Omzet horeca hoger dan voor corona

Van 19 tot en met 24 september is het ‘Week van de horeca’. Tijdens deze week besteedt de redactie van de Staat van het mkb extra aandacht aan de horeca. Horecaondernemers kregen tijdens de coronacrisis te maken het beperkende maatregelen, waarbij zij regelmatig te deuren van hun bedrijf moesten sluiten. In dit artikel wordt teruggeblikt op deze periode en vooruitgekeken naar de nabije toekomst. Hoe ontwikkelde de omzet zich? En durfden ondernemers het nog aan om een nieuwe horecazaak te starten of hebben juist meer bedrijven de deuren gesloten?

In het tweede kwartaal van 2022 was de omzet van de horeca 85 procent hoger dan een jaar eerder. Toen waren er verschillende coronamaatregelen van toepassingen, maar begin 2022 werden deze opgeheven. Maar ook ten opzichte van het tweede kwartaal van 2019, voorafgaand aan de coronacrisis, zette de horeca meer om. De stijging was bijna 19 procent.

Hotels behalen de hoogste omzetstijging

In veel branches binnen de horeca steeg de omzet sterk. Vooral hotels en cafés kenden een grote omzetstijging. Hotels zetten in het tweede kwartaal van 2022 wel 173 procent meer om dan een jaar eerder. Ook voor cafés is de omzet meer dan verdubbeld. De stijging ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2019 was voor hotels 6 procent en voor cafés 19 procent. Fastfoodrestaurants lieten met 5,8 procent een relatief lage omzetstijging zien ten opzichte van het tweede kwartaal van 2020. De omzetstijgingen zijn niet gecorrigeerd voor prijsstijgingen.

Record aantal opheffingen van horecabedrijven

Begin 2022 waren er ruim 68 duizend horecabedrijven die onder de definitie van het midden- en klein bedrijf vallen. Dit is het hoogste aantal sinds het begin van de meting in 2007. Maar liefst 63 procent van deze bedrijven bestond langer dan 5 jaar.

In het eerste halfjaar van 2022 werden 2,7 duizend horecabedrijven opgeheven. Dit is 34 procent meer dan in het eerste half jaar van 2021. Vooral in het eerste kwartaal van 2022 waren er fors meer opheffingen dan in eerdere eerste kwartalen. Per 1 april 2022 vervielen de steunmaatregelen in het kader van corona waar horecabedrijven sinds oktober 2020 gebruik van konden maken. Het merendeel van de opheffingen betrof een eet- en drinkgelegenheid. De overige 10 procent was een hotel of vakantiepark.

 

Bronnen
CBS-artikelen

Omzet horeca in tweede kwartaal 2022 hoger dan voor corona (cbs.nl)

Sterk wisselend sentiment binnen de horeca (staatvanhetmkb.nl)

Statline tabellen

Horeca; omzetontwikkeling, index 2015=100 (cbs.nl)

StatLine – Bedrijven; bedrijfstak, grootteklasse, leeftijd (cbs.nl)

StatLine – Bedrijven; opheffingen, bedrijfsgrootte, rechtsvorm, bedrijfstak (cbs.nl)

Sterk wisselend sentiment binnen de horeca

Van 19 tot en met 24 september is het ‘Week van de horeca’. Tijdens deze week besteedt de redactie van de Staat van het mkb extra aandacht aan de horeca. Horecaondernemers kregen tijdens de coronacrisis te maken met beperkende maatregelen, waarbij zij regelmatig te deuren van hun bedrijf moesten sluiten. In dit artikel wordt teruggeblikt op deze periode en vooruitgekeken naar de nabije toekomst. Hoe ontwikkelde het ondernemersvertrouwen zich? En wat zijn de gevolgen van de prijsstijgingen en het personeelstekort?

Bijna alle horecabedrijven zijn een mkb-onderneming en in 2019 waren zij verantwoordelijk voor 80 procent van de totale horecaomzet. Aan het begin van derde kwartaal 2022 was het ondernemersvertrouwen binnen de horeca voor het tweede kwartaal op rij positief. Wel lag het vertrouwen een stuk lager dan een kwartaal eerder. Dit komt doordat horecaondernemers per saldo negatief gestemd zijn over de omzetverwachtingen voor het lopende kwartaal. De andere indicatoren waaruit het ondernemersvertrouwen in de horeca is opgebouwd, het economische klimaat en de omzet in het afgelopen kwartaal, waren positief.

