Category: Nieuws

Economisch beeld mkb in het tweede kwartaal 2021 iets positiever

Het economisch beeld van het mkb is in het tweede kwartaal van dit jaar in vergelijking met het eerste kwartaal 2021 licht verbeterd. In de mkb-conjunctuurklok van het tweede kwartaal presteren tien van de twaalf indicatoren onder hun langjarige trend, maar tonen wel verbetering. De toename in het aantal vacatures wijst op een herstel in de arbeidsmarkt. Er was er nog steeds sprake van laagconjunctuur voor het mkb. Dit meldt het CBS op basis van de nieuwste stand van de MKB-conjunctuurklok.

 De MKB-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb: het bevat vrijwel alle belangrijke economische informatie die het CBS tijdens de afgelopen periode heeft gepubliceerd over het mkb. In de MKB-conjunctuurklok van het eerste kwartaal van 2020, voor de coronacrisis, presteerden alle twaalf indicatoren nog boven de trend. De maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus hebben sindsdien voor veel indicatoren in de klok grote invloed gehad. In het tweede en derde kwartaal van 2020 stond de klok op het laagste punt. In de kwartalen daarna toont de klok enig herstel voor het mkb, maar is het economisch beeld nog niet volledig hersteld.

Stemmingsindicatoren licht verbeterd

De twaalf conjunctuurindicatoren van het mkb kunnen worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren zoals omzet en vacatures. Het ondernemersvertrouwen en de verwachte ontwikkeling van het aantal vacatures namen in de tweede kwartaal toe ten opzichte van voorgaand kwartaal. Het financieel vertrouwen, de stemming over de exportontwikkelingen en de verwachtingen over de consumptie bleven positief, maar nog wel onder de trend. De stemming over de economische ontwikkeling was negatiever in het tweede kwartaal ten  opzichte van het voorgaand kwartaal.

Begin tweede kwartaal van 2021 zijn vier van de zes reële indicatoren vergeleken met het eerste kwartaal 2021 verbeterd. Deze indicatoren geven de stand op basis van het afgelopen kwartaal weer. Het aantal vacatures sloeg om van negatief naar positief.  Ook het bbp, aantal faillissementen, en de omzet van het mkb zijn verbeterd ten opzichte van het voorgaand kwartaal. De reële indicatoren gericht op consumptie van duurzame goederen en het volume van de binnenlandse consumptie ontwikkelden zich verder in de negatieve richting.

 

Weinig behoefte aan vreemd vermogen in het midden- en kleinbedrijf

Ondernemers in het mkb met minimaal 5 werkzame personen is in de conjunctuurenquete Nederland van mei 2021 ook gevraagd naar de behoefte aan extern eigen of vreemd vermogen om te voldoen aan betalingsverplichtingen veroorzaakt door de coronacrisis, of voor het doen van investeringen. Het gaat hierbij niet om financiële steunmaatregelen van de overheid tijdens de coronacrisis.

Verreweg de meeste mkb-ondernemers binnen de dienstverlening, industrie en detailhandel (exclusief autohandel) hadden geen behoefte om extern vermogen aan te trekken om aan betalingsverplichtingen veroorzaakt door de coronacrisis te voldoen. De meeste mkb-ondernemers die deze behoefte wel hadden hebben ook daadwerkelijk extern vermogen aangetrokken. Een kleiner deel slaagde hier niet in of heeft nog geen aanvraag gedaan. Vergeleken met de industrie en detailhandel trok het kleinbedrijf binnen de dienstverlening met bijna 12 procent het vaakst extern vermogen aan voor dit doel. Binnen de industrie en detailhandel was dit percentage met 6 procent voor het kleinbedrijf het laagst. Voor alle drie de sectoren geldt dat de behoefte aan extern vermogen voor het kleinbedrijf (5 tot 50 werkzame personen) relatief groter was dan voor het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen).

Voor het doen van investeringen tijdens de coronaperiode was de behoefte van midden- en kleinbedrijven om extern vermogen aan te trekken groter dan voor het voldoen aan coronacrisis-gerelateerde betalingsverplichtingen. Ook was de behoefte aan extern vermogen groter voor het kleinbedrijf dan voor het middenbedrijf. Binnen de dienstverlening trokken mkb-ondernemers met ruim 14 procent relatief gezien het vaakst extern vermogen aan. Ongeveer 7 procent van de kleinbedrijven in de bedrijfstak industrie gaf aan wel behoefte te hebben aan extern vermogen voor investeringen, maar nog geen aanvraag te hebben gedaan. Voor de detailhandel betrof dit 2,3 procent van het ondernemers binnen het kleinbedrijf.

