Tag: midden- en kleinbedrijf

Nederland een exportland: mkb-uitvoer van goederen in 2020

Dat Nederland sterk gericht is op de internationale handel blijkt onder andere uit de exportcijfers. Vanaf 2015 tot 2019 nam de exportwaarde van goederen jaar op jaar toe. Met een exportwaarde van ruim 515 miljard euro behaalde Nederland in 2019 een exportrecord.* In 2020 kregen exporteurs echter te maken met handelsbeperkende maatregelen om de verspreiding van corona tegen te gaan. In deze periode schaalden ook buitenlandse afnemers sterk af of gingen in lockdown. Hierdoor zakte de exportwaarde van goederen tot bijna 483 miljard euro. Het huidige onderzoek van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) op de Staat van het mkb (svhmkb) geeft een beeld van de goederenuitvoer en –exporteurs binnen het mkb in dit atypische jaar.

In 2020 exporteerden ruim 112 duizend Nederlandse bedrijven goederen vanuit Nederland naar het buitenland. Dit is zes procent minder dan een jaar eerder, toen waren er bijna 120 duizend exporteurs. De Nederlandse exporteurs waren in 2020 goed voor ongeveer 70 procent van de exportwaarde van goederen uit Nederland, dat is ongeveer 344 miljard euro. Daarmee daalde de uitvoerwaarde met vier procent ten opzichte van 2019.

Het overige gedeelte van de exportwaarde van goederen uit Nederland betrof die van buitenlandse bedrijven die via Nederland goederen doorvoerden naar andere landen. Die exportwaarde daalde tijdens het eerste coronajaar harder dan de goederenexport van Nederlandse bedrijven, waardoor de totale exportwaarde van goederen uit Nederland met meer dan zes procent daalde.

Grootste daling exportwaarde bij grootbedrijf

Het gros van de Nederlandse goederenexporteurs in 2020 betrof het midden- en kleinbedrijf (mkb). Deze bedrijven zorgden dan ook voor de daling van het totaalaantal goederexporteurs in 2020; het aantal grootbedrijven (250 of meer werkzame personen) dat goederen exporteerde nam juist licht toe ten opzichte van 2019. Ondanks deze toename zag het grootbedrijf de uitvoerwaarde van goederen dalen met bijna 8 miljard euro (-6 procent). De goederenexportwaarde van het mkb daalde met drie procent minder hard en bedroeg ruim 216 miljard euro in 2020. Dat is 63 procent van de totale uitvoer door Nederlandse bedrijven. In 2020 golden er diverse handelsbeperkende maatregelen in het kader van corona en de Brexit.

Binnen mkb vooral middenbedrijf getroffen door handelsbeperkingen

Met slechts 5 procent van het totale aantal mkb-goederenexporteurs was het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) goed voor meer dan de helft van de goederenuitvoerwaarde van het mkb in 2020. Wel drukte de handelsbeperkte maatregelen de exportwaarde van het middenbedrijf; deze daalde met ruim 9 miljard euro ten opzichte van 2019, een daling van 8 procent. Zowel het microbedrijf (tot 10 werkzame personen) als het kleinbedrijf (10 tot 50 werkzame personen) zag de uitvoer juist met drie procent toenemen tijdens het eerste coronajaar. Van de mkb-bedrijven die goederen exporteerde in 2020 was 80 procent een microbedrijf en 15 procent een kleinbedrijf.

Duitsland grootste afnemer van Nederlandse mkb

Van de totale uitvoer door Nederlandse mkb-bedrijven in 2020 werd bijna 23 procent geëxporteerd naar Duitsland. Hiermee was Duitsland de grootste buitenlandse afnemer van het Nederlandse mkb. Ook België, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten waren respectievelijk grote afnemers; zij maakten samen bijna 30 procent van de mkb-goederenexport uit.