Ondernemersvertrouwen in horeca hangt sterk samen met de coronamaatregelen

Het ondernemersvertrouwen binnen de horeca laat sinds de coronapandemie grote schommelingen zien, die sterk samenhangen met de dan of eerder geldende coronamaatregelen. Zo daalde het ondernemersvertrouwen aan het begin van het tweede kwartaal 2020, ten tijde van de eerste overheidsmaatregelen, ongekend hard tot het laagste niveau ooit gemeten in de COEN. In de daarop volgende kwartalen was de horeca steevast de bedrijfstak met het laagst scorende ondernemersvertrouwen. Met de opheffing van de overheidsmaatregelen steeg het ondernemersvertrouwen in de horeca naar 39,8 in het derde kwartaal van 2021. De horecaondernemers waren toen juist het meest positief gestemd van alle bedrijfstakken. Wegens de aangekondigde landelijke lockdown in december 2021 sloeg de positiviteit in de horeca begin 2022 volledig om naar pessimisme. Om het volgende kwartaal, met het versoepelen van de overheidsmaatregelen, te eindigen op bijna 41, de hoogste waarde ooit.

Ongekende prijsstijgingen in de horeca

Vanaf eind 2021/begin 2022 kregen horecaondernemers te maken met sterke prijsstijgingen. Zo stegen aan het begin van het derde kwartaal 2022 de prijzen van voedingsmiddelen met 13 procent ongekend hard ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Per saldo verwacht bijna 35 procent van de horecaondernemers dat de prijzen in het lopende kwartaal verder zullen toenemen. Wel geeft een groot gedeelte van de horecaondernemers begin derde kwartaal 2022 aan dat zij de kostenstijgingen als gevolg van onder andere prijsstijgingen deels kunnen doorberekenen. Een kleine groep ondernemers (2 procent) kan de volledige stijging doorberekenen aan de klant. Ongeveer 7 procent kan de stijging helemaal niet doorberekenen.

Horecaondernemers blijvend belemmerd door personeelstekort

Aan het begin van het derde kwartaal 2022 zag per saldo een kwart van de horecaondernemers hun personeelsbestand de afgelopen drie maanden toenemen. Dit percentage was niet eerder sinds de coronacrisis zo hoog. Toch gaf een recordpercentage van ruim 43 procent van de horecaondernemers aan tijdens de bedrijfsvoering vooral belemmerd te worden door personeelstekort. Dit percentage ligt sinds het derde kwartaal van 2021 een stuk hoger dan tijdens de eerdere kwartalen gedurende de coronapandemie. In het derde kwartaal van 2021 gaf 31 procent van de horecaondernemers aan belemmerd te worden door personeelstekort, een jaar eerder was dit nog slechts 6 procent.

Aan het begin van het derde kwartaal noemden horecaondernemers de verhoogde werkdruk als belangrijkst gevolg van de groeiende personeelstekorten. Daarnaast hadden horecaondernemers in vergelijking met andere bedrijfstakken relatief vaak te maken met gestegen arbeidskosten ten gevolge van het personeelstekort. Een kleine groep horecaondernemers (ruim 13 procent) kon door de groeiende personeelstekorten minder geschikt personeel aannemen.

Bronnen
CBS-artikelen

Ondernemers zien werkdruk toenemen als gevolg van personeelstekort.

Ondernemersvertrouwen daalt in derde kwartaal.

Statline tabellen

Consumentenprijzen; prijsindex 2015=100

Ondernemersvertrouwen; bedrijfstakken (SBI 2008)

Conjunctuurenquête Nederland; kwartaal, bedrijfstakken

Conjunctuurenquête Nederland; kwartaal, SBI 2008, seizoengecorrigeerd

Merendeel van de horecabedrijven ziet de omzet dalen in vierde kwartaal 2020

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over het aantal bedrijven met een stijgende en dalende omzet in 2020 gepubliceerd. De cijfers geven aan bij welk percentage van de ondernemers de omzet is gestegen, dan wel gedaald ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar. Een opvallende bedrijfstak is de horeca met 56 procent per saldo meer dalers t.o.v. stijgers in het vierde kwartaal 2020. Bij de andere bedrijfstakken was dit verschil lang niet zo groot.

In het laatste kwartaal van 2020 was het percentage horecabedrijven met een omzetdaling ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder, relatief hoog. Zo daalde bij 78 procent van de horecabedrijven de omzet en behoorde 66 procent van de horecabedrijven tot de snelle dalers. Snelle dalers zijn de bedrijven waarvan de omzet met meer dan 20 procent is gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Meer dan 1 op de vijf horecabedrijven (22 procent) zag de omzet stijgen.

Hoogste percentage horecabedrijven met omzetdaling in tweede kwartaal 2020

Ook in de andere kwartalen van 2020 zag het merendeel van de horecabedrijven de omzet dalen. Dit percentage was met 82 procent het hoogste in het tweede kwartaal van 2020. Toen werden de verscherpte maatregelen om het corona-virus tegen te gaan aangekondigd en moesten eet- en drinkgelegenheden en logiesverstrekkingen worden gesloten. 72 procent van de horecabedrijven met 1 of meer werkzame personen behoorde in deze periode dan ook tot de snelle dalers. Bij de horecabedrijven met 1 werkzame persoon lag dit percentage lager. Bij deze bedrijven zag 77 procent de omzet dalen in het tweede kwartaal 2020 en behoorde 68 procent tot de snelle dalers.

