totale financieringsbehoefte in.
Onder meer door steeds verdergaande aanscherpingen van de acceptatiecriteria door banken, die vooral het MKB raken, doet het MKB steeds vaker een beroep op alternatieven. Naast crowdfunding en business angels vormen leasing, factoring en private equity een groot deel van de financiering buiten bankleningen.

Klik hier om het rapport te lezen.

Uitbreiding vaakst drijfveer voor externe financiering

Het MKB zoekt vooral externe financiering om uit te kunnen breiden: meer  dan een derde gebruikt het verkregen geld om bestaande activiteiten op een grotere schaal uit te kunnen voeren. Daarna volgen financiering van werkkapitaal (vooral voor kleinere bedrijven) en vernieuwing van het bedrijf door nieuwe activiteiten op te zetten.

Rentepercentage gunstiger voor grote bedrijven

Bedrijven in het MKB die er in de onderzoekperiode in slaagden financiering aan te trekken, betalen gemiddeld 3,5 procent aan vaste rente en 3,0 procent aan variabele rente. De rentepercentages variëren met de omvang van de bedrijven. Zo zijn deze het hoogst voor het microbedrijf (minder dan 10 werkzame personen). Voor het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) zijn de rentes al snel een half procentpunt lager en het grootbedrijf betaalt een nog lagere rente.

Geen externe financieringsbehoefte bij driekwart MKB-bedrijven

Iets meer dan driekwart van het MKB in de business economy heeft geen behoefte aan externe middelen om hun activiteiten te financieren. Deze bedrijven financieren hun uitbreidingsplannen en werkkapitaalbehoefte in twee op de vijf gevallen vanuit interne middelen. Nog eens een kwart van de bedrijven zonder financieringsbehoefte heeft geen externe financiering nodig. Die ondernemingen verwachten niet te zullen groeien en zijn meer gericht op continuïteit.

Nieuwe Financieringsmonitor

Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gevraagd een nieuwe Financieringsmonitor op te zetten. De monitor bestaat uit twee onderdelen. Het eerste onderdeel is een verkenning van de vraagzijde van de markt voor financiering. Met een digitale enquête onder 5 200 ondernemingen is de gehele zoektocht naar financiering in beeld gebracht: van behoefte tot aan uitkomst. De uitkomsten gelden voor het MKB in de business economy in de periode juli 2017 tot juli 2018. Het tweede onderdeel is een schets van recente ontwikkelingen op de Nederlandse financieringsmarkt op basis van data van aanbieders van vijf vormen van financiering: bancair krediet, crowdfunding, factoring, leasing en private equity. De resultaten van de monitor zijn opgenomen in een onderzoeksrapport en ook te vinden in een online dashboard.

 

Volgens de Global Entrepreneurship Monitor 2018/2019, het jaarlijkse rapport waarin van meer dan 50 landen de randvoorwaarden voor ondernemerschap onderzocht worden, behoort Nederland wederom tot de koplopers als het gaat om ondernemerschap. In de (NECI-)index, die aangeeft hoe ondernemersvriendelijk een land is, staat Nederland op de derde plek. Vorig jaar was Nederland ook al een van de koplopers.

Nederland scoort met name goed op het gebied van fysieke, commerciële en juridische infrastructuur. Daarnaast is het klimaat op het vlak van financiering en belasting en van samenwerking met universiteiten in Nederland uitstekend.

Nederland scoort het hoogst op het gemak om een bedrijf te starten, gemeten onder volwassenen. Driekwart van de volwassenen vindt het makkelijk om een bedrijf te starten in Nederland, vergeleken met 12% van de volwassenen in Griekenland. Ook starten ondernemers in Nederland vergeleken met andere landen relatief vaak met hun bedrijf vanuit het zien van kansen dan vanuit noodzaak. Volgens het rapport hebben inspanningen van de overheid in de afgelopen decennia om regelgeving te versoepelen en een gunstiger klimaat voor nieuwe ondernemers te scheppen, eraan bijgedragen dat de omstandigheden om een bedrijf te starten in Nederland relatief goed zijn.

Wat verder opvalt is dat 23% van de Nederlandse ondernemers hun bedrijf als eenmanszaak willen blijven runnen en dus niet de intentie hebben om personeel aan te nemen. Alleen in Brazilië (53%) en Madagaskar (30%) ligt dit percentage hoger.

Naar de Global Entrepreneurship Monitor 2018/2019

De Global Entrepreneurship Monitor is het grootste internationaal vergelijkende onderzoek naar ondernemerschap onder de beroepsbevolking. Alle fasen van de ondernemerschapscyclus worden behandeld: van de benodigde vaardigheden via de daadwerkelijke start tot aan het eigendom van een onderneming.

Bron: Global Entrepreneurship Monitor 2018/2019 – Global report

Begin 2019 telde Nederland ruim 1,75 miljoen MKB-bedrijven. Dit is een toename van 600 duizend bedrijven (52,1 procent) vergeleken begin 2009. Het aantal eenmansbedrijven nam in tien jaar tijd met 77,8 procent toe tot 1,4 miljoen. Deze nieuwe bedrijfscijfers zijn vandaag op MKB-StatLine gepubliceerd.

Het totaal aantal bedrijven in Nederland bestond begin eerste kwartaal van dit jaar voor 99,8 procent uit MKB-bedrijven. Het aandeel van het kleinbedrijf stond op 99,2 procent, het middenbedrijf op 0,7 procent. In vergelijking met het eerste kwartaal van 2018 is het aantal MKB-bedrijven begin 2019 met 89 duizend gestegen.

Het totaal aantal grootbedrijven steeg vergeleken met het eerste kwartaal van 2018 met 1,8 procent naar bijna 3200, bijna 0,2 procent van de totale bedrijfspopulatie in Nederland. In tien jaar tijd is het aantal grootbedrijven met 3,6 procent toegenomen.

Bedrijfssectoren met bovengemiddelde groei

De sectoren met de hoogste groei van het aantal MKB-bedrijven in de afgelopen tien jaar zijn de gezondheids- en welzijnszorg (+199,7 procent) en het onderwijs (+177,7 procent). Eveneens bovengemiddeld groeide het aantal MKB-bedrijven in de specialistische zakelijke dienstverlening (+70,4 procent), de informatie- en communicatiesector (+69,2 procent) en de verhuur en overige zakelijke diensten (+59,8 procent).

Naar de nieuwe cijfers:
Aantal bedrijven naar bedrijfstak
Aantal bedrijven naar bedrijfsgrootte en rechtsvorm