In het artikel ‘Het Nederlandse midden- en kleinbedrijf Europees vergeleken’ wordt de economische omvang van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf (mkb) vergeleken met het mkb in andere Europese landen.

MKB-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een verslechtering. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

De MKB-conjunctuurklok is door het CBS ontwikkeld in het kader van het programma De Staat van het MKB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Begin mei 2017 werd de MKB-conjunctuurklok voor het eerst gepubliceerd. De update voor het derde kwartaal van 2021 wordt begin september 2021 verwacht.

Bronnen:

Staat van het MKB – Conjunctuurdashboard

Tabel – Conjunctuurenquête Nederland

Relevante link :

Artikel – Het Nederlandse midden- en kleinbedrijf Europees vergeleken

Het Nederlandse midden- en kleinbedrijf Europees vergeleken

Op 27 juni is het de internationale dag van het midden- en kleinbedrijf (mkb). Deze dag is in 2017 door de Verenigde Naties in het leven geroepen om het belang van het mkb voor de wereldeconomie te onderschrijven. Zo is het mkb volgens de Verenigde Naties wereldwijd goed voor ongeveer 70 procent van de werkgelegenheid.

In het kader van deze dag is de economische omvang van het Nederlandse mkb door het CBS vergeleken met andere Europese landen. In de publicatie wordt het aantal bedrijven, het aantal werkzame personen en de omzet en bruto toegevoegde waarde van Nederland naast dat van andere landen gelegd.

Lees de webpublicatie “Nederlandse midden- en kleinbedrijf Europees vergeleken” hier.

Een kwart meer vacatures in het MKB

Aan het eind van het eerste kwartaal dit jaar stonden er 136,8 duizend vacatures open in het midden- en kleinbedrijf (MKB). Dat was 55 procent van alle openstaande vacatures op dat moment in Nederland. Het aantal openstaande vacatures in het MKB is ruim 23 procent hoger dan eind eerste kwartaal 2020. Dit meldt het CBS in De Staat van het MKB.

Bij het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) stonden in het eerste kwartaal 2021 bijna 112 duizend vacatures open, daarmee is het aantal vacatures in het grootbedrijf nagenoeg gelijk gebleven in vergelijking met het eerste kwartaal een jaar eerder. In het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) nam het aantal openstaande vacatures met ruim 20 procent toe tot 45 duizend eind eerste kwartaal 2021. In het kleinbedrijf (minder dan vijftig werkzame personen) stonden aan het einde van het eerste kwartaal bijna 92 duizend vacatures open, waarvan bijna 46 duizend bij de micro bedrijven (tot tien werkzame personen). Het aantal vacatures bij deze microbedrijven steeg met 30 procent ten opzichte van het eerste kwartaal van 2020.

Hiermee kwam het totaal aantal openstaande vacatures in Nederland aan het einde van het eerste  kwartaal uit op bijna 249 duizend, bijna 27 duizend meer dan het eerste kwartaal van vorig jaar.

Meeste MKB-vacatures in de zakelijke dienstverlening

Eind eerste kwartaal 2021 stonden de meeste MKB-vacatures open in de zakelijke dienstverlening. Met ruim 28 duizend vacatures was de zakelijke dienstverlening verantwoordelijk voor bijna 21 procent van alle openstaande MKB-vacatures. Ook in de handel stonden relatief veel vacatures open eind eerste kwartaal 2021, namelijk bijna 24 duizend dat is 17 procent van alle openstaande MKB-vacatures.

De minste MKB-vacatures, ruim 5 duizend (bijna 4 procent van totaal aantal MKB-vacatures) stonden open in de cultuur, recreatie en overige diensten.

Grootste vacaturegroei in de bouw

In de bouw stonden er eind eerste kwartaal van dit jaar bijna 14 duizend MKB-vacatures open, bijna 43 procent meer dan eind eerste kwartaal 2020. In geen enkele andere bedrijfstak groeide het aantal vacatures in deze periode zo sterk. Bijna 71 procent van de MKB-vacatures in de bouw stonden open in het klein bedrijf. In totaal stonden er in het micro bedrijf ruim 5 duizend vacatures open in de bouw, dat is bijna 39 procent van alle MKB-vacatures in de bouw.

Bekijk het aantal (MKB-)vacatures naar bedrijfstak en bedrijfsgrootte in Nederland.