In het jaar voorafgaand aan de coronapandemie steeg de export door mkb-bedrijven naar de meeste landen licht. Deze toename sloeg in 2020 voor veel exportbestemmingen volledig om. Mede door de effecten van de Brexit nam de goederenexport door mkb-bedrijven naar het Verenigd Koninkrijk in 2020 het sterkst af met ruim twee miljard euro, een daling van 12 procent. Ook de goederenexport naar Duitsland nam met één miljard euro fors af (-2 procent) ten opzichte van 2019. De uitvoer door mkb-bedrijven naar België en Verenigde Staten nam juist licht toe.

Starters exporteren vooral naar Duitsland en België

In 2020 waren er ruim 21 duizend goederenexportstarters binnen het mkb, een afname ten opzichte van 2019. Toen waren er ruim 26 duizend mkb-starters op de goederenexportmarkt, een recordaantal in vergelijking met eerdere jaren. Exportstarters zijn bedrijven die in een bepaald jaar wel exporteerden, maar in de voorgaande twee jaren nog niet.

Vooral veel mkb-exporteurs in de handel

42 procent van het totale aantal mkb-goederenexporteurs was actief in de bedrijfstak handel, veruit het meest van alle bedrijfstakken. Het merendeel hiervan was een groothandelaar. De mkb-handelaren waren goed voor een uitvoerwaarde van 119 miljard, dat is 55 procent van de totale exporthandel van Nederlandse bedrijven. Ook binnen de industrie en specialistische zakelijke dienstverlening exporteerden relatief veel mkb-bedrijven goederen.

*Cijfers zijn bekend vanaf 2012, betreft cijfers over goederen.

Bekijk hier de cijfers over de internationale handel van het mkb.

Lees meer over internationale handel:

Zelfstandig mkb vooral indirect van belang voor export

Internationaliseringsmonitor: Nederland handelsland 2021

Internationaliseringsmonitor: Nederland handelsland 2020

Recordaantal openstaande mkb-vacatures in eerste kwartaal 2022

Aan het einde van het eerste kwartaal 2022 stond er een recordaantal van 249 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Tijdens het begin van de coronapandemie nam het aantal openstaande vacatures af, maar sinds het tweede kwartaal van 2021 werden recordhoogtes bereikt. Eerder piekte het aantal openstaande vacatures in het eerste kwartaal nog op 157 duizend in 2019. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb.

Het aantal openstaande vacatures steeg begin 2022 harder binnen het mkb dan het grootbedrijf; het aantal mkb-vacatures nam met 82 procent toe en voor het grootbedrijf was de stijging 78 procent ten opzichte een jaar eerder. In het eerste kwartaal van 2021 nam het aantal mkb-vacatures ook al flink toe, terwijl dit aantal binnen het grootbedrijf juist daalde ten opzichte van een jaar eerder. Begin 2020 zat Nederland in de eerste lockdown vanwege de coronapandemie en nam met name het aantal mkb-vacatures fors af.

In het kleinbedrijf (10 tot 50 werkzame personen) namen de openstaande vacatures relatief het meeste toe ten opzichte van het eerste kwartaal 2021 en verdubbelde bijna tot ruim 91 duizend vacatures. Ook in het microbedrijf (0 tot 10 werkzame personen) en middenbedrijf  (50 tot 250 werkzame personen) was de stijging fors met respectievelijk ruim 67 en 81 procent.

Ruime verdubbeling mkb-vacatures in handel, vervoer en horeca

In alle bedrijfstakken binnen het mkb groeide het aantal openstaande vacatures ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2021 en 2020. Daarmee zijn het aantal openstaande vacatures nu in alle sectoren ruim boven de aantallen van het eerste kwartaal van 2019, voor de coronamaatregelen. Binnen de handel, vervoer en horeca was de toename het grootst en nam het aantal vacatures ten opzichte van het eerste kwartaal 2021 met 51 duizend vacatures ruim 125 procent toe. Ten opzichte van het eerste kwartaal 2019 gaat dit met bijna 38 duizend vacatures om een toename van ruim 73 procent.

