Lindsey de Graaff – Page 2 – CBS Staat van het MKB

Bedrijven met gestegen kosten hebben meer behoefte aan externe financiering

Voor bijna 6 op de 10 bedrijven vormden de bedrijfskosten een (zeer) belemmerende factor voor de bedrijfsvoering in de periode van 1 juli 2021 tot 1 juli 2022. Dat waren er meer dan een jaar eerder, en deze bedrijven gaven ook vaker aan behoefte te hebben aan externe financiering. Binnen het totale mkb is het aantal bedrijven met behoefte aan financiering licht afgenomen. Dit blijkt uit de Financieringsmonitor, die jaarlijks door het CBS wordt gemaakt in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Voor dit onderzoek is een enquête gehouden onder bedrijven in de business economy met twee of meer werkzame personen.

Bekijk het dashboard van de financieringsmonitor

Meer bedrijven belemmerd door hoge kosten

Meer bedrijven dan in voorgaande jaren gaven in 2022 aan dat de bedrijfskosten een (zeer) belemmerende factor vormden. 57 procent van de bedrijven in het midden- en kleinbedrijf (mkb) gaf dit aan. In 2021 was dit 39 procent. Bij middelgrote bedrijven steeg dit percentage van 43 naar 68. Onder alle grootteklassen is het aandeel bedrijven dat de huidige bedrijfskosten als zeer belemmerend ervaart, relatief sterk toegenomen. Van de bedrijven in het mkb die de huidige bedrijfskosten als (zeer) belemmerend ervaren, heeft 22 procent een externe financieringsbehoefte. Voor bedrijven die hoge kosten niet als belemmerend ervaren is dit 6 procent.

Start en uitbreiding meest genoemde financieringsdoel

De inzet van externe financiering is samen te vatten in drie hoofddoelen: start en uitbreiding, continuering en nieuwe activiteiten. Bedrijven kunnen behoefte hebben aan externe financiering voor meerdere van deze doelen. De meeste bedrijven met financieringsbehoefte hadden het geld nodig voor start en uitbreiding (78 procent). Bij 69 procent was continuering het hoofddoel en bij 58 procent nieuwe activiteiten. Onder de hoofddoelen vallen meerdere subdoelen. Het meest voorkomende financieringsdoel onder start en uitbreiding is uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. In het geval van het hoofddoel continuering is het meest voorkomende subdoel de financiering van voorraden en werkkapitaal (43 procent), en bij nieuwe activiteiten de financiering voor personeelskosten (21 procent).

Verwachte financieringsbehoefte kleine en middelgrote bedrijven gestegen

Met ruim 2 op de 10 middelgrote en kleine bedrijven die externe financiering verwachtten nodig te hebben, was de behoefte in deze grootteklassen in 2022 het grootst. Een jaar eerder was de verwachte financieringsbehoefte van deze bedrijven juist relatief klein. Onder grote en microbedrijven nam de verwachte financieringsbehoefte licht af. Dat geldt ook voor het totale mkb, met een afname van 13 procent in 2021 naar 12 procent in 2022.

bron: www.cbs.nl

Afname aantal mkb-vacatures in het derde kwartaal 2022

Aan het einde van het derde kwartaal 2022 stonden er ruim 240 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Daarmee is het aantal vacatures ten opzichte van het tweede kwartaal 2022 met 22,8 duizend gedaald. Dit is de eerste daling nadat het aantal openstaande vacatures vier kwartalen achtereen is toegenomen. Het aantal openstaande vacatures ligt nu onder het niveau van het eerste kwartaal van dit jaar. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op De Staat van het mkb.

Ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaren is het aantal openstaande vacatures in het mkb toegenomen. Met 26,4 duizend ten opzichte van het derde kwartaal in 2021 en ruim 125 duizend ten opzichte van het derde kwartaal in 2020. Daarmee is het aantal openstaande vacatures dit kwartaal nog steeds relatief hoog.
De meeste openstaande vacatures zijn net als in het vorige kwartaal te vinden in de commerciële dienstverlening, namelijk 157,5 duizend. Dit is wel een afname van 10 procent vergeleken met het tweede kwartaal van dit jaar.
Ook het aantal vervulde vacatures in het mkb neemt reeds drie kwartalen achtereen toe. Zo werden in het derde kwartaal van dit jaar 282 vacatures vervuld, in het voorgaande kwartaal waren dat er 268.
In de bedrijven met 10-50 werkzame personen zijn de meeste vacatures vervuld ten opzichte van het vergelijkbare kwartaal in 2021, namelijk 13 duizend.