 

Bijna 60 procent goederenexporteurs uit 2017 heeft lagere exportomzet in 2020

Van de ruim 106 duizend in Nederland gevestigde bedrijven, die in 2017 goederen exporteerden, had 58,6 procent in 2020 een lagere exportomzet dan in 2017. Bij 31,3 procent van de exporteurs was de omzet uit export in 2020 wel hoger dan in 2017.

De exportontwikkeling in 2020 heeft zich minder gunstig ontwikkeld dan de twee jaren daarvoor. Het aantal bedrijven met exportgroei is lager en het aantal bedrijven met exportkrimp is groter dan in de twee jaren daarvoor. Dit blijkt uit vandaag verschenen cijfers van het CBS voor De Staat van het MKB.

Meeste exportdaling in de horeca

Het aandeel van bedrijven met afgenomen export was het grootst binnen de horeca, hier had drie kwart van de exporterende bedrijven mee te maken. In de sectoren handel en nijverheid was dit aandeel het kleinst (55 procent). Het aandeel bedrijven dat een groei van de exportwaarde realiseerde in 2020 was in deze twee sectoren – na de landbouw – het grootst.

Meeste goederenexporteurs in het microbedrijf, daar ook relatief de meeste bedrijven met exportdaling

Van de 106 duizend bedrijven die in 2017 goederen exporteerden, behoorde 79 procent tot het microbedrijf (minder dan 10 werkzame personen), 15 procent tot de groep 10-49 werkzame personen, 4,7 procent tot het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) en 1,2 procent tot het grootbedrijf (vanaf 250 werkzame personen). Zowel in het midden- als in het grootbedrijf zag ongeveer 40 procent van het aantal bedrijven zijn omzet uit goederenexport in 2020 groeien vergeleken met 2017. Bij het microbedrijf was dit bij 28 procent van het aantal bedrijven het geval. Bij het microbedrijf daalde bij 6 op de 10 de omzet uit export. Dat was beduidend meer dan bij de overige bedrijfsgroottes binnen het MKB (ongeveer 52 procent). Bij het grootbedrijf had 56 procent van de bedrijven te maken met een exportdaling.

Negentien duizend nieuwe exporteurs erbij

Van de bedrijven die in 2017 bestonden maar in dat jaar nog niet exporteerden, waren er in 2020 19 duizend wel actief in de export van goederen. De meeste “nieuwe” exporteurs kwamen uit de handel (6590),  specialistische zakelijke diensten (3010), nijverheid (1920) en informatie en communicatie (1510).

 

Bron: Exporteurs en exportontwikkeling in goederen; bedrijfsgrootte, bedrijfstak

Investeringen in materiële vaste activa in 2019

In 2019 investeerde het mkb ruim 34 miljard euro in materiële vaste activa. Dit is 52 procent van de 65,5 miljard euro aan totale investeringen binnen het niet-financiële bedrijfsleven. De overige 31 miljard euro kwam voor rekening van het grootbedrijf. Het middenbedrijf was met 17,8 miljard euro goed voor een kleine meerderheid van de mkb-investeringen en het kleinbedrijf investeerde 16,5 miljard euro.

In 2018 investeerde het mkb 56,7 miljard euro. Hiervan werd 16,9 miljard euro geïnvesteerd door het middenbedrijf. Het kleinbedrijf investeerde 14,7 miljard euro.

Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het MKB.

Bekijk de cijfers over investeringen in het mkb.

 

MKB-ondernemersvertrouwen voor het eerst sinds begin coronacrisis weer positief

Het MKB-ondernemersvertrouwen is in het tweede kwartaal 2021 gestegen van -4,3 naar +4,3. Het vertrouwen van MKB-ondernemers is daarmee voor het eerst sinds het begin van de coronacrisis weer positief. In de horeca en de verhuur en handel in onroerend goed zijn MKB-ondernemers nog wel negatief gestemd. In de andere zes sectoren is het MKB-ondernemersvertrouwen positief. Dat meldt het CBS vandaag op het Staat van het MKB.

Het ondernemersvertrouwen van MKB-ers is hoger dan het gemiddelde van het bedrijfsleven. Voor het hele bedrijfsleven ligt het ondernemersvertrouwen in het tweede kwartaal 2021 op 2,3. Dat is 2 punten lager dan het MKB-ondernemersvertrouwen. Het vertrouwen van ondernemers in het kleinbedrijf (tot 50 werkzame personen) ligt het laagst, namelijk op 0,5.