090

Vacaturegroei in gezondheids- en welzijnszorg relatief groter in mkb

In de meeste bedrijfstakken was de relatieve groei van het aantal openstaande vacatures ten opzichte van het eerste kwartaal 2021 kleiner in het mkb dan in het grootbedrijf. In de gezondheids- en welzijnszorg was de toename van het aantal openstaande mkb-vacatures juist groter, bijna 70 procent tegenover ruim 50 procent voor het grootbedrijf. In absolute aantallen was de groei wel hoger in het grootbedrijf; daar steeg het aantal vacatures met bijna 15 duizend, terwijl de toename binnen het mkb bijna 8 duizend was.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Economisch beeld mkb licht verslechterd begin 2022

In het eerste kwartaal van 2022 verslechterde het economisch beeld van het midden- en kleinbedrijf (mkb) licht. De helft van de twaalf conjunctuurindicatoren presteerden minder dan een kwartaal eerder, wel lagen nagenoeg alle indicatoren boven hun langjarige trend. Een kwartaal eerder lagen tien van de twaalf indicatoren boven de trend en liet een zelfde aantal een verbetering zien. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van de nieuwste stand van de MKB-conjunctuurklok. 

De mkb-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb. De twaalf conjunctuurindicatoren van het midden- en kleinbedrijf (mkb) worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren. Stemmingsindicatoren zijn bijvoorbeeld het financieel vertrouwen en het ondernemersvertrouwen. Reële economische indicatoren zijn onder andere het bbp, de omzet en de vacatures.

Stemmingsindicatoren verslechterd

Van de stemmingsindicatoren lieten enkel het financieel vertrouwen en de stemming over de economische ontwikkeling een verbetering zien ten opzichte van het laatste kwartaal van 2021. De stemming over de consumptie bleef begin 2022 gelijk en bevond zich als enige stemmingsindicator onder de trend. Eind 2021 ontwikkelden vijf van de indicatoren zich nog positief en daalde het financieel vertrouwen juist.

Verdeeld beeld bij reële indicatoren

Van de zes reële indicatoren nam de helft toe ten opzichte van het vierde kwartaal van 2021. De omzetindicator verbeterde, nadat deze een kwartaal eerder nog een verslechtering liet zien. Ook het volume van de binnenlandse consumptie verbeterde en lag hiermee weer boven de trend. De indicatoren gericht op consumptie van duurzame goederen, faillissementen en vacatures verslechterden juist, een kwartaal eerder ontwikkelden deze indicatoren zich nog positief. Alle indicatoren lagen begin 2022 boven de trend.

Mkb-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een verslechtering. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

Direct naar het Conjunctuurdashboard.

Eind 2021 meer openstaande mkb-vacatures dan eind 2020 en 2019

Aan het einde van het vierde kwartaal 2021 stonden er 202 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Dit zijn 90,5 duizend openstaande vacatures meer dan in het vierde kwartaal 2020 en ruim 55 duizend meer dan in het vierde kwartaal 2019. Het mkb is daarmee goed voor meer dan de helft van het totaal aantal openstaande vacatures in Nederland. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op De Staat van het mkb.

In het micro-kleinbedrijf (minder dan 50 werkzame personen) namen de openstaande vacatures relatief het meeste toe ten opzichte van het vierde kwartaal 2020, namelijk met 82 procent naar bijna 132 duizend vacatures. Ook in het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) en het grootbedrijf (250 werkzame personen of meer) was de toename fors, waardoor er eind 2021 respectievelijk ruim 70 duizend en 174 duizend vacatures openstonden. Dit is ook meer dan in het vierde kwartaal van 2019; toen stonden er bijna 98 duizend open in het micro-kleinbedrijf, ruim 49 duizend in het middenbedrijf en meer dan 134 duizend in het grootbedrijf. Eind 2020 namen de openstaande vacatures binnen zowel het mkb als het grootbedrijf nog af ten opzichte van het vierde kwartaal van 2019. In zowel 2020 als 2021 kreeg Nederland tegen het einde van het vierde kwartaal te maken met een lockdown.

