Author: Redactie SvhMKB ^MV

In Nederland gevestigde bedrijven, in het niet-financiële bedrijfsleven, hebben in 2016 1431 miljard euro omgezet, 2,2 procent meer dan in 2015. Van de totale bedrijvenomzet was het MKB goed voor 62,9 procent, bijna 900 miljard euro. Het kleinbedrijf (tot 50 werkzame personen) dat in 2016 33,9 procent van de omzet voor zijn rekening nam, zag zijn opbrengsten uit verkopen, in vergelijking met 2015, met 3,9 procent het meest toenemen. Bij het middenbedrijf (50-250 werkzame personen), goed voor een omzetaandeel van 29 procent, steeg de omzet vergeleken met 2015 met 2,4 procent. De kleinste omzetgroei (+0,5 procent) realiseerde het grootbedrijf, dat in 2016 wel het grootste omzetaandeel had: 37,1 procent. Dit blijkt uit vandaag verschenen cijfers van het CBS voor De Staat van het MKB. De cijfers zijn afkomstig uit de Productiestatistieken, die jaarlijks over de diverse bedrijfstakken worden samengesteld.

In 2016 waren in totaal bijna 6 miljoen personen in het niet-financiële bedrijfsleven werkzaam, in volume goed voor 4,6 miljoen voltijdsequivalenten. Bijna 53 procent (3,1 miljoen werkzame personen) was werkzaam bij het kleinbedrijf, 18,1 procent (bijna 1,1 miljoen wp) bij het middenbedrijf en 29,2 procent (1,7 miljoen wp) bij het grootbedrijf.
De totale toegevoegde waarde die het niet-financiële bedrijfsleven in 2016 genereerde bedroeg 346 miljard euro. Bijna 39 procent was voor rekening van het kleinbedrijf, 23,7 procent voor het middenbedrijf en 37,6 procent voor het grootbedrijf.

Hoogste omzetaandeel kleinbedrijf bij horeca en bouw

In de horeca en de bouw werd in 2016 meer dan de helft van de omzet gerealiseerd door het kleinbedrijf. In de horeca liep 65,8 procent van de omzet via het kleinbedrijf en in de bouw 51 procent. In de auto- en motorbranche bedroeg het omzetaandeel van het kleinbedrijf 42,1 procent. Een prominente rol voor het middenbedrijf was er in 2016 in de groothandel: 39 procent van de omzet ging hier via het middenbedrijf, nagenoeg evenveel als via het kleinbedrijf (39,3 procent). Omvangrijke bedrijfstakken waar het grootbedrijf in 2016 het grootste omzetaandeel had zijn:

• Industrie (59,6 procent)
• Detailhandel (48,6 procent)
• Vervoer en opslag (44,3 procent)
• Informatie en communicatie (44,1 procent)

Bekijk de cijfers op MKB-StatLine of de dataset-pagina

Vandaag zijn er op de Staat van het MKB twee tabellen verschenen met cijfers over vacatures in het MKB. Het betreft enerzijds een update van de bestaande kwartaaltabel “Vacatures, bedrijfsgrootte, bedrijfstak” en anderzijds de publicatie van een nieuwe tabel “Vacatures, business economy, bedrijfskenmerken”. Deze nieuwe tabel, die jaarlijks gaat verschijnen, geeft telkens per kalenderjaar voor vier kwartalen cijfers over openstaande, ontstane en vervulde vacatures bij particuliere bedrijven en de overheid, uitgesplitst naar bedrijfsgrootte, groeicategorie, leeftijd van het bedrijf en economische activiteit.

De sinds 2014 stijgende omzet in de bouw was in 2017 weer bijna terug op het recordniveau dat in 2008 werd bereikt. De omzet lag in 2017 nog maar 2 procent onder die van 2008. In de eerste twee kwartalen van 2018 kwam de bouwomzet zelfs al bijna 5 procent boven het niveau van de eerste helft van 2008 uit. Ondernemers van klein tot groot in de bouw zijn ook positief over het lopende kwartaal. Dit blijkt uit de laatste uitkomsten van de conjunctuurenquête onder bouwondernemers. De omzetverwachtingen voor het derde kwartaal zijn vergeleken met het tweede kwartaal positief, de orderportefeuille is aan het begin van het derde kwartaal op recordniveau gevuld en de ondernemers verwachten meer personeel in dienst te nemen in het derde kwartaal. Tevens verwachten ondernemers hun prijzen in het derde kwartaal in vergelijking met het tweede kwartaal te kunnen verhogen, terwijl de winstgevendheid van bouwbedrijven in het tweede kwartaal is verbeterd.