Bekijk hier de (voorlopige) cijfers over de vacatures, bedrijfstak en bedrijfsgrootte van de bedrijven in Nederland.

Faillissementen gestegen in het derde kwartaal 2022

In het derde kwartaal van 2022 werden 387 mkb-bedrijven failliet verklaard binnen de business economy. Daarmee is het aantal faillissementen met bijna 32% gestegen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, het aantal faillissementen lag toen met 294 historisch laag voor een derde kwartaal. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb.

De meeste faillissementen vonden plaats binnen de handel, gevolgd door de bouwnijverheid. Deze branches waren samen goed voor bijna de helft van het totaal aantal faillissementen.
Bijna 45 procent van de faillissementen in het derde kwartaal van 2022 betrof een bedrijf met één werkzame persoon. Ruim 43 procent betrof een bedrijf met 2 tot 10 werkzame personen.
Er waren in totaal 1961 werkzame personen betrokken bij een faillissement in het derde kwartaal van 2022. Niet eerder steeg het aantal betrokken personen bij een faillissement zo hard.
Het hoogste aantal uitgesproken faillissementen vonden plaats bij bedrijven jonger dan drie jaar. Bij de bedrijven vanaf drie jaar en ouder nemen de faillissementen toe ten opzichte van dezelfde periode in het voorgaande jaar.

Bekijk hier de (voorlopige) cijfers over de bedrijfsleeftijd, bedrijfstak en bedrijfsgrootte van de failliet verklaarde bedrijven in Nederland.

Omzet horeca hoger dan voor corona

Van 19 tot en met 24 september is het ‘Week van de horeca’. Tijdens deze week besteedt de redactie van de Staat van het mkb extra aandacht aan de horeca. Horecaondernemers kregen tijdens de coronacrisis te maken het beperkende maatregelen, waarbij zij regelmatig te deuren van hun bedrijf moesten sluiten. In dit artikel wordt teruggeblikt op deze periode en vooruitgekeken naar de nabije toekomst. Hoe ontwikkelde de omzet zich? En durfden ondernemers het nog aan om een nieuwe horecazaak te starten of hebben juist meer bedrijven de deuren gesloten?

In het tweede kwartaal van 2022 was de omzet van de horeca 85 procent hoger dan een jaar eerder. Toen waren er verschillende coronamaatregelen van toepassingen, maar begin 2022 werden deze opgeheven. Maar ook ten opzichte van het tweede kwartaal van 2019, voorafgaand aan de coronacrisis, zette de horeca meer om. De stijging was bijna 19 procent.

Hotels behalen de hoogste omzetstijging

In veel branches binnen de horeca steeg de omzet sterk. Vooral hotels en cafés kenden een grote omzetstijging. Hotels zetten in het tweede kwartaal van 2022 wel 173 procent meer om dan een jaar eerder. Ook voor cafés is de omzet meer dan verdubbeld. De stijging ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2019 was voor hotels 6 procent en voor cafés 19 procent. Fastfoodrestaurants lieten met 5,8 procent een relatief lage omzetstijging zien ten opzichte van het tweede kwartaal van 2020. De omzetstijgingen zijn niet gecorrigeerd voor prijsstijgingen.

Record aantal opheffingen van horecabedrijven

Begin 2022 waren er ruim 68 duizend horecabedrijven die onder de definitie van het midden- en klein bedrijf vallen. Dit is het hoogste aantal sinds het begin van de meting in 2007. Maar liefst 63 procent van deze bedrijven bestond langer dan 5 jaar.

In het eerste halfjaar van 2022 werden 2,7 duizend horecabedrijven opgeheven. Dit is 34 procent meer dan in het eerste half jaar van 2021. Vooral in het eerste kwartaal van 2022 waren er fors meer opheffingen dan in eerdere eerste kwartalen. Per 1 april 2022 vervielen de steunmaatregelen in het kader van corona waar horecabedrijven sinds oktober 2020 gebruik van konden maken. Het merendeel van de opheffingen betrof een eet- en drinkgelegenheid. De overige 10 procent was een hotel of vakantiepark.