Vacaturegroei in gezondheids- en welzijnszorg relatief groter in mkb

In alle bedrijfstakken binnen het mkb groeide het aantal opstaande vacatures ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2020 en 2019. Binnen de zakelijke dienstverlening stonden eind 2021 de meeste mkb-vacatures open, namelijk ruim 40 duizend. De toename ten opzichte van eind 2020 was binnen de handel met bijna 88 procent relatief het grootst, maar was wel kleiner dan de toename binnen het grootbedrijf. In de gezondheids- en welzijnszorg was de toename binnen het mkb bijna 79 procent (ruim 8 duizend) ten opzichte van 2020 en bijna 66 procent (ruim 7 duizend) ten opzicht van 2019. Voor het grootbedrijf lag dit lager en was de toename respectievelijk bijna 40 procent en 31 procent. In de bedrijfstak cultuur, recreatie en overige diensten was de toename ten opzichte van eind 2020 en 2019 binnen het mkb relatief gezien juist kleiner dan binnen het grootbedrijf.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Blijvende stijging recordaantal openstaande vacatures in het mkb

Aan het einde van het derde kwartaal 2021 stonden er bijna 214 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (mkb).  Hiermee is het recordaantal openstaande vacatures van het vorig kwartaal met bijna 27 duidend (ruim 14 procent) overstegen. Het mkb is daarmee goed voor bijna 57 procent van het totaal aantal openstaande vacatures in Nederland. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb.

In het micro-kleinbedrijf (minder dan 50 werkzame personen) namen de openstaande vacatures met bijna 15 procent het meeste toe ten opzichte van het tweede kwartaal 2021. In het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) was de toename bijna 13 procent, voor het grootbedrijf (250 werkzame personen of meer) was dit ongeveer 11 procent. Een kwartaal eerder nam het aantal openstaande vacatures in zowel het micro-kleinbedrijf als het middenbedrijf met een recordtoename van ongeveer 37 procent toe.

Grootste vacaturegroei in de handel

In de handel nam het aantal openstaande vacatures binnen het mkb toe met 7 duizend vacatures (ongeveer 21 procent) naar bijna 41 duizend vacatures. Daarmee stonden in het derde kwartaal de meeste vacatures open in de handel. In de bedrijfstak bouwnijverheid was de stijging in het aantal openstaande vacatures het kleinst. Daar steeg het aantal openstaande vacatures met bijna 8 procent naar 17 duizend vacatures.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Economisch beeld mkb boven trend

Aan het begin van het derde kwartaal 2021 presenteerden het merendeel van de indicatoren van de mkb-conjunctuurklok boven hun langjarige trend. Hierdoor was er voor het eerst sinds de coronacrisis sprake van hoogconjunctuur binnen het mkb. Alle twaalf de indicatoren lieten een verbetering zien. Een kwartaal eerder bevonden negen van de twaalf indicatoren zich nog onder hun langjarige trend. Dit meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van de nieuwste stand van de mkb-conjunctuurklok. 

 

 

De mkb-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb. De twaalf conjunctuurindicatoren van het midden- en kleinbedrijf (mkb) kunnen worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren. Stemmingsindicatoren zijn bijvoorbeeld het financieel vertrouwen en het ondernemersvertrouwen. Reële economische indicatoren zijn onder andere het bbp, de omzet en de vacatures.

Stemmingsindicatoren verbeterd

Alle zes de stemmingsindicatoren namen toe ten opzichte van het tweede kwartaal van 2021. Toen ontwikkelden de meeste stemmingsindicatoren zich ook al positief en daalde enkel de stemming over de economische ontwikkeling. De stemming over de consumptie lag aan het begin van het derde kwartaal 2021 ondanks de positieve ontwikkeling nog wel onder de trend.

Ook reële indicatoren namen toe

Ook de zes reële indicatoren namen in het derde kwartaal 2021 zonder uitzondering toe ten opzichte van het voorgaand kwartaal. De indicator gericht op consumptie van duurzame goederen liet toen nog een negatieve ontwikkeling zien, evenals het volume van de binnenlandse consumptie. Laatstgenoemde bevond zich aan het begin van het derde kwartaal als de enige indicator onder de trend. In het tweede kwartaal van 2021 gold dit nog voor vijf van de zes indicatoren en lag enkel het aantal faillissementen boven de trend.

mkb-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een verslechtering. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

De mkb-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het mkb in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de mkb-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het vierde kwartaal van 2021 wordt begin december 2021 verwacht.