Omzetten, prijzen en personeelssterkte stijgen, orderportefeuille goed gevuld

Naar verwachting van per saldo bijna de helft van de bouwondernemers zal de omzet in het derde kwartaal stijgen. In het grootbedrijf verwacht per saldo ruim 60 procent van de ondernemers een stijgende omzet en bij midden- en kleinbedrijf respectievelijk 48 en 34 procent. Over de hele linie worden ook prijsverhogingen verwacht: per saldo 70 procent van de bouwondernemers verwacht zijn verkoopprijzen (tarieven) in het derde kwartaal te gaan verhogen. Bij grote bouwbedrijven wordt dit door per saldo bijna 90 procent van de ondernemers verwacht, bij het middenbedrijf bij bijna 70 procent en bij het kleinbedrijf bij ruim de helft van de ondernemers. De orderportefeuille van bouwbedrijven is in het begin van het derde kwartaal op recordniveau gevuld. Dit levert voor grote bedrijven gemiddeld bijna 15 maanden werk op, middelgrote bedrijven bijna 10 maanden werk en het kleinbedrijf 6,5 maanden werk. De gunstige orderpositie doet de vraag naar personeel duidelijk toenemen. Per saldo 40 procent van de bouwbedrijven verwacht dat de personeelssterkte in het derde kwartaal zal toenemen. Dit geldt voor ruim een kwart van het kleinbedrijf, 41 procent van het middenbedrijf en de helft van het grootbedrijf. Ongeveer 40 procent van de bouwondernemers geeft overigens ook aan dat een tekort aan personeel hun productie belemmert.

Onder invloed van de ontwikkelingen in de bouw geeft per saldo een kwart van de bouwondernemers aan dat de winstgevendheid van hun bedrijf in het tweede kwartaal is verbeterd. Bij klein- en middenbedrijf geldt dit voor 18 en 14 procent van de bedrijven en bij het grootbedrijf voor 48 procent van de bedrijven.

Bekijk de cijfers op MKB StatLine

 

In 2016 waren er in Nederland 19,5 duizend bedrijven met eigen research en development activiteiten, 8,5 procent meer dan in 2011 toen er 18 duizend bedrijven zelf R&D-activiteiten ontplooiden. Het eigen personeel dat in 2016 werd ingezet voor R&D kwam uit op ruim 126 duizend werkzame personen, gezamenlijk goed voor bijna 84 duizend arbeidsjaren. In 2011 kwam de inzet van eigen personeel voor R&D uit op 74 duizend arbeidsjaren. De totale uitgaven voor de eigen R&D-activiteiten bedroegen in 2016 8,2 miljard euro, bijna 20 procent meer dan in 2011 toen de R&D-uitgaven bijna 7 miljard euro bedroegen. De R&D-uitgaven werden in 2016 voor ruim 40 procent gedaan door het MKB en voor bijna 60 procent door het grootbedrijf. Dit blijkt uit cijfers die vandaag op de Staat van het MKB zijn gepubliceerd.

Het aantal arbeidsjaren dat kleine en middelgrote bedrijven in 2016 aan eigen R&D-activiteiten besteedden bedroeg respectievelijk 26,7 duizend (31,8 procent van het totaal arbeidsjaren voor eigen R&D) en 19,9 duizend (23,7 procent).  Het grootbedrijf zette 37,3 duizend arbeidsjaren in voor de eigen R&D-activiteiten (44,5 procent). Bij grote bedrijven groeide de inzet van eigen R&D-personeel tussen 2011 en 2016 het hardst: 22,7 procent meer arbeidsjaren. Bij het kleinbedrijf groeide de inzet in die periode met 13,6 procent, terwijl het middenbedrijf 1,3 procent minder inzette.

Bekijk de cijfers op MKB-StatLine

Het MKB-ondernemersvertrouwen is aan het begin van het derde kwartaal uitgekomen op 14,5. Daarmee ligt de stemmingsindicator voor MKB-ondernemers 1,1 punt lager dan een kwartaal eerder. Desondanks bevindt het vertrouwen zich nog op een hoog niveau.

Het ondernemersvertrouwen in het gehele bedrijfsleven (15,0) is hoger dan in het gehele MKB en 0,8 punt hoger dan een kwartaal eerder. Die stijging komt dus voort uit positievere sentimenten in het grootbedrijf.