Bronnen

CBS-artikelen

Omzet horeca in tweede kwartaal 2022 hoger dan voor corona (cbs.nl)

Sterk wisselend sentiment binnen de horeca (staatvanhetmkb.nl)

Statline tabellen

Horeca; omzetontwikkeling, index 2015=100 (cbs.nl)

StatLine – Bedrijven; bedrijfstak, grootteklasse, leeftijd (cbs.nl)

StatLine – Bedrijven; opheffingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak (cbs.nl)

Economisch beeld mkb derde kwartaal 2022 verslechterd

Het economisch beeld van het midden- en kleinbedrijf (mkb) is in het derde kwartaal van dit jaar in vergelijking met het tweede kwartaal iets verslechterd. In het tweede kwartaal lieten nog negen van de twaalf conjunctuurindicatoren een verbetering zien, ten opzichte van het voorgaande kwartaal. In het huidige kwartaal waren dit er nog drie. Nagenoeg alle indicatoren lagen boven hun langjarige trend, enkel de indicatoren voor consumptie en economische ontwikkeling zakten onder de langjarige trend. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van de nieuwste stand van de MKB-conjunctuurklok.

De mkb-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb. De twaalf conjunctuurindicatoren van het mkb worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren. Stemmingsindicatoren zijn bijvoorbeeld het financieel vertrouwen en het ondernemersvertrouwen. Reële economische indicatoren zijn onder andere het bbp, de omzet en de vacatures.

Helft van de stemmingsindicatoren verslechterd

In het begin van het derde kwartaal dit jaar verslechterden de helft van de mkb-stemmingsindicatoren. De stemming verslechterde vooral over de consumptie ontwikkeling en de economische activiteiten van hun onderneming. In mindere mate daalde ook het ondernemersvertrouwen. De stemmingsindicatoren over het financiële vertrouwen, de vacatures en de export ontwikkeling bleven gelijk.

Helft indicatoren mkb-conjunctuurklok zijn verslechterd

In het huidige kwartaal zijn drie van de zes reële conjunctuurindicatoren verslechterd. De stemming verslechterde met name over de binnenlandse aankopen van de duurzame goederen. Ook de indicatoren over mkb-omzet en mkb-faillissementen verslechterde in mindere mate. Het volume van de binnenlandse consumptie, mkb-vacatures en de BBP verbeterden in het derde kwartaal van 2022. Ook in het voorgaande kwartaal lieten deze indicatoren een verbetering zien. Alle indicatoren lagen boven de langjarige trend.

Mkb-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een verslechtering. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon. De update voor het vierde kwartaal van 2022 wordt begin december 2022 verwacht.

Bekijk het Conjunctuurdashboard

Meer opheffingen en minder oprichtingen onder mkb-bedrijven in het tweede kwartaal van 2022

In het tweede kwartaal van 2022 werden 60 duizend mkb-bedrijven opgericht. Daarmee is het aantal oprichtingen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, met 58 duizend oprichtingen, afgenomen. Het aantal opheffingen nam ten opzichte van het tweede kwartaal 2021 toe met 45 procent tot ruim 30 duizend. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb*.

Zowel oprichtingen (ruim 55 duizend) als de opheffingen (25 duizend) in het tweede kwartaal van 2022 betroffen voornamelijk bedrijven met 1 werkzame persoon.
In de bedrijfsgroottes 2 tot 10 werkzame personen waren er in het tweede kwartaal minder oprichtingen (4 duizend) dan opheffingen (5 duizend) in het mkb.
De meeste oprichtingen in het mkb betroffen bedrijven in de bedrijfstak specialistische zakelijke dienstverlening (bijna 11 duizend). Dit een afname van 7 procent ten opzichte van een jaar eerder.
De meeste opheffingen in het mkb betroffen bedrijven in de bedrijfstak handel (bijna 6 duizend). Dit zijn 51 procent meer opheffingen dan een jaar eerder.

*op basis van voorlopige cijfers

Bekijk hier de cijfers over de oprichtingen en opheffingen in het mkb.

Investeringen in mkb groeien in 2020

In 2020 investeerde het totale bedrijfsleven* ruim 62,7 miljard euro in materiële vaste activa. Dat is 4 procent minder dan een jaar eerder. De daling valt toe te schrijven aan het grootbedrijf, dat ruim 13 procent minder investeerde. Het midden- en kleinbedrijf (mkb) investeerde juist meer dan in 2019 en was met 35,6 miljard euro goed voor meer dan de helft van de investeringen in 2020. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb.