MKB-ondernemersvertrouwen in bijna alle sectoren gestegen

Het vertrouwen is in zeven van de acht sectoren gestegen. Alleen in de verhuur en handel van onroerend goed is het ondernemersvertrouwen gedaald van +1,6 in het eerste kwartaal naar -1,3 in het tweede kwartaal van 2021. MKB-ondernemers in de horeca waren dit kwartaal het somberst. Het MKB-ondernemersvertrouwen lag in die sector op -36,3. Een stijging ten opzichte van het voorgaande kwartaal, toen lag het MKB-ondernemersvertrouwen nog op -60,9.

MKB-ondernemersvertrouwen hoogst in bouwnijverheid

In het tweede kwartaal 2021 is het MKB-ondernemersvertrouwen in zes van de acht sectoren positief. Een kwartaal eerder was dat slechts voor drie van de acht sectoren het geval.

Het meest positief zijn MKB-ondernemers in de bouwnijverheid. In die sector ligt het ondernemersvertrouwen op 14,2. Dat is 3,6 punten hoger dan het kwartaal ervoor.

Samenstelling ondernemersvertrouwen

Het MKB-ondernemersvertrouwen geeft de stemming van Nederlandse MKB-ondernemers weer. Per bedrijfstak wordt het ondernemersvertrouwen samengesteld op basis van vragen over recente ontwikkelingen en verwachtingen van de ondernemers zoals bijvoorbeeld de omzetontwikkeling. Deze vragen worden gesteld in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN).

Het ondernemersvertrouwen Nederland wordt vervolgens samengesteld uit een gewogen gemiddelde van het vertrouwen per bedrijfstak. Het ondernemersvertrouwen geeft een indicatie van de richting waarin de Nederlandse economie zich naar verwachting zal ontwikkelen.

De nieuwste resultaten van de Conjunctuurenquête Nederland voor het MKB zijn beschikbaar in MKB-StatLine, net als het MKB-Ondernemersvertrouwen.

Begin 2021 meer oprichtingen dan opheffingen in het mkb

Begin 2021 werden er bijna 57 duizend bedrijven opgericht. Daarmee is het aantal oprichtingen in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar nagenoeg hetzelfde gebleven. Het aantal opgerichte bedrijven was in het eerste kwartaal van 2021 aanzienlijk hoger dan het aantal bedrijfsopheffingen (ruim 30 duizend) in dezelfde periode. Alle oprichtingen en opheffingen betroffen een mkb-onderneming. Dat meldt het CBS op het Staat van het MKB. Het huidige artikel dient als een verdieping op “Minder bedrijven opgeheven in het eerste kwartaal 2021”.

Het grootste gedeelte van het totaal aantal oprichtingen betrof een bedrijf met één of minder werkzame personen (92 procent). In het afgelopen jaar was dit aandeel nagenoeg gelijk. Verder werden er in het eerste kwartaal van 2021 bijna 4,5 duizend bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen en 55 bedrijven met 10 tot 50 werkzame personen opgericht. De meeste bedrijfsoprichtingen waren te vinden in de detailhandel (geen winkel of markt), namelijk 7270.

30 duizend opheffingen

Er werden meer dan 30 duizend bedrijven opgeheven in het eerste kwartaal van 2021. Dat zijn er ruim 9 duizend minder dan in het eerste kwartaal van 2020. Het aantal bedrijfsopheffingen met meer dan één werkzame persoon was het eerste kwartaal van 2021 met 4 655 iets lager dan in hetzelfde kwartaal van 2020 (5060). Daarmee steeg het aandeel bedrijfsopheffingen met meer dan één werkzame persoon van 13 naar 15 procent. In totaal betroffen 4 370 opheffingen een bedrijf met 2 tot 10 werkzame personen, 245 een bedrijf met 10 tot 50 werkzame personen en 45 een bedrijf met 50 tot 250 werkzame personen. De meeste bedrijfsopheffingen waren te vinden bij de detailhandel (geen winkel of markt), namelijk 2445, en de managementadviesbureaus, namelijk 2340.

Bekijk de cijfers over oprichtingen en opheffingen in het mkb.

Briefadvies van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap

Versterk het fundament voor ondernemerschap. Dat is de oproep van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap. Nu is het moment aangebroken voor grote veranderingen in het ondernemersklimaat. Voor samenhang en slagkracht is een nationaal programma nodig, met oog voor de (menselijke) maat van het mkb. Dit adviseert het Nederlands Comité voor Ondernemerschap in een briefadvies.

Lees hier het advies.