Tekort aan personeel steeds meer een belemmering

Ondernemers in het niet-financiële bedrijfsleven ondervinden in toenemende mate belemmeringen als gevolg van een tekort aan arbeidskrachten. Zowel in het MKB als het grootbedrijf worden meer ondernemers hierdoor belemmerd bij hun bedrijfsactiviteiten. In het middenbedrijf is de problematiek het grootst.

Samenstelling ondernemersvertrouwen

Het MKB-ondernemersvertrouwen geeft de stemming van Nederlandse MKB-ondernemers weer. Per bedrijfstak wordt het ondernemersvertrouwen samengesteld op basis van vragen over recente ontwikkelingen en verwachtingen van de ondernemers zoals bijvoorbeeld de omzetontwikkeling. Deze vragen worden gesteld in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN).
Het ondernemersvertrouwen Nederland wordt vervolgens samengesteld uit een gewogen gemiddelde van het vertrouwen per bedrijfstak. Het ondernemersvertrouwen geeft een indicatie van de richting waarin de Nederlandse economie zich naar verwachting zal ontwikkelen.

De nieuwste resultaten van de Conjunctuur Enquête Nederland voor het MKB zijn beschikbaar in MKB-StatLine, net als het MKB-Ondernemersvertrouwen.

De gemiddelde leeftijd van MKB-bedrijven die in het tweede kwartaal van dit jaar failliet zijn gegaan is 10 jaar. Kleinere MKB-bedrijven zijn op het moment dat het faillissement wordt uitgesproken gemiddeld jonger dan grotere MKB-bedrijven. Dit blijkt uit de nieuwe tabel “Bedrijfsleeftijd bij uitgesproken faillissementen’ die vandaag voor het eerst wordt gepubliceerd in de Staat van het MKB.

Met een gemiddelde bedrijfsleeftijd van 8,5 jaar waren failliete ZZP’ers de jongste bedrijven die in het tweede kwartaal failliet gingen. Micro-bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen waren op het moment van faillissement gemiddeld 10,2 jaar oud en bedrijven uit het kleinbedrijf (10 tot 50 werkzame personen) waren op de faillissementsdatum bijna 15 jaar oud. De middelgrote bedrijven (50 tot 250 werkzame personen) waren in het tweede kwartaal bij uitzondering niet de oudste bedrijven op het moment van faillissement: 11,9 jaar. In de periode 2011-2017 en in het eerste kwartaal van 2018 hadden de middelgrote bedrijven op het moment dat het faillissement werd uitgesproken meestal wel de hoogste bedrijfsleeftijd.

Bekijk de cijfers op MKB StatLine

In het tweede kwartaal van 2018 steeg het aantal MKB-bedrijven: ruim 49 duizend bedrijven werden opgericht, terwijl er in deze periode bijna 24 duizend MKB-bedrijven werden opgeheven. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers op MKB-StatLine die vandaag zijn gepubliceerd.

In het tweede kwartaal van dit jaar openden 49220 MKB-bedrijven hun deuren. Dat is 10,2 procent meer dan een jaar eerder. Het meeste MKB-oprichtingen vonden plaats in de specialistische zakelijke dienstverlening (21,3 procent). De handel (11,5 procent) en de bouw (10,8 procent) hadden eveneens een ruim aandeel in het totaal aantal oprichtingen in het MKB in het tweede kwartaal.
Bijna 94 procent van de oprichtingen in het MKB in het tweede kwartaal betrof bedrijven met één werkzame persoon.
In het tweede kwartaal van dit jaar sloten 23830 MKB-bedrijven hun deuren. De bedrijfstakken die domineerden bij de MKB-oprichtingen in het tweede kwartaal, waren ook koploper bij het aantal opheffingen in het MKB in het tweede kwartaal. In de specialistische zakelijke dienstverlening werden 4 675 bedrijven opgeheven (19,6 procent van het totaal aantal opheffingen), in de handel 4285 bedrijven (18,0 procent) en in de bouw 1780 bedrijven (7,5 procent). Van de in het tweede kwartaal opgeheven bedrijven in het MKB behoorde 90 procent tot de categorie bedrijven met één werkzame persoon.

Bekijk de nieuwste cijfers op MKB-StatLine

In het tweede kwartaal van dit jaar zijn in het niet-financiële bedrijfsleven 692 MKB-bedrijven failliet verklaard, 1,4 procent minder dan in het eerste kwartaal. De meeste faillissementen vonden plaats onder bedrijven die op het moment van faillissement minstens tien jaar oud waren. Dit blijkt uit cijfers die vandaag op de Staat van het MKB zijn gepubliceerd.