De investeringen van het mkb namen met 4 procent toe ten opzichte van 2019, toen werd er 34,2 miljard euro geïnvesteerd. Dit was het vierde jaar op rij waarin de mkb-investeringen toenamen. Het grootbedrijf kampte voor het eerst sinds 2016 met dalende investeringen. In 2019 investeerde het grootbedrijf nog bijna een kwart meer dan een jaar eerder.

Mkb investeert het meest in bedrijfsgebouwen

Het mkb investeerde in 2020 vooral meer in bedrijfsgebouwen. Deze investeringen namen met 1,8 miljard toe (+15 procent) en maakten in 2020 bijna 40 procent van de totale mkb-investeringen uit. Ook in machines en installaties en computers en randapparatuur investeerde het mkb meer dan in 2019. De investeringen in vervoermiddelen daalden daarentegen flink en maakten in 2020 ongeveer 20 procent uit van de totale mkb-investeringen. Een jaar eerder was dit nog ruim een kwart.

Mkb investeert meer dan grootbedrijf
In 2020 was het mkb goed voor 57 procent van de totale investeringen in materiële activa. Dit is meer dan een jaar eerder, toen lag dit percentage nog op 52 procent. In 2013 investeerde het grootbedrijf voor het laatst meer dan het mkb.

In bijna alle investeringsgroepen werd in 2020 meer geïnvesteerd door het mkb dan het grootbedrijf. Met name in bedrijfsgebouwen investeerde het mkb fors meer, namelijk 8,8 miljard euro meer dan in het grootbedrijf. Hiermee deed het mkb bijna driekwart van de totale investeringen in bedrijfsgebouwen. Voor grond-, water- en wegenbouwkundige werken waren de investeringen van het grootbedrijf juist hoger en lagen met 5,3 miljard euro bijna 7 keer hoger dan de mkb-investeringen. Een kwart van de totale investeringen van het grootbedrijf waren in computers en randapparatuur, dit was met 6,8 miljard euro de grootste investering van het grootbedrijf. Het mkb investeerde met 7,2 miljard euro wel meer.

Het kleinbedrijf was goed voor 48 procent van de totale mkb investeringen

In 2020 werd 52 procent van de mkb-investeringen gedaan door het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen), voor het kleinbedrijf (0 tot 50 werkzame personen) was dit 48 procent. Het middenbedrijf investeerde het meest in bedrijfsgebouwen, gevolgd door vervoermiddelen. Het kleinbedrijf deed vooral investeringen in bedrijfsgebouwen en computers en randapparatuur.

Bekijk de cijfers over investeringen op MKB-StatLine

*(excl. financiële instellingen, agrarische sector, onderwijs, zorg, cultuur, sport en recreatie.)

Aantal mkb-faillissementen licht afgenomen

In het eerste kwartaal van 2022 werden 368 mkb-bedrijven failliet verklaard binnen de business economy. Dit is het laagste aantal faillissementen in het eerste kwartaal sinds het begin van deze meting in 2011. Het aantal faillissementen is licht gedaald ten opzichte van dezelfde periode voorgaand jaar. Toen werden er 376 mkb-bedrijven failliet verklaard. Bij de faillissementen in het eerste kwartaal 2022 waren 1128 werkzame personen betrokken, tegenover 1157 betrokkenen een jaar eerder. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb.

Ruim 60 procent van de faillissementen in het eerste kwartaal van 2022 betrof een bedrijf met 1 werkzaam persoon.
De meeste faillissementen vonden plaats binnen de handel en de bouwnijverheid. Deze branches waren samen goed voor bijna 45 procent van de faillissementen binnen het mkb.
Ruim 30 procent van de faillissementen in het eerste kwartaal van 2022 betrof een bedrijf met 2 -10 werkzame personen.
Ten opzichte van het eerste kwartaal 2021 nam het aantal faillissementen toe bij de verhuur en handel van onroerend goed (+10), industrie (+8) en verhuur en overige zakelijke diensten ( +7).
Bijna 80 procent van de gefailleerde mkb-bedrijven bestond nog geen 10 jaar. Hiervan bestond ongeveer 30 procent nog geen drie jaar.