Bronnen:

Staat van het MKB – Conjunctuurdashboard

 

Recordaantal openstaande vacatures in het mkb

Aan het einde van het tweede kwartaal 2021 stonden er ruim 187 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Dit is het hoogste aantal openstaande vacatures sinds de start van de meting in 2011 en is toe te schrijven aan een recordgroei van het aantal openstaande vacatures in het mkb van ruim 50 duizend. Daarmee droeg het mkb voor meer dan de helft bij aan de recordgroei van het totaal aantal vacatures in Nederland. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op De Staat van het MKB.

In zowel het micro- en kleinbedrijf (minder dan 50 werkzame personen) als in het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) nam het aantal openstaande vacatures ongeveer 37 procent toe ten opzichte van het tweede kwartaal 2021 naar respectievelijk 125,2 en 61,9 duizend vacatures. Hiermee kwam het totaal van het openstaande vacatures voor het mkb uit op een recordaantal van ruim 187 duizend vacatures. Hiermee droeg het mkb voor meer dan de helft bij het totale aantal vacatures in Nederland (zie: Meer vacatures dan werklozen in tweede kwartaal (cbs.nl)).

Grootste vacaturegroei in de cultuursector en de handel

In de bedrijfstak cultuur, recreatie en overige diensten nam het aantal openstaande vacatures toe met bijna 3 duizend naar ruim 8 duizend vacatures, een stijging van bijna 54 procent. In de handel nam het aantal openstaande vacatures toe met bijna 10 duizend vacatures (41,4 procent) naar bijna 34 duizend vacatures.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Ondernemersvertrouwen mkb neemt verder toe

Het mkb-ondernemersvertrouwen nam aan het begin van het derde kwartaal 2021 verder toe en was voor het eerste sinds de coronacrisis binnen alle bedrijfstakken positief. Met name binnen de horeca steeg de stemmingsindicator van ondernemend Nederland fors. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb.

De gegevens voor dit onderzoek zijn begin juli 2021 verzameld. Vanaf 26 juni werden de coronamaatregelen versoepeld en golden nog weinig beperkingen. Op 10 juli werden de regels weer iets aangescherpt vanwege oplopende coronabesmettingen.

Het mkb-ondernemersvertrouwen kwam aan het begin van derde kwartaal 2021 uit op 15,2. Dit is een toename van bijna 11 punten ten opzichte van een kwartaal eerder, toen de stemmingsindicator voor het eerst sinds de coronacrisis weer positief was. In het tweede kwartaal van 2020 daalde de stemmingsindicator nog ongekend. Het sentiment herstelde zich in de volgende kwartalen grotendeels, maar was tot en met het eerste kwartaal 2021 negatief. Het ondernemersvertrouwen van het mkb lag begin juli 2021 meer dan 3 punten onder het ondernemersvertrouwen voor het totale bedrijfsleven. Dit komt doordat het sentiment binnen het grootbedrijf optimistischer was dan binnen het mkb.

Horecaondernemers voor het eerst weer optimistisch

Binnen alle bedrijfstakken waren mkb-ondernemers begin juli positief gestemd. Horecaondernemers waren in eerdere coronakwartalen nog zeer pessimistisch, maar dit sloeg om en het mkb-ondernemersvertrouwen onder horecaondernemers was begin juli zelfs het hoogst van alle bedrijfstakken. Ook binnen vrijwel alle andere bedrijfstakken nam de stemmingsindicator toe. De bouwnijverheid — waar het mkb-ondernemersvertrouwen sinds het laatste kwartaal van 2020 al positief is — was met een daling van een halve punt de enige uitzondering.

Samenstelling ondernemersvertrouwen

Het ondernemersvertrouwen van het mkb geeft de stemming van Nederlandse mkb-ondernemers weer. Per bedrijfstak wordt het ondernemersvertrouwen samengesteld op basis van vragen over recente ontwikkelingen en verwachtingen van de ondernemers zoals bijvoorbeeld de omzetontwikkeling. Deze vragen worden gesteld in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN).

