Lichte daling aandeel internationale handel door mkb

Het aandeel in de totale invoer en uitvoer in Nederland van mkb-bedrijven is in 2023 gedaald ten opzichte van 2022. Het aandeel van de invoer door mkb-bedrijven daalde bijna 6 procent en de uitvoer daalde met 2,5 procent. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van voorlopige cijfers over internationale handel op MKB-Statline.

  • Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer kwam 41 procent van zelfstandige mkb-bedrijven en 59 procent door niet-zelfstandige mkb-bedrijven. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.
  • Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer kwam 16,5 procent van bedrijven met een sterke groei. Bij de uitvoer was datzelfde aandeel 19 procent. In beide gevallen was het grootste aandeel van bedrijven met een stabiele groei; bijna 60 procent. Deze verdeling is ongeveer gelijk aan een jaar eerder.
  • Van het aandeel door mkb-bedrijven in de totale invoer kwam 10 procent van bedrijven jonger dan 5 jaar. Bij de uitvoer was datzelfde aandeel bijna 10 procent. In beide gevallen was het grootste aandeel van bedrijven van tien jaar of ouder; 80 procent. Deze verdeling is gegroeid ten opzichte van een jaar eerder.

Bekijk hier de nieuwste cijfers over internationale handel

Daling in aantal openstaande vacatures in het MKB en grootbedrijf in het 3e kwartaal van 2023

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) en grootbedrijf in de business economy telden aan het eind van het derde kwartaal van 2023 respectievelijk 176 duizend en 112 duizend openstaande vacatures. Dit zijn dalingen in aantallen openstaande vacatures van achtereenvolgens 11 en 10 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2022. Dit meldt het CBS op de Staat van het MKB.

  • Het aantal openstaande vacatures daalde ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar in alle bedrijfstakken van het mkb, zowel in het microbedrijf (0 tot 10 werknemers) als kleinbedrijf (10 tot 50 werknemers).
  • De grootste daling in het mkb (0 tot 250 werknemers) is zichtbaar in de bedrijfstak commerciële dienstverlening met een daling van 19 duizend ten opzichte van 158 duizend in hetzelfde kwartaal in 2022. Cultuur, recreatie, overige diensten was de enige bedrijfstak binnen het mkb waar het aantal openstaande vacatures licht steeg van 10.5 naar 10.6 duizend.
  • Bij het grootbedrijf was het beeld wisselend, met dalingen in de bedrijfstak commerciële dienstverlening en stijgingen in de bedrijfstakken bouwnijverheid en overheid en zorg.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Relatief weinig bedrijven hebben problematische schulden

Ruim 5 procent van de bedrijven beoordeelt de schuldenlast als problematisch. Voor bijna 95 procent van de bedrijven is de schuldenlast dragelijk. Het beeld van de schuldenlast van bedrijven in oktober 2023 is daarmee hetzelfde als een half jaar geleden. Dit meldt het CBS voor het Jaarbericht Staat van het mkb 2023. De gegevens over bedrijven met 5 of meer werkzame personen zijn begin oktober verzameld door het CBS in samenwerking met KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW.

Het merendeel van de bedrijven (88 procent) beoordeelt hun schuldenlast als lager of ongeveer even hoog als vorig jaar. 12 procent van de bedrijven zag de schuldenlast toenemen, maar in de meeste gevallen was dit dragelijk voor het bedrijf.

In het kleinbedrijf (bedrijven tot 50 werkzame personen) is het percentage bedrijven met problematische schulden bijna 8 procent. Dit is groter dan in het grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) waar dit bijna 3 procent is.

Schuldenlast voor 54 procent van de bedrijven van gewenste omvang

Meer dan de helft (54 procent) van de bedrijven geeft aan dat de schuldenlast van een gewenste omvang is en niet zal worden verminderd. 6 procent van de bedrijven zegt de schuldenlast binnen een jaar naar een gewenste omvang te kunnen verminderen. 21 procent heeft daar maximaal 1 tot 5 jaar voor nodig en bijna 3 procent heeft meer dan 5 jaar nodig. 14 procent van de bedrijven geeft aan niet te weten op welke termijn de schuldenlast naar een gewenste omvang verminderd kan worden. Anderhalf procent van de bedrijven geeft aan dat het verminderen van de schuldenlast wenselijk is, maar niet mogelijk. Minder dan een half procent van de bedrijven geeft aan dat het bedrijf wordt beëindigd vanwege de schuldenlast.