Bijna een derde van de MKB-faillissementen in het tweede kwartaal betrof bedrijven die op het moment van faillissement tien jaar of ouder waren. Een kwart bestond op de faillissementsdatum nog geen drie jaar. In vergelijking met het eerste kwartaal gingen er 12 procent minder bedrijven jonger dan drie jaar failliet. Het aantal failliete bedrijven met een leeftijd van vijf tot tien jaar steeg in vergelijking met het eerste kwartaal met ruim 12 procent. Het aantal faillissementen onder bedrijven van tien jaar of ouder bleef stabiel op het niveau van het eerste kwartaal.

Faillissementen bij kleinbedrijf gedaald en bij middelgrote bedrijven gestegen

Bij het kleinbedrijf daalde het aantal faillissementen in het tweede kwartaal vooral bij de bedrijven met 1 werkzame persoon (-2,5 procent) en 2 tot 10 werkzame personen (-1,6 procent). Bij de middelgrote bedrijven (50-250 werkzame personen) steeg het aantal faillissementen met 37,5 procent.

Bekijk hier de nieuwe cijfers

Aan het begin van het derde kwartaal telde Nederland ruim 1,7 miljoen MKB-bedrijven. Dit is een toename van 4,5 procent vergeleken met een jaar eerder. Het sterkst groeide het aantal eenmansbedrijven. Deze nieuwe bedrijfscijfers zijn vandaag op MKB-StatLine gepubliceerd.

Het totaal aantal bedrijven in Nederland bestond begin derde kwartaal voor 99,8 procent uit MKB-bedrijven. Bijna alle bedrijfsgroottes in het MKB namen vergeleken met het derde kwartaal vorig jaar in aantal toe. Het aantal bedrijven met 1 werkzame persoon steeg met 75 duizend. Alleen het aantal bedrijven met 2 tot 5 werkzame personen daalde met ruim 4 duizend.
Het totaal aantal grootbedrijven steeg vergeleken met het derde kwartaal van 2017 met 3,9 procent naar bijna 3200, bijna 0,2 procent van de totale bedrijfspopulatie in Nederland.

In absolute zin hoogste MKB-groei in specialistische zakelijke dienstverlening en bouw

In de specialistische zakelijke dienstverlening kwamen er in het derde kwartaal de meeste MKB-bedrijven bij: bijna 17 duizend, in de bouw ruim 10 duizend. Overigens groeide in bijna alle bedrijfstakken het aantal MKB-bedrijven. Het aantal MKB-bedrijven in de energievoorziening steeg relatief het sterkst (+11,1 procent). Alleen bij het openbaar bestuur en de overheidsdiensten daalde het aantal MKB-bedrijven (-4,4 procent).

Naar de nieuwe cijfers:
Aantal bedrijven naar bedrijfstak
Aantal bedrijven naar bedrijfsgrootte en rechtsvorm

Het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) heeft in 2016 voor 15 miljard euro in materiële vaste activa geïnvesteerd. Dit is een toename van 7,8 procent ten opzichte van 2015. Het kleinbedrijf (tot 50 werkzame personen) en vooral het grootbedrijf (vanaf 250 werkzame personen) investeerden in 2016 juist minder dan in 2015. Bij het grootbedrijf bedroeg de afname 10,7 procent en bij het kleinbedrijf 0,9 procent. Dit meldt het CBS in de Staat van het MKB.

In totaal investeerde het bedrijfsleven (excl. financiële instellingen) in 2016 voor 49 miljard in materiële vaste activa, 3,2 procent minder dan in 2015. Een kwart van de investeringen werd in 2016 gedaan door het kleinbedrijf, ruim 30 procent door het middenbedrijf en het grootbedrijf had met bijna 45 procent van de investeringen veruit het grootste aandeel.

Naar sectoren bezien was de industrie in 2016 de grootste investeerder in materiële vaste activa (8,0 miljard euro), op de voet gevolgd door de sectoren “Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke diensten” en “Vervoer en opslag” (beiden 7,1 miljard euro). Relatief klein waren in 2016 de investeringen in de horeca en de delfstoffenwinning (beiden 1,0 miljard euro).

Sectoren met opvallende stijging van de investeringen in 2016 zijn de informatie en communicatie (+36,3 procent) en de horeca (+20,7 procent). De sterkste daling van investeringen deed zich voor in de delfstoffenwinning (-65,1 procent) en bij de energievoorziening (-46,1 procent).

Bekijk de cijfers op MKB Statline