Aantal faillissementen in het MKB neemt verder af

In het eerste kwartaal van 2021 werden 375 MKB-bedrijven failliet verklaard. Dit is minder dan de helft van het aantal faillissementen in dezelfde periode voorgaand jaar. Toen werden er 759 MKB-bedrijven failliet verklaard. Bij de faillissementen in het eerste kwartaal 2021 waren 1159 werkzame personen betrokken. Dat is ongeveer een vierde van het aantal betrokkenen bij een faillissementen begin 2020. Verhoudingsgewijs waren er in het eerste kwartaal van 2021 dus minder werkzame personen betrokken bij een faillissement dan in dezelfde periode voorgaand jaar. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het MKB.

Het aantal faillissementen viel sinds het begin van de huidige meetmethode in 2011 niet eerder zo laag uit. Halverwege 2013 piekte het aantal faillissementen nog op 2080, waarna het aantal gefailleerde bedrijven over de jaren daalde. Vanaf 2018 tot en met het tweede kwartaal van 2020 bleef het aantal faillissementen redelijk stabiel. Sindsdien neemt het aantal failliet verklaarde bedrijven elk kwartaal fors af. Dit is niet los te zien van het noodpakket waarmee de overheid bedrijven in coronatijd ondersteunt.

Faillissementen minst gedaald in bouwnijverheid

Hoewel de meeste bedrijven (96) failliet gingen in de handel, is dit aantal ten opzichte van het eerste kwartaal 2020 meer dan gehalveerd. Het aandeel in het totaal aantal faillissementen bleef wel nagenoeg gelijk, namelijk 26 procent. Dit betekent dat het aantal faillissementen binnen de handel en op totaalniveau procentueel gezien ongeveer evenveel afnamen.

Na de handelssector gingen binnen de bouwnijverheid de meeste MKB-bedrijven failliet, namelijk 80. De procentuele afname ten opzichte van dezelfde periode voorgaand jaar was binnen deze branche het minst groot van alle te onderscheiden branches. Binnen de industrie was de afname van het aantal faillissementen daarentegen met 71 procent relatief gezien groot. Binnen geen enkele branche nam het aantal faillissementen toe.

Bijna 74 procent gefailleerde bedrijven bestond nog geen 10 jaar

De gemiddelde leeftijd van het totaal aantal failliet verklaarde bedrijven in het eerste kwartaal 2021 was bijna 9 jaar. Van de gefailleerde bedrijven bestonden 277 bedrijven (bijna 74 procent) nog geen 10 jaar. Hiervan waren 100 bedrijven jonger dan 3 jaar.

Meer dan de helft van de gefailleerde MKB-bedrijven was een bedrijf met 1 werkzaam persoon. Ongeveer 36 procent van de faillissementen betrof bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen en de overige bedrijven betroffen met name bedrijven met 10 tot 50 werkzame personen.

Bekijk hier de cijfers over de bedrijfsleeftijd, bedrijfstak en bedrijfsgrootte van de failliet verklaarde bedrijven in Nederland.

Merendeel van de horecabedrijven ziet de omzet dalen in vierde kwartaal 2020

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over het aantal bedrijven met een stijgende en dalende omzet in 2020 gepubliceerd. De cijfers geven aan bij welk percentage van de ondernemers de omzet is gestegen, dan wel gedaald ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar. Een opvallende bedrijfstak is de horeca met 56 procent per saldo meer dalers t.o.v. stijgers in het vierde kwartaal 2020. Bij de andere bedrijfstakken was dit verschil lang niet zo groot.

In het laatste kwartaal van 2020 was het percentage horecabedrijven met een omzetdaling ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder, relatief hoog. Zo daalde bij 78 procent van de horecabedrijven de omzet en behoorde 66 procent van de horecabedrijven tot de snelle dalers. Snelle dalers zijn de bedrijven waarvan de omzet met meer dan 20 procent is gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Meer dan 1 op de vijf horecabedrijven (22 procent) zag de omzet stijgen.

Hoogste percentage horecabedrijven met omzetdaling in tweede kwartaal 2020

Ook in de andere kwartalen van 2020 zag het merendeel van de horecabedrijven de omzet dalen. Dit percentage was met 82 procent het hoogste in het tweede kwartaal van 2020. Toen werden de verscherpte maatregelen om het corona-virus tegen te gaan aangekondigd en moesten eet- en drinkgelegenheden en logiesverstrekkingen worden gesloten. 72 procent van de horecabedrijven met 1 of meer werkzame personen behoorde in deze periode dan ook tot de snelle dalers. Bij de horecabedrijven met 1 werkzame persoon lag dit percentage lager. Bij deze bedrijven zag 77 procent de omzet dalen in het tweede kwartaal 2020 en behoorde 68 procent tot de snelle dalers.

Bekijk hier de cijfers over de omzetontwikkeling