Voor het grootbedrijf (61 procent) is de omvang van de schuldenlast vaker van een gewenste omvang die niet zal worden verminderd, dan voor het middenbedrijf (ruim 53 procent) en het kleinbedrijf (48 procent).

Deze resultaten komen uit de Conjunctuurenquête Nederland (COEN). Deze wordt gehouden onder bedrijven met 5 of meer werkzame personen in het niet-financiële bedrijfsleven. Dat zijn alle bedrijven zonder de banken, de verzekeraars en de pensioenfondsen. De Conjunctuurenquête Nederland is een gezamenlijk onderzoek van het CBS, KVK, EIB, MKB-Nederland en VNO-NCW, met steun van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het doel van de samenwerking is completere informatie over het niet-financiële bedrijfsleven te verzamelen tegen minder administratieve lasten.

Bronnen

COEN Conjunctuurenquête

Economisch beeld MKB: boven de trend en dalend

Het economisch beeld van het midden- en kleinbedrijf (mkb) is aan het begin van het derde kwartaal van 2023 boven de trend en dalend. Daarmee staat de mkb-barometer dit kwartaal op “licht bewolkt”. In totaal lagen acht van de twaalf conjunctuurindicatoren boven de langjarige trend, hetzelfde aantal als in het voorgaande kwartaal. Dat meldt het CBS op de Staat van het mkb op basis van de nieuwste stand van de mkb-conjunctuurklok.

De mkb-conjunctuurklok toont de stand en het verloop van de conjunctuur voor het mkb. De twaalf conjunctuurindicatoren van het mkb worden onderverdeeld in zes stemmingsindicatoren (gemeten bij de mkb-ondernemers) en zes reële economische indicatoren. Stemmingsindicatoren zijn bijvoorbeeld het financieel vertrouwen en het ondernemersvertrouwen. Reële economische indicatoren zijn onder andere het bbp, de omzet en de vacatures.

Dalende trend in conjunctuurbeeld MKB

De MKBarometer geeft het conjunctuurbeeld voor het mkb weer in één lijn. Halverwege 2022 werd de recente piek van de opleving na de coronacrisis bereikt. Sindsdien is er sprake van een dalende trend in de lijn. Ook in het derde kwartaal van 2023 liet het conjunctuurbeeld voor het mkb een daling zien ten opzichte van een kwartaal eerder. Begin derde kwartaal 2023 gingen zeven indicatoren achteruit. Het conjunctuurbeeld is op dit moment nog wel positiever dan het langjarige gemiddelde.

Mkb-conjunctuurklok toegelicht

De conjunctuurklok is verdeeld in vier kwadranten. In de bovenste twee kwadranten staan de indicatoren hoger dan hun trendniveau. In de onderste twee kwadranten staan de indicatoren onder hun trendniveau. De twee kwadranten aan de rechterkant geven een verbetering ten opzichte van het voorgaande kwartaal aan. De twee kwadranten aan de linkerkant een neergang. Het meest positieve kwadrant (rechtsboven) wordt aangegeven met een zonnetje en het meest negatieve kwadrant (linksonder) met een regenbui. De tussenliggende kwadranten worden aangegeven met een wolk voor de zon.

Bekijk de MKBarometer

Daling in openstaande vacatures in het MKB en grootbedrijf in het 2e kwartaal van 2023

Aan het eind van het tweede kwartaal van 2023 telde het midden- en kleinbedrijf (mkb) 230 duizend openstaande vacatures en het grootbedrijf 211 duizend openstaande vacatures. Dit zijn dalingen in aantallen openstaande vacatures van respectievelijk 12 en 3 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2022. Dit meldt het CBS op de Staat van het MKB.

  • De daling in het aantal openstaande vacatures was zichtbaar in vrijwel alle  bedrijfstakken in het mkb, zowel in het microbedrijf (0 tot 10 werknemers) als kleinbedrijf (10 tot 50 werknemers).
  • In het mkb zijn de grootste dalingen zichtbaar in de brede bedrijfstak Business Economy met een daling van 30 duizend ten opzichte van 216 duizend in hetzelfde kwartaal in 2022. Cultuur, recreatie, overige diensten was de enige bedrijfstak binnen het mkb waar het aantal openstaande vacatures steeg. De stijging bedroeg 200 ten opzichte van 11 duizend in hetzelfde kwartaal in 2022.
  • Bij het grootbedrijf was er een wisselend beeld te zien, met dalingen in de Business Economy, en stijgingen in de bedrijfstakken Bouwnijverheid en Overheid en zorg.