Bekijk hier de cijfers over de omzetontwikkeling 

 

Toename MKB-werkgevers in periode 2016-2019

In het verslagjaar 2019 waren er bijna 363 duizend werkgevers binnen het midden- en kleinbedrijf (MKB; 0 tot 250 werkzame personen). Een groei van 6 procent in vergelijking met 2016. Van de MKB-werkgevers die in 2016 al personeel in dienst hadden, groeide bij 40 procent het personeelsbestand in de periode tot 2019. Bij 27 procent van deze MKB-werkgevers was er juist sprake van krimp. In 2019 waren er in totaal 43 duizend werkgevers met personeel die in 2016 nog geen personeel in dienst hadden. Dat meldt het CBS in de Staat van het MKB.

In de industrie was het percentage MKB-werkgevers met groei in de periode 2016-2019 relatief hoog. In totaal groeide bij 48 procent van deze werkgevers het personeelsbestand. Het grootste aantal MKB-werkgevers met groei waren actief in de metaalproducten- en voedingsmiddelenindustrie. Ook in de gezondheids- en welzijnszorg was het percentage MKB-werkgevers met een groeiend personeelbestand relatief hoog met 46 procent.

In de overige dienstverlening (zoals belangenverenigingen, reparatie van computers en consumentenartikelen en veel andere activiteiten in persoonlijke dienstverlening) is het percentage MKB-werkgevers met een groeiend personeelsbestand het laagst met 36 procent.

MKB-werkgevers met krimpend personeelsbestand

In de horeca is het percentage MKB-werkgevers met krimp in de periode 2016-2019 relatief hoog. In totaal kromp bij 33 procent van deze werkgevers het personeelsbestand. Binnen de horeca waren dit voornamelijk eet- en drinkgelegenheden. Ook in de cultuur, sport en recreatie was het percentage MKB-werkgevers met een krimpend personeelsbestand relatief hoog met 32 procent.

In de sector specialistische zakelijke diensten is het aantal MKB-werkgevers met een krimpend personeelsbestand relatief laag.

Bekijk hier de cijfers over Bedrijvendynamiek; werkgevers, bedrijfsgrootte en bedrijfstak

In bijna alle sectoren omzetdaling bij MKB-bedrijven

In het eerste kwartaal 2020 lieten in de meeste sectoren meer MKB-bedrijven een omzetstijging dan –daling zien ten opzichte van het kwartaal ervoor. Ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar daalde de omzet bij de meeste MKB-bedrijven. Dit meldt het CBS in vandaag gepubliceerde cijfers op de MKB-Statline.

Omzetdaling bij veel MKB-horecabedrijven

Bij meer dan 6 op de 10 bedrijven in de horeca daalde de omzet in het eerste kwartaal 2020. Het percentage bedrijven waarbij de omzet daalde, is hoger bij bedrijven met meer werkzame personen. De omzet daalde bij 61% van de horecabedrijven met 1 werkzaam persoon, bij 72% van de bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen, en bij 83% van de bedrijven van 10 tot 50 werkzame personen.

In de industrie, in de bouwnijverheid en in de informatie en communicatiesector was het percentage MKB-bedrijven met meer omzet dan het kwartaal ervoor, hoger dan het percentage bedrijven met een omzetdaling ten opzichte van het vorige kwartaal.

Bedrijven in de handelssector en vervoer en opslag laten een divers beeld zien. Het percentage kleinbedrijven in de handelssector (tot 50 werkzame personen) met een omzetstijging was hoger dan het percentage kleinbedrijven met een omzetdaling. Bij de middenbedrijven (100-250 werkzame personen) in deze sector was het beeld tegengesteld: het percentage bedrijven met een dalende omzet was hoger dan het percentage bedrijven met een stijgende omzet. In de vervoer en opslagsector was het beeld omgekeerd. Bij een relatief hoog percentage van de bedrijven tot 10 werkzame personen, daalde de omzet, bij bedrijven vanaf 10 werkzame personen steeg de omzet.

Omzetdaling ten opzichte van zelfde periode vorig jaar in bijna alle sectoren

In bijna alle sectoren lag het percentage MKB-bedrijven dat een omzetdaling liet zien in het eerste kwartaal 2020 hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Vooral in de horeca en bij middenbedrijven in de bouwnijverheid (100-250 werkzame personen) lag het percentage bedrijven met een omzetdaling in het eerste kwartaal 2020 hoger dan het percentage bedrijven met een omzetdaling in het eerste kwartaal 2019.

Meer details over het percentage omzetstijgers en –dalers zijn beschikbaar op MKB-Statline. De cijfers zijn uit te splitsen naar sector en bedrijfsgrootte. De tabel wordt ieder kwartaal ge-update.