Het ondernemersvertrouwen Nederland wordt vervolgens samengesteld uit een gewogen gemiddelde van het vertrouwen per bedrijfstak. Het ondernemersvertrouwen geeft een indicatie van de richting waarin de Nederlandse economie zich naar verwachting zal ontwikkelen.

De nieuwste resultaten van de Conjunctuur Enquête Nederland voor het MKB zijn beschikbaar in MKB-StatLine, net als het MKB-Ondernemersvertrouwen.

Economisch beeld mkb in het tweede kwartaal 2021 iets positiever

Het economisch beeld van het mkb is in het tweede kwartaal van dit jaar in vergelijking met het eerste kwartaal 2021 licht verbeterd. In de mkb-conjunctuurklok van het tweede kwartaal presteren tien van de twaalf indicatoren onder hun langjarige trend, maar tonen wel verbetering. De toename in het aantal vacatures wijst op een herstel in de arbeidsmarkt. Er was er nog steeds sprake van laagconjunctuur voor het mkb. Dit meldt het CBS op basis van de nieuwste stand van de MKB-conjunctuurklok.

 De MKB-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb: het bevat vrijwel alle belangrijke economische informatie die het CBS tijdens de afgelopen periode heeft gepubliceerd over het mkb. In de MKB-conjunctuurklok van het eerste kwartaal van 2020, voor de coronacrisis, presteerden alle twaalf indicatoren nog boven de trend. De maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus hebben sindsdien voor veel indicatoren in de klok grote invloed gehad. In het tweede en derde kwartaal van 2020 stond de klok op het laagste punt. In de kwartalen daarna toont de klok enig herstel voor het mkb, maar is het economisch beeld nog niet volledig hersteld.

Stemmingsindicatoren licht verbeterd

De twaalf conjunctuurindicatoren van het mkb kunnen worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren zoals omzet en vacatures. Het ondernemersvertrouwen en de verwachte ontwikkeling van het aantal vacatures namen in de tweede kwartaal toe ten opzichte van voorgaand kwartaal. Het financieel vertrouwen, de stemming over de exportontwikkelingen en de verwachtingen over de consumptie bleven positief, maar nog wel onder de trend. De stemming over de economische ontwikkeling was negatiever in het tweede kwartaal ten  opzichte van het voorgaand kwartaal.

Begin tweede kwartaal van 2021 zijn vier van de zes reële indicatoren vergeleken met het eerste kwartaal 2021 verbeterd. Deze indicatoren geven de stand op basis van het afgelopen kwartaal weer. Het aantal vacatures sloeg om van negatief naar positief.  Ook het bbp, aantal faillissementen, en de omzet van het mkb zijn verbeterd ten opzichte van het voorgaand kwartaal. De reële indicatoren gericht op consumptie van duurzame goederen en het volume van de binnenlandse consumptie ontwikkelden zich verder in de negatieve richting.

 

Weinig behoefte aan vreemd vermogen in het midden- en kleinbedrijf

Ondernemers in het mkb met minimaal 5 werkzame personen is in de conjunctuurenquete Nederland van mei 2021 ook gevraagd naar de behoefte aan extern eigen of vreemd vermogen om te voldoen aan betalingsverplichtingen veroorzaakt door de coronacrisis, of voor het doen van investeringen. Het gaat hierbij niet om financiële steunmaatregelen van de overheid tijdens de coronacrisis.

Verreweg de meeste mkb-ondernemers binnen de dienstverlening, industrie en detailhandel (exclusief autohandel) hadden geen behoefte om extern vermogen aan te trekken om aan betalingsverplichtingen veroorzaakt door de coronacrisis te voldoen. De meeste mkb-ondernemers die deze behoefte wel hadden hebben ook daadwerkelijk extern vermogen aangetrokken. Een kleiner deel slaagde hier niet in of heeft nog geen aanvraag gedaan. Vergeleken met de industrie en detailhandel trok het kleinbedrijf binnen de dienstverlening met bijna 12 procent het vaakst extern vermogen aan voor dit doel. Binnen de industrie en detailhandel was dit percentage met 6 procent voor het kleinbedrijf het laagst. Voor alle drie de sectoren geldt dat de behoefte aan extern vermogen voor het kleinbedrijf (5 tot 50 werkzame personen) relatief groter was dan voor het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen).