Bekijk hier de cijfers over de vacatures in het mkb.

Record aantal bedrijfsoprichtingen tweede kwartaal 2023

In het tweede kwartaal van 2023 werden bijna 6 duizend mkb-bedrijven opgericht. Dit is het hoogst aantal oprichtingen sinds het begin van de meting in 2007. Er werden in het tweede kwartaal van 2023 ruim 29 duizend bedrijven opgeheven. Dit is een lichte toename van 355 opgeheven bedrijven ten opzichte van het vergelijkbare kwartaal in het voorgaande jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb*.

  • Het merendeel van de oprichtingen en opheffingen bestond uit bedrijven met 1 werkzame persoon. Van het totale aantal oprichtingen was dat 93 procent. Van het totale aantal opheffingen was 86 procent een bedrijf met 1 werkzame persoon
  • De meeste oprichtingen in het mkb betroffen bedrijven in de bedrijfstak specialistische zakelijke dienstverlening (bijna 13 duizend). Ook in de handel werden er in het tweede kwartaal 2023 relatief veel bedrijven opgericht (ongeveer 8.5 duizend).
  • In de bedrijfstak specialistische zakelijke diensten vonden de meeste opheffingen plaats (ruim 5 duizend). Vergeleken met het hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar is dit een lichte daling van 1 procent.

*op basis van voorlopige cijfers

 

Bekijk hier de cijfers over de oprichtingen en opheffingen in het mkb.

 

Ondernemersvertrouwen mkb nagenoeg ongewijzigd

Het mkb-ondernemersvertrouwen was aan het begin van het tweede kwartaal 2023 nagenoeg gelijk aan een kwartaal eerder. Binnen de bedrijfstakken zijn wel verschillen te zien, zo nam het vertrouwen in de horeca toe terwijl het in de bouw juist afnam. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op de Staat van het mkb. De gegevens voor dit onderzoek zijn begin april 2023 verzameld en beschikbaar via MKB-Statline.

  • Het mkb-ondernemersvertrouwen kwam aan het begin van het tweede kwartaal 2023 uit op 5,1. Dit is nagenoeg hetzelfde als een kwartaal eerder toen het cijfer op 5,0 uitkwam. Destijds was het vertrouwen weer positief nadat het eind 2022 licht negatief was geworden. Het ondernemersvertrouwen voor het mkb ligt iets lager dan het totale cijfer die dit kwartaal op 7,5 uitkwam.
  • Binnen de bedrijfstakken nam het mkb-ondernemersvertrouwen het sterkst toe bij de horeca. Ook bij de handel en verhuur en handel van onroerend goed nam het vertrouwen toe, al is het cijfer bij de laatstgenoemde nog wel negatief. Binnen de vervoer en opslag en de bouw nam het vertrouwen juist af ten opzichte van een kwartaal eerder.
  • Zowel voor het kleinbedrijf als het middenbedrijf zijn de verwachtingen van ondernemers over het economisch klimaat per saldo negatief. Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder ligt het saldo voor het kleinbedrijf ongeveer op hetzelfde niveau. Bij het middenbedrijf is het saldo verbeterd maar nog wel steeds negatief.
  • Per saldo verwachten mkb-ondernemers nog steeds dat de prijzen de komende periode zullen stijgen. Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder ligt het saldo wel een stuk lager. Destijds lag het saldo bijna op 50 procent, dit kwartaal ligt het saldo voor zowel het kleinbedrijf als het middenbedrijf net onder de 20 procent

Faillissementen gestegen in het eerste kwartaal 2023

In het eerste kwartaal van 2023 werden 591 mkb-bedrijven failliet verklaard binnen het niet-financiële bedrijfsleven. Daarmee is het aantal faillissementen gestegen met bijna 61 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar toen er 368 mkb-bedrijven failliet werden verklaard. Het aantal faillissementen was lager vergeleken met de periode voor het uitbreken van corona. Dit meldt het CBS op de Staat van het mkb en op MKB-Statline.

  • De meeste faillissementen vonden plaats bij bedrijven met 1 werkzame persoon, gevolgd door bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen. Bij bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen nam het aantal faillissementen in absolute zin het meeste toe ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
  • Relatief gezien was de stijging van het aantal faillissementen het hoogst bij bedrijven met 50 tot 250 werkzame personen, van 1 faillissement in het eerste kwartaal van 2022 naar 10 faillissementen in het eerste kwartaal van 2023. Ook bij bedrijven met 10 tot 50 werkzame personen steeg het aantal faillissementen relatief gezien sterk, van 28 naar 76.
  • 31 procent van de faillissementen in het eerste kwartaal van 2023 betrof een bedrijf tussen de 5 en 10 jaar oud, daar was de toename ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder ook het hoogst. Ruim 24 procent betrof een bedrijf jonger dan 3 jaar oud.

Meer samenwerking bij innoveren in het mkb

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over innovatie bij bedrijven over de periode 2018-2020. Het gaat om type innovatie en ontwikkeling van innovaties en over de samenwerking en belemmeringen bij innovatie. De mkb bedrijven met 10-50 werkzame personen hebben de grootste groei in innovatie laten zien. De belemmeringen die invloed hebben gehad om innovatie activiteiten op te starten, lagen vooral in andere prioriteiten binnen het bedrijf

  • Van de bevraagde bedrijven in de business economy en landbouw waren er 23.525 bedrijven met een innovatie.
  • Procesinnovaties waren net zoals in de eerder gemeten periode de meest voorkomende innovaties.
  • 14.925 mkb bedrijven met 10-50 werkzame personen, hadden procesinnovaties gerealiseerd. Dit zijn 2.760 bedrijven meer dan de voorgaande gemeten periode van 2016-2018.
  • Van deze procesinnovaties waren de administratieve innovaties bij 8.400 bedrijven de meest voorkomende innovaties.
  • Er 8.375 mkb bedrijven die innovaties samen met andere bedrijven of instellingen hebben ontwikkeld. Dit zijn 2.380 bedrijven meer dan de voorgaande gemeten periode. Het vaakst werd er samengewerkt met leveranciers.
  • Redenen voor belemmeringen van innovaties waren vooral andere prioriteiten binnen het bedrijf. En gebrek aan kapitaal en/of subsidies in combinatie met te hoge kosten voor het realiseren van innovaties. Dit beeld is niet veranderd ten opzichte van de eerder gemeten periode.

Bekijk hier de cijfers over innovatie bij bedrijven, type innovatie en samenwerking en belemmeringen bij innovatie

Meerderheid bedrijven heeft groeiende omzet in het vierde kwartaal 2022

Op MKB-Statline zijn nieuwe cijfers over het aantal bedrijven met een stijgende en dalende omzet gepubliceerd. Deze zijn nu up-to-date tot en met het vierde kwartaal van 2022. De cijfers geven aan bij welk percentage van de ondernemers de omzet is gestegen, dan wel gedaald ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar. Er kan worden ingezoomd op verschillende grootteklassen en branches binnen het MKB.

  • Een meerderheid van de bedrijven zag de omzet stijgen in het vierde kwartaal van 2022 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In de horeca lag dat percentage het hoogst met 79 procent, waarvan 62 procent een snelle stijger was. Een snelle stijger of daler is een bedrijf met meer dan 20 procent omzetgroei of –krimp. Het vierde kwartaal van 2021 was daarbij nog een kwartaal met beperkende coronamaatregelen voor de horeca.
  • Het percentage bedrijven met een snelle omzetstijging lag bijna voor elke bedrijfstak en grootteklasse hoger dan het percentage bedrijven dat de omzet snel zag dalen. Het percentage bedrijven met een snelle stijging lag met 29 procent het hoogst bij de groothandel en handelsbemiddeling met 1 werkzame persoon. In de horeca met 100 tot 250 werkzame personen lag het percentage snelle stijgers het hoogst met 82 procent.
  • Een kwart van de bedrijven in de informatie en communicatie had een snelle daling van de omzet in het vierde kwartaal van 2022. Dat percentage lag in deze bedrijfstak het hoogst. Ook in de groothandel en handelsbemiddeling en bouwnijverheid had 24 procent van de bedrijven een snelle daling van de omzet.