Voor het doen van investeringen tijdens de coronaperiode was de behoefte van midden- en kleinbedrijven om extern vermogen aan te trekken groter dan voor het voldoen aan coronacrisis-gerelateerde betalingsverplichtingen. Ook was de behoefte aan extern vermogen groter voor het kleinbedrijf dan voor het middenbedrijf. Binnen de dienstverlening trokken mkb-ondernemers met ruim 14 procent relatief gezien het vaakst extern vermogen aan. Ongeveer 7 procent van de kleinbedrijven in de bedrijfstak industrie gaf aan wel behoefte te hebben aan extern vermogen voor investeringen, maar nog geen aanvraag te hebben gedaan. Voor de detailhandel betrof dit 2,3 procent van het ondernemers binnen het kleinbedrijf.

In het artikel ‘Het Nederlandse midden- en kleinbedrijf Europees vergeleken’ wordt de economische omvang van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf (mkb) vergeleken met het mkb in andere Europese landen.

MKB-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een verslechtering. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het derde kwartaal van 2021 wordt begin september 2021 verwacht.

Bronnen:

Staat van het MKB – Conjunctuurdashboard

Tabel – Conjunctuurenquête Nederland

Relevante link :

Artikel – Het Nederlandse midden- en kleinbedrijf Europees vergeleken

Verbetering conjunctuurbeeld MKB zet begin 2021 door

Begin 2021 liet het conjunctuurbeeld van het MKB een positieve ontwikkeling zien ten opzichte van eind 2020. Negen conjunctuurindicatoren verbeterden ten opzichte van het vierde kwartaal 2020, toen waren dit er nog zeven. Het toegenomen financiële vertrouwen en de optimistische verwachtingen over de exportontwikkelingen droegen onder andere bij aan een positiever beeld begin 2021. Wel was er nog steeds sprake van laagconjunctuur, waarbij het conjunctuurbeeld zich onder de trend bevindt. Dit blijkt uit de vandaag gepubliceerde MKB-conjunctuurklok.

Stemmingsindicatoren verbeterd

De conjunctuurindicatoren kunnen worden onderverdeeld in stemmingsindicatoren en reële indicatoren. Alle zes de stemmingsindicatoren namen in het eerste kwartaal 2021 toe ten opzichte van voorgaand kwartaal. Voorgaand kwartaal daalden het financieel vertrouwen, de verwachtingen over de consumptie en de economische ontwikkeling nog. Hoewel deze indicatoren positief omsloegen bevonden zij zich nog wel onder de trend. Het ondernemersvertrouwen, de stemming over de exportontwikkeling en de verwachte ontwikkeling van vacatures verbeterden net als voorgaand kwartaal. Deze indicatoren bleven ondanks de verbetering in hetzelfde kwadrant.

Drie reële indicatoren verslechterd

De reële indicatoren lieten begin 2021 een gevarieerder beeld zien, waarbij drie van de zes indicatoren verbeterden ten opzichte van het vierde kwartaal 2020. Deze indicatoren geven de stand op basis van het afgelopen kwartaal weer. Het BBP liet voor het eerst een verbetering zien. De hogere omzet van het MKB en het verminderde aantal faillissementen zorgden voor een verbetering ten opzichte van voorgaand kwartaal. Het aantal faillissementen bevond zich hierbij als enige indicator boven de trend. Waar de consumptie van duurzame goederen zich voorgaand kwartaal nog positief ontwikkelde tot boven trendniveau, daalde deze indicator dit kwartaal en kwam weer onder de trend uit. Ook het aantal vacatures verslechterde begin 2021 en het volume van de binnenlandse consumptie ontwikkelde zich nog verder in negatieve richting.

Bekijk het Conjunctuurdashboard

MKB-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een verslechtering. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het tweede kwartaal van 2021 wordt begin juni 2021 verwacht.